Nederland blijft achter met innovatie volgens OESO

Vandaag verscheen het periodieke OESO rapport over de stand van zaken in Nederland. Een positieve analyse op de korte termijn. We staan in de top als het gaat  over het inkomen per hoofd van de bevolking (GDP). De groei van de arbeidsproductiviteit blijft echter achter door het grote aandeel van de tradionele industrie in de economie en het gebrek aan innovatie activiteit. Geheel in lijn met het R&D Scoreboard van het Britse Ministerie van Handel en Industrie waar we het eerste Nederlandse bedrijf (Philips) pas op plaats 35 vinden. Het kabinet krijgt ook een tik op de vingers. Om de mobiliteit op de arbeidsmarkt te vergroten moet het ontslagrecht worden versoepeld. Dit hoofdpijndossier is net uitbesteed aan de commissie Bakker. Volgens het rapport zijn de uitdagingen voor Nederland om vrouwen meer uren te laten werken, de pensioengerechtigde leeftijd verhogen en meer buitenlandse arbeidskrachten aan te trekken. Hoe nu verder?

Arbeidsproductiviteitsgroei en innovatieDe Nederlandse economie laat een hoog niveau van arbeidsproductiviteit zien, terwijl de groeitrend van deze productiviteit lager is over de afgelopen 10 jaar ten opzichte van andere landen. De overheid heeft maatregelen genomen om innovatie te bevorderen, ondernemerschap aan te moedigen en om concurrentie uit te lokken. In het OESO rapport komen ze niet terug op deze beleidsmaatregelen. In de jaarrapport van 2005 stond dat Nederland een gemiddelde positie innam qua investeringen in R&D volgens het E.I.S. (European Innovation Scorebord), terwijl we wel goed scoren op kenniscreatie. De Dutch Paradox wordt het genoemd. In 2005 wordt opgemerkt dat er te weinig prikkels zijn voor ondernemers om innovatief te organiseren. De verklaring wordt gezocht in de Nederlandse cultuur. We experimenteren erg weinig (ten opzichte van bijvoorbeeld de VS) en  zijn risicomijdend ingesteld. Het Innovatieplatform moet dit probleem oplossen. Helaas wordt er niets gezegd over de resultaten van de inspanningen van het Innovatieplatform tot nu toe.

Aandachtpunten voor de middenlange termijn

1. Het betaalbaar houden van de vergrijzingDe OESE denkt aan het verschuiven van de pensioenleeftijd van 65 naar 67 en een hervorming van het pensioensstelsel (verlaging van de AOW) noodzakelijk om de kosten van de vergrijzing betaalbaar te houden. Op Radio 1 werd opgemerkt dat het wel een beetje wrang is. Door verbetering van de levensverwachting moet het pensioen worden verlaagd. Voor minister van der Hoeven is dit voorlopig niet bespreekbaar.  Onderzocht wordt welke fiscale maatregelen genomen kunnen worden.

2. Versoepeling van het ontslagrechtDaarnaast moet Nederland de arbeidsparticipatie vergroten en het aantal arbeidsuren uitbreiden. OP zich is de arbeidsparticipatiegraad redelijk hoog, maar  volgens de OESO nemen alleenstaande ouders, laagopgeleide vrouwen, gedeeltelijk arbeidsongeschikte mensen en inactieve migranten te weinig deel aan het arbeidsproces. Om deze groep te mobilseren zijn hervormingen in het belastingen- en sociale zekerheidsstelsel nodig. Het huidige ontslagrecht beperkt volgens de OESO de mobiliteit op de arbeidsmarkt. Ten slotte moet er meer worden gedaan aan de kinderopvang om moeder meer uren (voltijds) te kunnen laten werken. Onderzoek door kinderopvang instellingen van vorig jaar leert dat de ideale situatie voor jonge gezinnen er als volgt uit zien. De man werkt 5 dagen per week en de vrouw 3 dagen. Dit zou ook zo blijven als de opvang helemaal gratis was. Er zal meer moeten gebeuren dan alleen maar geld herverdelen.

3. Meer buitenlandse werknemers importerenOm de krapte op de arbeidsmarkt het hoofd te kunnen bieden moet het makkelijker worden om werknemers uit het buitenland te halen. Hiervoor wordt gedacht aan een werkvergunningstelsel gebaseerd op vaardigheden. Vorig jaar nam het kabinet de zogenaamd Lex Silencio Positivo maatregel. Deze is vooral gericht op kennismigranten. Nederland moet dus een soort Greencard systeem gaan overwegen.