Over Gele Golven en Dijkdoorbraken

Cover stories

Wakker geworden?

Ruim tien jaar geleden voerde een van de auteurs een studie uit naar de ‘economische kansen van het Nederlandse bedrijfsleven in China’. De belangrijkste conclusie loog er niet om: het goud lag op de stoep (Europa) dus waarom het van verre halen. Philips fungeerde zoals zovaak als grote uitzondering. Men maakte zich juist op voor een mondiale krachtmeting door zichzelf actief in China te positioneren en profileren. China zou volgens Philips (wij citeren uit 1993) “medio 2005 een grote invloed hebben op de wereldeconomie”. Verder zouden “Nederlandse ondernemingen tegen die tij...

Wederom een analyse over de opmars van het het verre oosten, vermoedelijk ten laste van het oude westen. Inclusief Nederland

Het lijkt inmiddels geaccepteerd dat de industrie zo goed als verdwijnt. Daarvoor in de plaats zou dan de "kenniseconomie" moeten komen. Kennis en dienstverlening moeten het Bruto Nationaal Product gaan veroorzaken, waar vroeger de toegevoegde waarde van een productieproces aan het BNP bijdroeg.

Kenniseconomie is echter slecht gedefinieerd. Welke kennis? Waar vandaan te halen? Wie moeten dat gaan doen?

De politiek heeft zijn hoop op de nieuwe Phillips campus gericht. Daar moet de kenniseconomie bij voorkeur zijn basis vinden.

Voor de rest zijn het hoofdzakelijk andere zaken die de huidige politiek bezighouden.

Terreurbestrijding, jeugdwerkloosheid (de kleinste groep werklozen in Nederland), verdere privatisering van overheidsbedrijven, saneren van het sociale stelsel, de publieke omroep, splitsing van de energie levering, het perfectioneren van de niet functionerende tweede fase. En nog wat zaken.

Het bleef bij die ene uitspraak. Een soort politieke verzuchting: "kenniseconomie!"

En toen werd het stil. De tijd werd aan andere zaken besteed. Niet aan het verder uitwerken van het economisch perspectief. Alleen aan het saneren daarvan.

Inmiddels loopt de kennis hard achteruit. Op middelbare scholen tengevolge van die vreemde ideologie die Studiehuis heet. Op universiteiten is het al niet veel beter. Daar hebben ze last van de wrange resultaten van de tweede fase. Tevens neemt het aantal voortijdige schoolverlaters schrikbarend toe.

Ik wil het niet graag bij een nieuwe opsomming van Nederlandse ontsporingen laten.

De bakens moeten wel om. En snel ook.

Onderzoek welke kennis er moet komen voor die kenniseconomie. Dus kennis die bij voorkeur moeilijk kopieerbaar is, typisch gegenereerd kan worden door westers denkende breinen. Waar mondiaal behoefte aan is. Kennis die bijdraagt aan een evenwichtige globalisering van economische markten.

Welke opleidingen moeten daarvoor gevolgd worden? Op wat voor niveau moet een student zijn als hij/zij daaraan begint? Voldoet ons onderwijssysteem aan die eisen?

Hoe scheppen we in Nederland een ander denk- en werkklimaat ?

In ieder geval door meer politiek - strategisch te werk te gaan dan nu het geval is en daar ook de bijbehorende bestuurders / politici bij te zoeken.
Jorijn Scholten
Lid sinds 2019
En laten we dan vooral meer gebruik maken van de potentie die we in de Nederlandse economie hebben met onze samenleving: de diversiteit van achtergronden waarin we veel van elkaar kunnen leren en het potentieel aan ervaren mensen die aan de zijlijn van het arbeidsproces zijn gerangeerd.
Koen Ing Koperberg
Lid sinds 2019
Inderdaad. Je ziet de chinese (economische) invasie op ons afkomen. Vorig jaar was ik op reis in Laos, ook gelegen aan de chinese grens. Toe viel mij al op dat veel (nieuwe) en goedkope artikelen uit China kwamen. Bijvoorbeeld een lichte motor fiets. Deze was voor 99% nagemaakt van Honda. Geheel indentiek. Zelfs het geluid was hetzelfde! De prijs van deze motorfiets was echter de helft van die van Honda! En zo zag ik Chinese tractors, chinese vrachtwagens etc.
Strategie is helder: Een kopie van Japan uit de jaren 50. Er komen nog veel verrassingen op ons af. Het doem scenario is dat Europa een ontwikkelings land wordt.... Zal me niet vebazen.
Koen Koperberg
Ray de Bruijn
Is het zo erg dat de industrie verhuist naar het oosten? Waren we zelf al niet al het industriewerk aan het wegautomatiseren? Wat maakt het dan nog uit dat het laatste "restje" niet meer hier uitgevoerd wordt? Is hetzelfde al niet veel eerder gebeurd met de agrarische industrie? heeft dat ons negatief beïnvloed?

