In de literatuur zijn geen nieuwe voorbeelden voorhanden van innovatief organiseren na 1995 (!). Specifiek: samenwerking in de productieketen. Wel worden iedere keer nieuwe management thema's aangedragen, zoals kennismanagement, e-dienstverlening, rode en blauwe oceanen en natuurlijk sociale innovatie. Maar iets nieuws over innovatief organiseren vinden is behoorlijk lastig.Het meest recente voorbeeld over innovatief organiseren in de literatuur is de netwerk organisatie (De virtuele organisatie is een variant hierop). In een artikel genaamd Creating a strategic center to manage a web of partners (Lorenzoni, 1995) wordt een organisatie neergezet als een strategisch centrum wat zich bevindt in een netwerk van partners. De rol van een strategisch centrum is om de kritische partners te bespelen om uiteindelijk voor waardecreatie te zorgen (voor de klant). Klinkt mooi. Het belangrijkste punt is de onderlinge concurrentie. De zin ‘encourage rivalry between firms inside the network, in a possitive manner’ intrigeerde mij. Dit is een cruciaal punt, maar HOE DOE JE DAT DAN? Die vraag wordt niet beantwoord......
Kenmerken van een netwerkorganisatie:
- herkenbare gemeenschappelijke externe identiteit;
- niet-hiërarchische relatie tussen de netwerkpartners;
- extern gerichte blik en ondernemerschap;
- waardering van eigen initiatief en zelforganisatie;
- open informatie-uitwisseling met behulp van ict;
- tijdelijke en unieke samenwerkingsvormen;
- combinatie van kerncompetenties en positionering in de markt.
Een netwerkorganisatie is een impliciet of expliciet samenwerkingsverband dat zich kenmerkt door semi-stabiele relaties tussen autonome organisaties of individuen onderling. Het is een los-vaste context van bedrijvigheid. De kern van een netwerkorganisatie is dat er betekenisvolle relaties mee worden aangegaan, ontwikkeld en onderhouden. Indien daar niet langer sprake van is, ontvalt de legitimiteit van partnership in netwerkverband (bron: www.eugenius.nl)
Zie hier het dilemma van vertrouwen en concurrentie in een strategisch netwerk. Je doet samen zaken op basis van vertrouwen, je vindt het leuk om met iemand te ondernemen en daarom gun je elkaar werk. Als ik denk van een netwerk organisatie, dan denk ik aan bijv. de aannemerij. Kleine bedrijfjes die samenwerken aan een groot bouwproject. De pendule slingert tussen vertrouwen (zakendoen) en wantrouwen (concurrentie) in. Maar hoe richt je je organisatie daar nu op in? Hoe stuur je op een positieve manier de relaties tussen je eigen organisatie en de partners in het web? Als de kern van het partnerschap wegvalt, namelijk de betekenisvolle relatie, dan houdt het partnerschap op te bestaan.
Zakelijke afspraken maken in een professionele werkrelatie is nodig, maar wel het minimaal noodzakelijke. Als een zakenpartner een keer de concurrentieslag verliest binnen het netwerk, is dat niet direct het einde van de relatie, maar het is wel een signaal. De partner zal eerder geneigd zijn om een andere coalitie in het netwerk (of een ander netwerk) te sluiten (dus geen wederkerigheid in het zakendoen). Vertrouwen en zakendoen gaan hand in hand, maar wantrouwen en verlies van concurrentiepositie ook. Alle ondernemers die dit dilemma voorgelegd krijgen zeggen unaniem: Als ik jou vertrouw, dan ga ik toch niet met een ander zaken doen?
Kent u voorbeelden van organisaties die dit dilemma hebben doorbroken?
CyberSale, 50% korting op een Pro-abonnement
Verbeter je persoonlijke effectiviteit en managementvaardigheden. Begin het jaar goed en krijg toegang tot toepassingsgerichte kennis.
Upgrade uw gratis lidmaatschap, word een Pro
</em>Inmiddels heb ik het onderwerp netwerk organisatie - en de daaromheen hangende onderwerpen als de virtuele organisatie, de N-form, allianties, outsourcing - vrij uitgebreid bestudeerd, met als belangrijkste conclusie dat het inderdaad waar is dat er na eind jaren '90 weinig echt nieuws en innoverends over dit onderwerp is gepubliceerd.
We zien echter wel overal het succesverhaal van de netwerk/virtuele organisaties om ons heen. Allerlei nieuwe bedrijven waar niemand 10 jaar geleden van had gehoord nemen significant marktaandeel af van gevestigde bedrijven in nieuwe en oude markten.
Het lijkt er op dat een netwerk organisatie alleen succesvol kan zijn als het vanaf het begin als zodanig wordt opgezet en dat het dus erg moeilijk - zo niet onmogelijk - is om een bestaande hierarchische organisatie naar dit model te transformeren. En als men het al probeert dan kost dit vaak dusdanig veel moeite en tijd dat men constant achter de feiten aan lijkt te lopen.
Hoe het ook zij, deze trend bestaat al een aantal jaren. En toch lijken de nieuwe succesfactoren en organisatie structuren maar weinig aandacht te krijgen van consultancy bedrijven en organisatie ontwerpers. Ik vraag mij echt af waarom dit zo is. Ik vraag me ook af of dit niet gewoon een enorme kans is voor de 'organisatie adviseur 2.0', om het maar in een generatie-X term te zetten. Ik doe mijn best!