Waardeer en krijg meer! Interview met Hans Poortvliet oprichter 'waarderingsmanagement'

Vorige week plaatste ik een blog over een, naar mijn mening, onnodige kostenpost voor het bedrijfsleven; de gevolgen van het gebrek aan waardering. Zo blijkt dat gebrek aan betrokkenheid (39% van de werknemers is niet of nauwelijks betrokken) al voor een jaarlijkse schadepost van € 5 miljard zorgt. Ook blijkt de jaarlijkse kostenpost van ruim € 10 miljard aan ziekteverzuim met de helft te kunnen dalen als men wat meer waardering zou geven op de werkvloer. Ik vroeg mij af of dat kleine gebaar nou echt zoveel zou kunnen uitmaken, want mocht dat wel zo zijn dan zijn werkgevers en managers niet heel slim bezig. Om hierachter te komen interview ik Hans Poortvliet. Poortvliet is initiatiefnemer van de jaarlijkse Nationale Complimentendag op 1 maart, oprichter van waarderingsmanagement.nl. en organisator van het congres ‘Waardering 2010’ dat op 19 oktober 2010 plaatsvindt in het World Forum Den Haag. Poortvliet is zelf al ruim 25 jaar actief binnen het bedrijfsleven. Zo heeft hij diverse leidinggevende functies bekleed bij o.a. de RAI, het Kurhaus en Performance Solutions. Tegenwoordig is hij directeur voor de HSMAI; De Hospitality Sales en Marketing Association International. Ik legde hem een aantal vragen voor met betrekking tot waardering en het gebrek en nut hieraan in het bedrijfsleven en daarbuiten.

Hans waarom ben jij zo betrokken met het onderwerp waardering?

Toen ik tien jaar geleden een keer op zoek was naar artikelen over het effect van complimenten en waardering kon ik tot mijn stomme verbazing weinig vinden over dit onderwerp terwijl het, zo bleek uit mijn ervaring, zo belangrijk is op de werkvloer. Maar het werd nog gekker: bij het verder zoeken naar meer informatie kwam ik er achter dat alle domeinnamen met het woord compliment erin nog niet geclaimd waren. Gedurende mijn carrière heb ik ervaren wat het doet met medewerkers als ze de waardering krijgen die ze verdienen en wat dit oplevert. Ook in mijn omgeving zie ik wat het oplevert voor mijn relaties die op een bepaalde manier met hun medewerkers omgaan. Je krijgt enorm veel terug voor een relatief klein gebaar. Toen heb ik dus besloten om een aantal relevante domeinen vast te leggen en hier iets mee te doen.

Maar wat is eigenlijk het nut van (nog) meer waardering, het salaris dat je ontvangt is toch ook een vorm van waardering?

Dat is zeker een vorm van waardering alleen het is geen extra stimulans voor iemand meer. Puur het salaris biedt geen garantie voor meer betrokkenheid bij medewerkers laat staan dat het voor meer motivatie zorgt. Dit komt omdat mensen verwachten dat elke maand hun salaris netjes gestort wordt, het is een gegeven dat je dit krijgt. Een compliment daarentegen is vaak onverwacht en zorgt voor die extra betrokkenheid en motivatie. Complimenten moeten overigens wel gemeend en persoonlijk zijn. Ik adviseer ook om op te passen met bepaalde hulpmiddelen zoals bijvoorbeeld een geautomatiseerd systeem wat op verjaardagen automatisch een kaartje stuurt uit naam van de manager. Het effect is dan meteen weg omdat het, hoe goed bedoeld ook, onpersoonlijk is. Iedereen krijgt graag een compliment. Ik heb weleens gehoord van een relatie dat hij een medewerkster helemaal gelukkig maakte door simpelweg op te merken dat ze een mooie nieuwe trui gekocht had. Het kan dus iets heel kleins zijn met een grootse impact. En het mooiste van alles: Kost helemaal niets.

Je bent oprichter van waarderingsmanagement.nl, wat houdt waarderings- management eigenlijk in?

Waarderingsmanagement is geen aparte strategie maar meer een filosofie. Het is geen rigoureus veranderproces zoals bijvoorbeeld bij een cultuurverandering binnen een organisatie. Het is echter ook zo dat geen van alle doelstellingen die een organisatie zich stelt optimaal worden gerealiseerd als mensen zich niet gewaardeerd voelen.

Waarderingsmanagement is dus als de gist in de cake die ervoor zorgt dat de cake gaat rijzen. Als je de gist weglaat dan valt de cake uit elkaar. Zo is het ook met waardering. De essentie van waarderingsmanagement is AEW.

Waarom hebben we überhaupt waarderingsmanagement nodig?

