Cruciale Dialogen: het dagelijks beleven van Creatieve Wisselwerking

In een vorige column had ik het over Creatieve Wisselwerking, het proces dat de Leider is en zorgt voor continue verbetering. Ik stelde toen ook m’n formule (CI)² of ‘Continuous Improvement through Creative Interchange’ voor. In deze column wil ik dieper ingaan op een praktische toepassing van Creatieve Wisselwerking: Cruciale Dialogen, uitgaande van mijn boek ‘Cruciale dialogen, het dagelijks beleven van Creatieve wisselwerking’ (2012).

De Cruciale Dialogen Methodiek

Wat de Cruciale Dialogenmethodiek van andere methodieken onderscheidt, is het feit dat deze onmiddellijk en dagelijks toepasbaar is. Wanneer de methodiek consequent en consistent wordt toegepast, zullen er uiteindelijk meer oplossingen in kortere tijdspanne gegenereerd (creativiteit) én toegepast worden (innovatie) zodat dus meer werk in kortere tijd zal worden verricht. Dit alles resulteert ook in minder werkdruk en uiteindelijk in minder stress. Er is aan de Cruciale Dialogenmethodiek echter ook een reëel gevaar verbonden. Indien de methodiek niet consequent en consistent wordt toegepast, komt van dit alles niet veel terecht en loert de ontgoocheling en demotivatie om de hoek.

Aan u de keuze, want daar gaat het om, men dient bewust voor Cruciale Dialogen te kiezen. Cruciale Dialogen enkel maar willen, is zeer onvoldoende en resulteert uiteindelijk in frustratie en de overwinning van de Vicieuze Cirkel (die Vicieuze Cirkel is een hindernis voor het Creatief Wisselwerkingsproces en dus voor het voeren van succesvolle cruciale dialogen). Het kiezen voor Cruciale Dialogen leidt uiteindelijk tot het creëren van synergie door het continu beleven van het creatief wisselwerkingsproces.

Definitie van het begrip ‘dialoog’

We hebben het hier over dialoog, dit is één van de vijf mogelijke basisvormen voor tweegesprekken (de andere zijn: de monoloog, het debat, de discussie en de conversatie). Niet-effectieve gesprekken kunnen de sfeer en de motivatie negatief beïnvloeden. Willen wij de motivatie, productiviteit, creativiteit en innovatie positief beïnvloeden dan is het van essentieel belang dat cruciale dialogen efficiënt gevoerd worden. Het feite dat wij het begrip ‘tweegesprek’ hanteren, neemt niet weg dat wij ook een dialoog kunnen voeren in een groep en zelfs een dialoog kunnen hebben met onszelf.

Om dit ten volle te begrijpen, grijpen wij terug naar de betekenis van het begrip dialoog. Het woord dialoog komt uit het Grieks: dia·logos, waarbij dia ‘doorheen’ betekent en logos ‘woorden, beelden’. Dialoog wordt dan ook door Peter Senge kernachtig “stroom van betekenis” genoemd, dus stroom van betekenis in de beelden en woorden doorheen de deelnemers.

In een dialoog geven en ontvangen de deelnemers op een zeer open manier en zijn zij zich van de wederzijdse beïnvloeding terdege bewust. Ze zijn daarbij bereid te veranderen en hun visie aan te passen teneinde hun oordeel om te vormen.

Cruciale dialogen

Kenmerken van de Cruciale Dialoog zijn:

• Er is een probleem (= een belangrijk verschil tussen de ‘werkelijke’ situatie en de ‘gewenste’ situatie).
• De inzichten verschillen aanmerkelijk.
• De uitkomst van het gesprek heeft wezenlijk belang.
• De emoties ‘laaien op’.

Daarbij hanteren we een metaovertuiging: ‘Problemen kunnen omgezet worden in kansen’. Mislukkingen bestaan namelijk niet bij Cruciale Dialogen, enkel geleerde lessen. Deze metaovertuiging geeft de deelnemer en de groep de kracht om werkelijk de beschikbare hulpbronnen aan te boren. De startvragen bij zowel het zogenaamde ‘probleem’ als de ‘mislukking’ zijn:

1. Wat heb ik geleerd?
2. Hoe ga ik het in de toekomst anders doen?

De deelnemers aan de Cruciale Dialogen hebben meestal verschillende meningen. Om dit duidelijk te maken gebruiken wij het model van de Nederlandse Stichting Dialoog dat wij eerst lichtjes hebben aangepast en later stevig hebben aangevuld en dat gaandeweg voor ons een metafoor geworden is voor Cruciale Dialogen gesteund op het creatief wisselwerkingsproces.

(Klik op de afbeelding voor meer detail)

Het creatief wisselwerkingsproces betreft dus het verwerven van kennis en inzicht om van daaruit keuzes maken met betrekking tot de mogelijke oplossingen van het probleem (ofwel het bereiken van de doelen) en die keuzes effectief uit te voeren tot die doelen bereikt zijn. Doordat de deelnemers aan Cruciale Dialogen per definitie ‘verschillend’ zijn, beschikken zij over verschillende overtuigingen en hebben zij verschillende vooronderstellingen, gedachten, verwachtingen en een eigen denkkader. In één woord: ze hebben verschillende visies. Daardoor interpreteren zij de werkelijkheid (feiten, waarnemingen en ‘objectieve’ gegevens) op hun eigen manier. Verschillende mensen vormen zich daardoor verschillende inzichten. Wanneer nu die inzichten met betrekking tot de voorliggende vraag merkelijk verschillend zijn onder de deelnemers aan het gesprek, is de kans groot dat het op een Cruciale Dialoog zal uitdraaien.

Wanneer daarenboven de uitkomst van het gesprek van wezenlijk belang is voor de meeste deelnemers, verhoogt dit de kans dat het gesprek uitmondt in een Cruciale Dialoog. Dit is het geval wanneer het besluit van de dialoog, het uiteindelijke antwoord op de vraag of de gekozen set oplossingen met betrekking tot het probleem, echt van belang is voor de deelnemers aan het gesprek. Hierbij dient te worden aangestipt dat het antwoord op de vraag en de mogelijke oplossingen meestal te maken hebben met uit te voeren activiteiten en met bepaalde zaken anders gaan doen. Dit heeft dan uiteraard ook een directe impact op de manier van werken en leven van diegenen die aan het antwoord of de oplossingen gestalte dienen te geven. Die deelnemers dienen op een of andere manier hun gedrag te veranderen en dit is voor hen in veel gevallen van wezenlijk belang.

Tijdens het dialoog proces, waarbij inzichten worden gevormd en besluiten genomen rond voor de deelnemers belangrijke onderwerpen, bestaat de kans dat de emoties oplaaien. Wanneer dit het geval is en ook aan de drie andere voorwaarden is voldaan, hebben wij per definitie te maken met een Cruciale Dialoog die alleen op de juiste manier gevoerd tot het gewenste resultaat kan leiden!

Deze column is onderdeel van een reeks columns van Johan Roels over Creatieve Wisselwerking.