David Maister: Strategy and the fat smoker

Hoe is het te verklaren dat mensen weten wat goed voor ze is, onderscheid kunnen maken tussen het goede en het slechte, geen enkele drempel hebben om voor het goede te kiezen, en - als het er op aankomt - toch niet voor het goede kiezen? Ja, leest u de vorige zin nog maar eens over. Deze haast filosofische vraag stelde David Maister zichzelf na een hartaanval, veroorzaakt door 37 jaar lang roken en overgewicht. Maister is een auteur die graag ervaringen uit zijn persoonlijk leven gebruikt voor zijn boeken, artikelen, blogs, podcasts over management en strategie. Waar begint voor de bedrijven de analogie met de dikke roker, en waar houdt hij op? Is there a fat smoker in everyone of us?

Volgens Maister lijkt strategie wel wat op het verschijnsel van de dikke roker. De dikke roker weet best dat zijn levensstijl slecht voor hem is. Hij weet ook wat er voor nodig is om op lange termijn beter af te zijn: stoppen met roken, meer bewegen en afvallen. Toch lukt het mensen met slechte gewoonten zelden om een fundamentele verandering aan te brengen in hun levensstijl.

Zo gaat het ook vaak in bedrijven. Bedrijven weten dat zaken als beter luisteren naar klanten, gedisciplineerde uitvoering van het werk, first-time-right processen en samenwerking het bedrijf uiteindelijk sterker zal maken. Deze goede voornemens worden keer op keer opgeschreven in business plannen en ronkende powerpointslides. De praktijk is echter weerbarstig. Veel organisaties blijven plakken in hun oude gewoonten van rigiditeit, eilandjescultuur en navelstaarderij.

Maister verbaast zich hierover en vraagt zich af: hoe kun je dit veranderen zonder dat er eerst een ramp gebeurt waarbij de wal het schip keert? De sleutel voor de verklaring van het dikke roker fenomeen is dat het niet gaat om de strategie, maar om de inspanningen die we dag na dag bereid zijn te leveren om de ‘levensstijl' van het bedrijf echt te veranderen. Iedereen die wel eens heeft geprobeerd te stoppen met roken of een fors aantal kilo's af te vallen weet hoe moeilijk dat is. De inspanningen die nodig zijn worden meestal onderschat, en dat geldt ook voor de slechte gewoonten in bedrijven. Je moet het echt willen, anders werkt het niet. Managers die lippendienst bewijzen aan de strategie, maar niet dagelijks tonen dat ze de strategie ook echt ‘leven', worden uiteindelijk ongeloofwaardig en kunnen de organisatie niet op sleeptouw nemen. Alleen intrinsieke motivatie en vrije keuze van werknemers om zich aan te sluiten bij de strategie ("get on or off the bus")  kunnen leiden tot een stapsgewijze en continue verbetering.

De eerste keer dat Maister over de dikke roker publiceerde was in 2005. Dit artikel is online te lezen en te downloaden van Change This! In het najaar komt er een boek uit waarin Maister zijn ideeën verder heeft uitgewerkt. Op zijn website kun je meer informatie vinden.