Een ander tijdperk heeft een ook andere manier van denken en doen. Een andere manier van denken krijg je niet door het instellen van comissies met mensen die de huidige manier van denken hebben. Politici zijn ook maar vertegenwoordigers van de huidige generatie. Een andere manier van denken is een evolutionair proces dat gevoed wordt door mensen die reeds opgroeien in de voorfase van het nieuwe denken. Als je wilt weten wat een "kenniseconomie" (een bedenksel van het huidige denken?) is, zou je dat dan niet eerder vinden bij de nieuwe generatie (15 tot 25 jarige) in plaats van commissies van wijze mannen/vrouwen met huidige denkwijzen?
Paul Kloosterboer
Beste Pieter Klaas,

Je analyse klopt zoals gebruikelijk als een bus. Waar ik tegen het eind van zo'n artikel dan toch op ga hopen is wat jouw concrete suggesties zijn voor verbetering. Volgens mij is het innovatieplatform de huidige variant van Wagner, waar de richting op macroniveau gezet zou moeten worden. In woorden is daar iets gebeurd, maar verder werkt dat slecht.
Ik vraag me ook af of het antwoord van politiek en grootindustriëlen moet komen. De laatsten kunnen hun eigen boontjes prima doppen. Dan wel door eigen research, dan wel door als echte 'concentratieleiders' de markt te openen voor wat kleinere en innovatievere bedrijven uitknobbelen. Die moeten er dan wel zijn.
Is het niet zo (dit is een echte vraag, geen retorische), dat kennis en de applicaties ervan nog steeds het best gedijen in elkaars nabijheid? Dus als de maakindustrie verdwijnt, dat de toegepaste research daar stilaan achteraan wegglipt? Blijven de barrières op gebied van geografie, taal en cultuur niet, ondanks alle globalisering, een rol spelen?
Als dat zo is dan moeten we ons goed beraden op welke gebieden de kennisapplicaties in Nederland blijvend kunnen gedijen. Daaromheen lijkt me dan ook kennisontwikkeling het meest kansrijk. Bijvoorbeeld, jawel, hoe kan het ook anders, alles wat met water te maken heeft. Van levering, reiniging tot veiligheid en landwinning. Of, ik weet het, het klinkt weinig revolutionair, logistiek. Dit zijn nu eenmaal zaken waar Nederland een geografisch lot heeft getrokken, waar we ons voordeel mee moeten doen. Zo zijn er nog wel wat (agrocultuur, snijbloemen) te bedenken. Waarom we goed zijn in games en tom-tommetjes weet ik niet, maar ook daar lijkt me een wereld omheen te bouwen.
Kortom, ik voel veel meer voor een inductieve en innovatieve grass roots benadering, dan voor een commissie met gearriveerde bestuurders, die wel goed zijn in leiden wat er is, maar niet zo goed in bedenken wat er nog niet is.
Voor de overheid: localiseer de grass roots, faciliteer en dereguleer (zaaien) en laat de oostenwind verder maar blazen, dat ruimt ook weer op. Dan zullen in het voorjaar de zaailingen uitlopen, waar wij allen zo op hopen.
Grimbert Rost van Tonningen
De auteurs doen terecht de aanbeveling om de deuren voor de opkomende grootmacht China ( en de rest van de wereld wijd open te zetten?), maar dit is alleen mogelijk als ook de EU wordt gedynamiseerd, waar ik de auteurs nauwelijks iets over hoor zeggen. Voorlopig blokkeren wij in Europa met onze tolmuren in de landbouw vrije wereldhandel. Ook belangrijk is vast te stellen dat er tot op heden niet erg veel buitenlandse ondernemingen zijn die nu veel geld in China verdienen, dus het is op zijn best een (noodzakelijke) investering in de toekomst.
Onbegrijpelijk is inderdaad dat auteurs weer op typisch Nederlandse wijze heil verwachten van (weer) een (regenten) commissie. Het gaat om actie en nog eens actie van de politiek . Zelfs Jan Marijnissen is nu voorstander van goed verdienend ondernemerschap. Snel wat stimulerende fiscale structuur maatregelen nemen, investeren in onderwijs/onderzoek en infrastructuur, bureaucratische regels nu echt elimineren, veel commissies en polder instituties afschaffen, waaronder het innovatie platform en stemmen op partijen die willen werken aan een dynamisch Nederland dan krijgen wij het noodzakelijke ondernemende klimaat.

Meer over Corporate governance