Is een centraal ICT regie instituut de oplossing?

Afgelopen week ontving ik een nieuwsbrief via de email van de website management en consulting. Een bericht wat me direct opviel was een uittreksel van het artikel van 13 augustus jl. van Heertje en Huisman in het NRC Handelsblad, genaamd Overheid en ICT: brede incompetentie leidt tot inhuren adviseurs. Als (structurele) oplossing voor deze problematiek werd door de auteurs de oprichting van een 'instituut'  bepleit. Welk probleem wordt hiermee opgelost?

De analyse van het probleem
De centrale teneur van het artikel was de integrale incompetentie, van hoog tot laag, bij bestuurders en het ambtelijk apparaat op het gebied van ICT. Het gevolg is de permanente inhuur van legers van adviseurs die vaak specialist zijn op deelgebieden. Hierdoor worden problemen niet integraal benaderd en is het resultaat een lappendeken van deeloplossingen.

De gesignaleerde pijnpunten bij de overheid en ICT zijn als volgt samen te vatten;

Op dit weblog hebben we al eerder aandacht aan dit vraagstuk besteed. Daarnaast zijn de adviseurs er ook nog bij gebaat zijn om de problemen zo lang mogelijk voort te laten bestaan, aldus de auteurs. Stevige kritiek dus, met een kern van waarheid. In het artikel moet vooral de Belastingdienst het ontgelden en zeggen de auteurs m.i. terecht dat staatssecretaris de Jager 'klare wijn' moet schenken over de problemen aan de Tweede Kamer. Er zijn geen snelle oplossingen die de problemen even 'wegtoveren'.

De voorgestelde structurele oplossing
Na een heldere probleem analyse eindigen de auteurs met de volgende oplossing. Voor een structurele oplossing van al de jaren hardnekkige ICT problemen is een institutie nodig, die als knooppunt over de noodzakelijk ICT kennis beschikt, deze weet te onderhouden en te ontwikkelen en daardoor in staat is, grootschalige, interdepartementale informatica projecten te toetsen en goed te keuren. Zie hier een klassieke bestuurlijke reflex. Als de problemen te ingewikkeld zijn, dan plaatsen de problemen buiten de organisatie. Ik weet dat professor Heertje streeft naar een paternalistische overheid (zie zijn afscheidsrede van 26 november 2007), maar deze structuuroplossing gaat even voorbij aan de geschetste probleemanalyse. Welke van de gesignaleerde pijnpunten worden nu opgelost?

De Belastingdienst was nog niet zo lang geleden namelijk het toonbeeld van de perfecte ICT beheer organisatie. Door experimenten met managementconcepten als 'zelfsturende teams' binnen taakorganisaties is de ellende eigenlijk begonnen.  Het blijft een enorm 'taai' probleem om grote ambities van de politiek, de enorme overschatting van de mogelijkheden van ICT en het structurele onvermogen om hier goede regie op te voeren te doorbreken. Je zou er bijna cynisch van worden. Iedereen heeft boter op het hoofd (bestuurders, ambtenaren, leveranciers en adviseurs). Structuuroplossingen zijn altijd de eerste oplossing waaraan wordt gedacht, maar daarvoor is de problematiek te complex. Toen ik het stuk las had ik de volgende vragen;

• Wie bewaakt de realiteitszin bij bestuurdes ten aanzien van de grenzen aan organiseren (zie Mastenbroek)?
• Wie doorbreekt de cultuur van ICT als 'quick fix' voor organisatieproblemen?
• Wanneer wordt de richtlijnen van Clingen Cohen Act (CCA) nu eens toegepast door bestuurders?
• Welke competenties zijn nodig om grootschalige ICT projecten bij de overheid aan te sturen?
• Ten slotte, wanneer gaat de taakorganisatie eens op helling (zie Martin Simon)?