Evolutie van denken over organisaties (2): meer ruimte voor zelfsturing en zelforganisatie

In het eerste artikel over de evolutie van ons denken over organisaties schreef ik over de ontwikkeling vanaf de Middeleeuwen tot nu. In dit tweede artikel wil ik de evolutie schetsen vanuit een andere invalshoek aan de hand van enkele beelden.

Veel organisaties werken als op bovenstaande foto. Er zijn veel regels en procedures en de medewerkers volgens deze netjes op. Als je naar links wilt afslaan, dan sorteer je netjes voor in het linker vak en je wacht tot het verkeerslicht op groen springt.

Vanaf eind jaren ’90 is de rotonde weer terug van weggeweest. Een groot verschil met het kruispunt is dat geen verkeerslichten nodig zijn. Er wordt van ons verwacht dat we weer zelf denken en zelf beslissen wanneer we veilig kunnen oversteken. Dit is dus een lichte vorm van ‘zelforganisatie’. Interessant is dat uit onderzoek is gebleken dat de overall prestaties van de rotonde hoger zijn dan die van het traditionele kruispunt als we kijken naar het aantal auto’s dat per uur afgehandeld wordt of naar de gemiddelde wachttijd, maar denk ook aan de flexibiliteit bij wisselend verkeersaanbod. En het schijnt dat zelfs het aantal ernstige ongelukken minder is.

http://www.youtube.com/watch?v=oetF3UTIwbc

Dit kruispunt in Hanoi is pas echte zelforganisatie! Geen verkeersregels: iedereen denkt gewoon met gezond verstand na bij het snel en veilig oversteken.

Vertaald naar organisaties ziet dat er zo uit:

Belangrijke kenmerken van de traditionele organisatie, zoals een strakke hiërarchie en een scherpe afbakening tussen binnen en buiten de organisatie, zullen vervagen. Door het vergroten van de regelruimte voor medewerkers zullen hun capaciteiten optimaal worden aangesproken en dat zal leiden tot productieve en innovatieve organisaties.

Conclusie

De meeste organisaties nu zijn overgereguleerd terwijl minder regels juist tot betere prestaties leidt. De toekomst is dus aan organisaties die, door gebruik te maken van zelfsturing en zelforganisatie, de menselijke capaciteiten maximaal inzetten.

Dit is het laatste deel van een tweetal artikelen over de evolutie van het denken over organisaties. Het eerste deel kunt u hier lezen.

Volg mij op Twitter @ericalkemade voor mooie citaten over management en (persoonlijk) leiderschap.