Innovatie in Nederland? Stop ermee!

Columns

Laten we maar direct de knuppel in het hoenderhok gooien: Nederlanders kunnen niet innoveren. Natuurlijk zijn er voorbeelden waaruit het tegendeel blijkt. Echter, er zijn heel veel ervaringen die bevestigen dat Nederlanders en innovatie niet samengaan. U zult wellicht grijpen naar ons verleden en daarmee staven dat we een handelsvolkje zijn. Best, maar dat maakt ons nog geen innovatievolkje.

Hoe komen we aan onze, van oudsher aanwezige, handelsmentaliteit? Die hebben we opgebouwd in de Gouden Eeuw. Geografisch een sterke locatie aan zee, het hebben van een achterland en koloniën, waren belangrijke ingrediënten voor handelssucces. Daarbij hadden we een aantal artistiek succesvolle schilders die graag de handelsgeesten wilden portretteren. Betekent dit alles dat we ons nu nog steeds een hand...

michel vandermeulen
Wat is dit nu allemaal!. Een op een hoopje gooien van allerlei foute argumenten om te komen tot een boute uitspraak die heel populair moet over komen want er kunnen weer wat kaalslagen gebeuren op allerlei initiativen die er in het verleden hebben voor gezrogd dat we staan waar we nu staan.
De relatieve (of we nu op plaats 10 staan of 8) achteruigang gaan we toch niet gebruiken om onszelf op te peppen? Alsieder land hetzeflde doet, dan trapplelen we allemaal ter plaatse, niet?
Het is door het slim anders te doen dat we vooruit kunnen. Je kan inderdaad met subsidies geen topinnovatie ( overigens wat verstaan we daar dan onder : alleen zo iets als een stierenaandeel op de beurs of het groot lot van staatsloterij, of als u dat wil, van een privé loterij?) kopen, maar verdorie ze toch wel een bijkomende bescheiden kans geven.
Ik kan morgen ook een column schrijven dat marketing overbodig is omdat goeie innovatie geen marketing behoeft?
De realiteit is wat ze is, en daar volg ik wel het betoog omdat ook deze bijdrage daarvan getuigt : van paniek , met onderliggend een gebrek aan zelfvertrouwen en zelfkennis. Door dit steeds opnieuw uit te vergroten in pers en colums, halen we continu ons zelf naar beneden, onze capaciteiten, en ons vertrouwen in wat toch goed is. Probeer het thuis maar even met uw partner, of uw kinderen : zeg dat ze er niets van bakken, en herhaal dat af en toe eens, je zal zien hoe goed alles wordt
Koen Krikke
De veronderstelling dat door ondernemen als vanzelf de innovatie wordt gestimuleerd, lijkt mijn niet correct. Het draagt er aan bij, maar er zijn meer factoren van belang. Dat wordt in elk geval door Marko Hekkert betoogd in 'de Innovatiemotor'. Het zijn inzichten die uit onderzoek aan de UU ontleend zijn.

Andere factoren zijn o.a. het kunnen beschikken over middelen, het creëren van vraag, het lobbyen tegen de gevestigde belangen en het ontwikkelen en verspreiden van kennis. Als je daar een gezamenlijke noemer in wilt zien dan is dat misschien 'samenwerken'. Een balngrijk facet bij samenwerken is het hebben van een gezamenlijke richting. Als er allemaal ondernemers in een samenwerkingsverband zitten, dan blijkt dat nu juist een zeer lastig punt: iedereen heeft zijn eigen richting! Alleen inzetten op ondernemen is dus onvoldoende.