Omdat waardering en aandacht een menselijke sociale behoefte is. Dit manifesteert zich al vanaf onze geboorte waarbij we constant positieve aandacht krijgen. Dan komt de basisschool! Als een kind een toets maakt dan wordt hij afgerekend op de tien fouten die hij maakt terwijl hij er negentig goed heeft. Deze trend zet zich vervolgens door tot aan het bedrijfsleven. Het gevolg is met stip de nummer één reden waarom mensen hun baan opzeggen. 25% van de Nederlandse werknemers voelt zich niet gewaardeerd, 39% voelt zich niet of nauwelijks betrokken bij zijn/haar werkgever en 48% van de werknemers staat inmiddels open voor een andere baan! Als je daarentegen oprecht(!) gewaardeerd wordt door je werkgever of manager blijf je langer betrokken en lever je dus automatisch meer op voor de organisatie.

Maar Hans, werknemers krijgen al een 13^e maand, auto van de zaak, bonus etc. Is dat niet genoeg extra waardering?

Nee, dit zijn zeker belangrijke zaken voor medewerkers maar het effect is maar tijdelijk. Een salarisverhoging bijvoorbeeld werkt maar een paar weken en daarna ben je er aan gewend en ga je ernaar leven. Zo is het natuurlijk ook met die mooie auto of laptop. Op een gegeven moment motiveert het niet meer. Veel van dergelijk extra’s zijn leuk maar uiteindelijk gaan medewerkers het als een gegeven, of zelfs een recht beschouwen en verwachten gewoon dat ze dat krijgen. Als je bij voorbaat al weet dat je iets krijgt voel je je niet extra gemotiveerd om een stapje harder te lopen. Waarom zou je.

Waar denk je dat het gebrek aan waardering vandaan komt?

Dit zit waarschijnlijk in onze calvinistische cultuur. Daar moeten we maar gewoon een keer mee stoppen. Je mag best trots zijn als iets goed gaat en dit mag ook best eens erkend worden door de omgeving. Op de basisschool kreeg je van die mooie stickers als beloning als je de tafel van zes wist op te noemen en ergens bij de CITO wordt je afgerekend op de fouten die je maakt en worden de zaken die je heel goed doet eigenlijk als bijzaak, of als normaal ervaren. Helaas zet deze trend zich vanaf dat omslagpunt door in de rest van je leven.

Hoe ga jij zelf om met waardering en welk effect ondervind je hiervan?

Doordat je met name kijkt naar wat goed gaat en wat iemand goed doet en dit ook laat merken en kenbaar maakt zie je dat mensen graag iets meer voor je over hebben. Zelfs nadat iemand voor je gewerkt heeft merk je dat mensen je nog graag van dienst willen zijn als je een beroep op ze doet.

Zijn er m.b.t. waarderingsmanagement verschillen te vinden tussen de verschillende generaties die zich nu op de arbeidsmarkt bevinden.

Die verschillen zijn er zeker. Jonge generaties willen bijvoorbeeld graag snel groeien en begeleiding en kansen krijgen om dit te doen. Die hebben de drang om zichzelf te bewijzen. Terwijl de oudere generaties die bewijsdrang inmiddels veel minder hebben. Zij willen graag erkenning voor hun opgedane ervaring en inzichten en op basis daarvan de ruimte en het vertrouwen krijgen om hun taken te verrichten. Op sommige werkvloeren heb je soms al vier generaties aan het werk die allemaal anders behandeld willen worden. Het is verstandig om aandacht aan deze verschillen de te besteden.

Waarom horen we nu pas over de effecten van het gebrek aan waardering als het zo een belangrijk thema is?

Omdat het juist nu de tijd is om hier aandacht aan te schenken gezien alle uitdagingen op de arbeidsmarkt als het gaat om voldoende talenten. Dit zal, na de crisis, als gevolg hebben dat werknemers weer gaan bepalen waar en voor wie ze gaan werken. Werkgevers zullen straks gedwongen zijn te gaan leveren wat werknemers willen. En alle werknemers willen graag, naast een redelijk salaris en andere primaire arbeidsvoorwaarden, erkenning voor wat ze kunnen en waardering voor wat ze doen.

Jij bent een van de weinige Certified Recognition Professionals in Europa. Kun je uitleggen wat dat inhoudt?

Het begrip Recognition Professional komt uit de Verenigde Staten, de organisatie RPI Recognition Professionals International geeft trainingen op het gebied van erkenning & waardering binnen het bedrijfsleven. Zij certificeren mensen op basis van hun trainingen als Recognition Professional. In Europa zijn deze gecertificeerde professionals op een hand te tellen. Tijdens de trainingen die ik in Amerika heb gevolgd wordt er veel aandacht geschonken aan diverse filosofieën en theorieën over de menselijke psyche op dit gebied. Er wordt bijvoorbeeld aandacht geschonken aan alle typen van waardering en erkenning en er wordt uiteengezet hoe een waarderingscultuur in elkaar steekt en hoe deze binnen een organisatie te creëren.

