Mistige Employability

Het lijkt zo vanzelfsprekend. Bedrijven en werknemers hebben wat gemeen als het gaat om employability: er is zelfs sprake an een win-win situatie. De werknemer ontwikkelt zich en het bedrijf maakt daar gebruik van. Als tegenprestatie helpt het bedrijf de werknemer zich te ontwikkelen. Was de praktijk maar zo mooi. Daar zien we vooral de problemen, maar wat doen we ermee? Werknemers die verwachten dat ze niet heel lang bij hun huidige bedrijf blijven, leveren mindere resultaten dan werknemers die verwachten dat ze nog lang bij hun huidige bedrijf opereren. Is employability wel gezond voor een bedrijf? Een warm pleidooi voor de termen werkzekerheid en employabilitybeleid.

Iedereen kent de ronkende teksten van bedrijven. Employability wordt gezien als de nieuwe brandstof voor innovatie. Breed inzetbare werknemers zorgen in het huidige bedrijfsleven voor extra productiviteit. Door de juiste competenties op het juiste moment op de juiste plek in te zetten wordt de arbeidsproductiviteit tot nieuwe hoogten gestuwd. En ook werknemers hebben hier alle baat bij. Zij kunnen zich immers ontplooien tot en met.

Maar in praktijk stopt het al bij de productiviteitstijging. Immers, employability is helemaal niet zo gelijkgericht als verondersteld wordt. Werkgevers hebben het over employability als ze proberen het gedrag van werknemers te beïnvloeden door employabilitybeleid. Het beleid is er op gericht om de gewenste competenties op het juiste moment op de juiste plek in te zetten. Maar veel beleid laat de drager van deze competenties ongemoeid. De werknemer is een vanzelfsprekende volger van dit beleid.

Ik zou naast employabilitybeleid de term werkzekerheid willen introduceren. Het is een Nederlands woord en het geeft ruimte aan de verschillende perspectieven. Het werkgeversperspectief is gericht op een optimale bedrijfsvoering. Het gaat niet om de mensen, maar om de bedrijfsvoering. Het werknemersperspectief is gericht op een optimale ontplooiing gericht op de eigen werkzekerheid nu en in de toekomst. Die werkzekerheid houdt niet op bij de grensen van het bedrijf, integendeel, de wereld is veel groter (zeker als je de reclame van monsterboard moet geloven). Deze tweedeling geeft meteen weer ruimte aan de oorspronkelijke aarzeling van werkgevers om werknemers employabel te maken: waarom zou ik mijn werknemer opleiden voor de concurrent?

Maar in een krappe arbeidsmarkt is deze vraag niet meer te beantwoorden met: inderdaad, dus ik investeer niet in mijn werknemers. Er moeten juist nieuwe perspectieven gevonden worden. En die worden gevonden in de toevoeging van een derde perspectief. Het sociale bedrijfsperspectief. Productiviteit is niet alleen afhankelijk van inzetbaarheid, maar vooral ook van een aantal sociale waarden zoals betrokkenheid, altruïsme, hoffelijk en sportief gedrag. Niet het dagelijkse huis-, tuin- en keukenjargon voor bedrijven, HRM en de bedrijfskunde. Toch wordt in toenemede mate bewijs gevonden voor het belang van deze waarden voor een gezonde bedrijfvoering.

Bij voldoende reacties volgt een uitwerking……