Overigens zie je bij veel zzp-ers dat het ondernemen niet leidt tot innovatie. Meestal gaat het om het verlenen van dezelfde diensten vanuit een andere setting.
Albert Willem Knop
Lid sinds 2019
Inderdaad het innovatieplatform heeft veel gekost en weinig opgeleverd. Wellicht waren de ambities en de budgetten te hoog en met een voorzitter als Balkenende kun je ook weinig voortvarends verwachten. OK, de financiële wereld heeft weinig innovatie laten zien in de crisis. Niet zo vreemd als de verminkte geesten die de crisis veroorzaakt hebben, maar weigeren hun eigen rol te erkennen nog steeds de dienst uitmaken. Die mannen wilden nu net helemaal niets veranderen. En gelijk hebben ze, zij verdienden goed en ze verdienen nu al weer goed. Dus, waarom veranderen? Ik denk dat de grootse rem op innovatie de kaalslag in het onderwijs is. Als we zo doorgaan worden we relatief steeds dommer en raken we steeds verder achterop. Zorg dat je uitvindt waar de talenten van mensen zitten, ontwikkel die talenten, leidt mensen goed op en ze hebben de kennis en vaardigheden om in hun werk, al of niet als zelfstandige, met oplossingen voor problemen te komen. Dat is basale innovatie. De allerbesten kun je in kennisinstituten en researchafdelingen van - grotere - bedrijven de “hogere” vormen van innovatie laten uitvoeren en daarbij de bedrijven direkt of indirekt ondersteunen.
Herman De Pagter
Beste Michel, Koen en Albert,

Dank jullie wel voor de genomen moeite om te reageren op deze column. Ik heb getracht BV Nederland, met enkele actuele voorbeelden te bekijken als een dynamisch en organisch geheel. Dit impliceert dan ook dat er veel complexe dingen gebeuren die elkaar kunnen versterken of verzwakken, omdat veel met veel te maken heeft. Anders gesteld: we moeten niet te veel zaken als op zichzelf staand bekijken. Vandaar de verschillende voorbeelden.

Als ik ergens geen last van heb, dan is het wel van paniek (zoals Michel doet veronderstellen). Integendeel zelfs. Mijn betoog geeft dat ook aan door juist het stimuleren van innovatie te temperen, aangezien de kosten niet opwegen tegen de baten en we beter op eigen tempo en zonder dwang van de overheid kunnen blijven doen waar we goed in zijn (en dit verder uitbouwen).

In principe ben ik het op veel punten eens met jullie, maar ik heb in het algemeen een probleem met de attitude van veel Nederlanders (of moet ik zeggen veel media). Zo lijkt het alsof we in Nederland een 'conflict' hebben met onze identiteit. Aan de ene kant roepen we dat we nuchtere Nederlanders zijn, maar we kunnen aan de andere kant onze zelfgenoegzaamheid niet verbergen. We vinden ons zelf eigenlijk goed. Voorbeeld: bijlage Financieel Dagblad september 2010 'kenniseconomie':
" Nederland loopt vooraan op het gebied van water en delta. Hoe blijft Nederland aan de top?" Allerminst bescheiden, zeker gezien het feit dat de Waterbond vandaag op Radio 1 heeft vermeld dat het vorige week geen dag langer zo hard had moeten regenen, want anders had een nooddijk langs de Maas het begeven. Sinds de overstromingen in 1993 en 1995 zijn tal van nooddijken aangelegd die nooit vervangen zijn, zoals wel de bedoeling was, door permanente en betere dijken. Uhh... hoe bedoelt u dan dat we aan de top staan met onze waterwerken? Het is maar een voorbeeld uit vele. We moeten nu ook niet gaan zeggen dat we goed 'kunnen bakken', terwijl dat maar de vraag is. Doe maar gewoon, dan doen we toch gek genoeg op onze nuchtere wijze en zonder ons zelf op de borst te kloppen?

In de wereld van het ondernemen is dag in dag uit een zelfregulerend mechanisme werkzaam, namelijk concurrentie. Als ondernemer heb ik daar ook zelf mee te maken. Vandaar dat ik de stelling poneer:" Ondernemen leidt tot innovatie." Als een ondernemer niet innoveert, op welk gebied dan ook, wordt hij/zij vroeg of laat ingehaald door de concurrent. Daarom zou een ondernemer een intrinsieke motivatie moeten hebben om te innoveren. Stil staan is immers achteruit gaan. Jullie hebben natuurlijk volstrekt gelijk, het is een onderdeel van een geheel. Eigenlijk zijn we het over veel punten eens, zoals gezegd.

Vriendelijke groeten, Herman.

Meer over Innovatie