Zo zijn er bijvoorbeeld drie typen van waardering; de Day to Day waardering waarbij de waardering onverwacht komt en tijdens alle momenten gegeven kan worden (denk aan een eenvoudig complimentje of kaartje), de Informal Reward (een etentje met het team omdat een doelstelling gehaald is) en de Formal Reward waarbij er bijvoorbeeld jaarlijks een teken van waardering wordt gegeven in de vorm van een prijs voor beste sales man/vrouw. Wist je overigens dat een algemeen uitgesproken compliment voor een hele groep niet werkt? Niemand voelt zich namelijk persoonlijk aangesproken op zijn/haar specifieke bijdrage. De belangrijkste vorm is overigens de Day to Day vorm van waardering. Hierbij wordt er op een vaak onverwacht moment een oprecht en persoonlijk teken van waardering gegeven voor uiteenlopende zaken die goed gaan. Er wordt dus niet gewacht tot een vastgesteld moment om je waardering te uiten.

Je organiseert op 19 oktober  het waardering 2010 congres. Wat is dit voor een congres?

Tijdens het waardering 2010 congres wordt er gekeken naar juist die zaken die er toe leiden dat mensen ongelukkig(er) worden in hun baan en daarom hun baan opzeggen bij een werkgever. Wat daar allemaal aan ten grondslag ligt kan men vernemen op 19 oktober, maar ik kan in elk geval vertellen dat geld niet de primaire reden hierachter is en de oplossingen in principe niets kosten. Interessant gegeven toch in een tijd dat kostenbesparing bovenaan de prioriteitenlijst staat? Daar gaat dit congres over.

Wat werkgevers zich overigens ook vaak niet realiseren is het feit dat het vervangen van een professional 50 tot 100% van het jaarsalaris kost! Vaak wordt er uitsluitend gedacht in termen als vacature plaatsen, selectiegesprekken en klaar. Men vergeet voor het gemak daarbij dat nieuwe medewerkers nog weinig weten van het bedrijf, ingewerkt moeten worden, hun draai moeten zien te vinden en … vergeet daarbij ook niet dat de vertrekkende werknemer zijn kennis bij de concurrent inzet wat indirect natuurlijk ook veel geld kost.

Voor wie is het congres bedoeld?

Voor iedereen in een leidinggevende positie, directeuren en HR professionals. Het congres is daarnaast niet gebonden aan een bepaalde sector. Alle sectoren hebben met het thema: Hoe realiseer ik meer betrokkenheid nu en behoud ik mijn goede medewerkers straks? En dat alles tegen minder kosten! en de daarmee samenhangende problematiek te maken.

Mensen zullen misschien denken; dit is weer zo een soft HR instrument dat alleen maar geld kost.

Het is alles behalve soft. Ook wij vinden dat een target een target is en dat dat gewoon behaald moet worden. Maar het gaat om de weg ernaartoe. Het is niet de bedoeling om aan het begin ergens een handtekening te zetten en aan het eind van de rit te kijken of het doel behaald is ja of nee. Het gaat erom dat je gaandeweg ook kijkt naar waar je iemand kunt helpen zijn doelen te behalen als leidinggevende. En … het vieren van kleine successen met je medewerkers tussendoor! Hierdoor geef je medewerkers het gevoel dat je als leidinggevende niet alleen maar controleert op output maar ook meedenkt en ziet wat ze doen. Het gaat om dienend leiderschap, hoe help ik mijn medewerkers hun doelen te behalen. Daarnaast kost extra aandacht weliswaar wat tijd, maar is het effect vele malen groter dan bijvoorbeeld met geld structureel te realiseren is.

Aandacht en waardering leveren dus juist extra geld op. Het zijn allemaal kleinigheidjes; een sms, een kaartje etc. Het kost vrijwel niks terwijl het effect enorm is. Laten we eerlijk, maar ook praktisch zijn, als je met zulke kleine gebaren de betrokkenheid en de motivatie van je medewerkers verhoogt dan scheelt dat het bedrijfsleven miljarden per jaar. Bovendien werkt het als een turbo binnen een organisatie. Er is niks wat relatief gezien meer oplevert. Een kleine investering met een hoog rendement. Daar kunnen de beurzen echt niet tegenop.

Wat kunnen we allemaal verwachten op het congres?

Er zal een grote verscheidenheid aan invalshoeken de revue passeren gerelateerd aan aandacht, erkenning en waardering. Hierbij zorgen we ervoor dat de impact ervaren wordt op zaken als productiviteit, betrokkenheid, ziekteverzuim, groei, motivatie etc.

Waar kunnen we de kaarten vinden voor het congres?

Er zijn nog een aantal kaarten beschikbaar. Mensen kunnen zich aanmelden via de website www.waardering2010.nl

Hans bedankt voor dit interessante gesprek. Heb je nog een laatste tip die je werkgevers mee wilt geven?

Waardeer en je Krijgt Meer!