Een ridderorde van spirituele weldoeners

Ontbreekt het de moderne ondernemer aan ethisch reveil en een wil om het goede te doen? Zijn onze leiders verworden tot een horde graaiers die over de lijken van de minder bedeelden de mammon dienen, dit alles ter meerdere eer en glorie van zichzelf? Managementgoeroe Danah Zohar roept op tot een verlichte vorm van ondernemerschap.

De Amerikaanse filosofe en natuurkundige Danah Zohar was deze maand in Nederland om haar ideeën over spirituele intelligentie onder de aandacht te brengen (zie het artikel in het FD van 17 november). Wat zij voorstaat, is dat ondernemers zich naast een IQ en een EQ zich nu ook een SQ moeten aanmeten. Zoals zo vaak komt al het goede in drieën. SQ staat voor spirituele intelligentie, wat volgens Zohar te maken heeft met de behoefte van alle mensen aan zingeving in hun leven.

Volgens Zohar lopen veel mensen gefrustreerd rond in organisaties omdat ze beseffen dat het maken van winst niet de zin van het leven kan zijn. De samenleving verbeteren en je steentje bijdragen aan grote problemen zoals honger en milieuvervuiling is wat veel mensen willen. Helaas zijn mensen gevangen in het systeem. Angst en cynisme overheersen. Egoïsme, competitie en hebzucht zijn de grootste drijfveren. Zohar zou graag meer koene ridders zien in het bedrijfsleven. Leiders die bereid zijn om te vechten en zelfs te sterven voor hun nobele principes. Daar is moed voor nodig en de ijzeren wil om door de massieve weerstand te breken die zo'n verlicht leiderschap oproept.

Worldcom, Enron, Ahold, graaiende topbestuurders van liefdadigheidsinstellingen en al die andere voorbeelden van de uitwassen van het neoliberale systeem lijken sterker dan de positieve voorbeelden. Het is dan ook gemakkelijk om lacherig te doen om de ideeën van Zohar. Je zou kunnen stellen dat haar theorie een hoog "groen links" gehalte heeft. Klinkt heel mooi, zouden we allemaal moeten omarmen, maar helaas is de harde werkelijkheid anders.

Maar toch.... Was het niet Mahatma Gandhi die ooit zei: "Wees zelf de verandering die je wilt zien in de wereld".