Zoveel talenten in huis – waarom blijft het onzichtbaar en hoe onthul je het?

Ooit bezig geweest met het intrigerende concept ‘talent’? Je kunt daar een aardige boom over opzetten. Wat is talent? Is het aangeboren of is het te ontwikkelen? Iedereen is het erover eens dat het van groot belang is voor organisaties om het aanwezige talent zo optimaal mogelijk te benutten. Eenmaal gelokaliseerd kun je het aanwezige talent cultiveren en daardoor tot betere resultaten komen door het effectief inzetten daarvan.Jammer genoeg wordt talent niet altijd (h)erkent. Of het wordt zijdelings opgemerkt en vervolgens wordt er geen mogelijkheid gezien of gecreëerd om dit talent in te zetten.

Het getalenteerde individu kan zelf ook onbekend zijn met zijn eigen talenten of er werkelijk geen idee van hebben hoe dit doelgericht in te zetten. Wanneer talent zich duidelijk manifesteert, is het gemakkelijk om dit te benutten en tot bloei te brengen. Echter, er gaat veel talent verloren, omdat we simpelweg onvoldoende in staat zijn het in kaart te brengen.

Verstorende factoren om talent in beeld te krijgen

Eén van de redenen dat talent verborgen blijft, zijn een aantal verstorende factoren waardoor het lastig is om ze te ontdekken. Het geïdentificeerde tekort aan bepaalde talenten voor het uitvoeren van de huidige functie maskeren – helaas - de wél aanwezige talenten.De aandacht gaat automatisch uit naar hoe een individu een functie vervult en de wijze waarop tekortkomingen aangevuld kunnen worden. Dit leidt de aandacht af van wat in potentie aanwezig is.De focus ligt op het tot stand komen van een product of het verlenen van de dienst en hoe dit – al dan niet gezamenlijk – zo goed mogelijk uit te voeren. De organisatiecontinuïteit is immers afhankelijk van de optelsom van de behaalde resultaten.

Daardoor kan lang onzichtbaar blijven dat een individu een functie of rol bekleedt die weinig passend is, omdat het pallet aan (nauwelijks) aanwezige talenten nooit in kaart is gebracht. Vooral ook wanneer een individu spijkerhard werkt om benodigde resultaten te halen en vanuit moraliteit en arbeidsethos naar behoren wil bijdragen.

Verder kan een individu zo in beslag genomen zijn door zijn leef- en werkomstandigheden dat hij er nooit toe komt om zijn talenten te ontdekken en te ontwikkelen. En als ze wel bekend zijn, kunnen talenten weggestopt worden door de beslissing om een bepaalde carrière of levensstijl na te streven. Het kan zijn dat iemand ervoor kiest om in contact te blijven met familie en vrienden en weet dat hij een afstand creëert wanneer hij kiest voor een volledige ontplooiing van zijn mogelijkheden. De angst voor verlies van belangrijke sociale contacten kan leiden tot het volledig ontkennen van het eigen talent. Denk daarbij ook aan verwachtingen die vanuit opvoeding meegegeven zijn of verwachtingen van verwachtingen van naasten die in het ‘nu’ aanwezig zijn. Ook kan er een taboe bestaan op het uiten van aanwezig talent. Denk maar eens aan het verhaal van Billy Elliot’s vader die er sterke vooroordelen heeft ten aanzien van mannen die aan ballet doen. Voorkomen van teleurstellingen bij geliefden kan een drijfveer zijn om iets juist niet te gaan doen. De druk die het behoudt van ‘zekerheid’ met zich meebrengt, hoort absoluut ook in dit rijtje thuis. Spoor talenten dan maar eens op.

Een andere reden waarom talent onontdekt blijft, is het gebrek aan vaardigheden. Denk daarbij bijvoorbeeld aan sociale vaardigheden waardoor iemand niet tot nauwelijks in staat is om aandacht te vragen voor zijn talenten. Je zult maar introvert, verlegen of extreem bescheiden zijn. Je talenten worden door je relatieve onzichtbaarheid over het hoofd gezien, terwijl deze in vergelijking met collega’s zoveel meer op kunnen brengen als ze maar tot volle bloei konden komen. Tja, en die collega’s die soms wel beter weten, hebben er totaal geen belang bij dat dit talent wel zichtbaar wordt.

Of denk ook eens aan schoolresultaten uit het verleden die een stempel op iemand hebben gedrukt. Stereotypering is vaak dodelijk voor het ontkiemen van talent. Je zult maar het label van langzame leerling opgeplakt hebben gekregen en daardoor in een hokje zijn geduwd. In dat hokje was dan vooral aandacht voor de tekorten in plaats van waar iemand wel goed in is.

Vooral in het Nederlandse schoolsysteem waar de focus op kennis ligt, doen we ‘talent’ tekort. Het individu moet in dit land over de volle breedte een bepaalde mate van ontwikkeling bereiken, wil hij toegelaten worden tot het hoger onderwijs. Lastig dus - als wiskunde een onneembare hobbel is. Als je uitblinkt in één gebied, waarin je absoluut de beste bent, ben je in Nederland veroordeeldt tot het volgen van een mbo-opleiding, terwijl er zoveel meer in zit op specifieke gebieden.

Hoe ontdek je nou dat verborgen talent als je leidinggevende bent? Een basisvoorwaarde voor het ontdekken en (h)erkennen van talent is om zonder vooroordeel, op basis van eerdere ervaringen met een persoon, en zonder te vergelijken, met jezelf of anderen, naar iemand te kijken. Onderzoek de bestaande interesses in iemands leven. Wat doet iemand in zijn vrije tijd aan hobby’s of vrijwilligerswerk? Wat voor een talent wordt daar ingezet dat op de werkvloer niet aan de oppervlakte komt?Laat mensen nieuwe taken uitproberen, zodat de kans ontstaat op het blootleggen van talent dat verborgen bleef door de dagelijkse gang van zaken en/of repetitieve werkzaamheden.

Je zult blij verrast zijn als je merkt welk talent er vlak onder je neus als die tijd heeft rondgelopen.