Shell uit Dow Jones Sustainability Index; wat heeft de burger hieraan?

Wat koop je daar als gewone burger voor, wat hebben 'jij en ik' daaraan? Dat was mijn secundaire reactie op het bericht. De primaire reactie was snel op de link drukken en lezen. Ik las dat de olieproducent niet lager bij de 10% meest duurzame bedrijven binnen zijn categorie behoort en waar dat precies aan ligt, vertelt de uitvoerder van het onderzoek niet. De argumentatie achter de beslissing is exclusief voorbehouden aan het uit de index gevallen bedrijf. Volgens mij is een kenmerk van duurzaam opereren transparantie en mijn nieuwsgierigheid naar de opzet en de bedoeling van de DJSI was gewekt. Hoezo, wat is de reden dat ze kiezen om gronden voor beslissingen voor zichzelf te houden? Wat hebben jij en ik aan het bestaan van zo'n ondoorzichtige index? Daarom besloot ik begin vorige week te gaan googlen om daar een antwoord op te vinden. Als eerste vond ik opvallend veel korte persberichten van bedrijven die zichzelf feliciteren, omdat ze in de index opgenomen zijn. Hierbij een fragment uit een wat langere tekst:

• 'De DJSI World honoreert 's werelds toonaangevende bedrijven op het gebied van economische, milieu- en sociale prestaties, en evalueert bedrijven gebaseerd op hun betrokkenheid en succes bij het integreren van duurzaamheid in hun kernactiviteiten en prestaties. Als een wereldleider in de sector verpakking die de bekendste merken ter wereld bedient, hebben we de kans om een aanmerkelijk invloed uit te oefenen op onze eigen bedrijfstak en om daardoor bij te dragen aan de doelstellingen van onze klanten door een verantwoordelijke partner te zijn'.

Heel verhelderend - toch? Als snel kwam ik op de site van DJSI terecht die in samenwerking met SAM vanaf 1999 komt tot de jaarlijkse lijst. De informatie daarop leert mij dat het voor beleggers belangrijk is om een diversiteit aan aandelen in hun portefeuille te hebben en dat het verstandig is om te investeren in bedrijven die duurzaamheid voorstaan en best practices vertegenwoordigen. Voor beleggers is duurzaam ondernemen een aantrekkelijk concept, omdat het streeft naar een hogere aandeelhouderswaarde op de lange termijn. Daarbij zijn steeds meer beleggers ervan overtuigd dat duurzaam ondernemen een katalysator is voor gedisciplineerd beheer; een cruciale succesfactor die leidt tot gunstige risico- en rendementsprofielen. Gretig lees ik verder, omdat ik tot nu toe niets gevonden heb over een mogelijk gewenste balans tussen planet, people en profit. Het ging tot nu toe vooral over profit. Gelukkig staat er een zin dat om de lange termijn aandeelshouderswaarde te verhogen economische, ecologische en sociale factoren in de zakelijke strategieën geïntegreerd moeten zijn. Als ik hun site goed begrijp, wordt er op vijf onderwerpen gemeten waarvan duurzaam HR er één is.

De volgende stap is om inzicht te verwerven in de wijze van meten. Voor een deel bestaan die uit criteria en daarbij behorende wegingen die je kunt lezen op: http://www.sustainability-index.com/07_htmle/assessment/criteria.html. Daarnaast maakt men gebruik van informatiebronnen als een vragenlijst met 100 vragen, documentatie (diverse soorten jaarverslagen) die een bedrijf beschikbaar stelt - en waarvan het mij onduidelijk is of jij en ik deze kunnen lezen als we willen. SAM maakt ook nog gebruik van de wijze waarop een bedrijf in diverse media is verschenen en ze hebben persoonlijk contact. Overigens wordt de genoemde vragenlijst ingevuld en ondertekend door een verantwoordelijke senior vertegenwoordiger van het bedrijf  en dit is de belangrijkste bron van informatie voor de beoordeling; zo staat het op de site van DJSI te lezen. De antwoorden schijnen gecheckt te worden door interviews met stakeholders. Helaas is de vragenlijst niet opvraagbaar evenals de rapportages over bedrijven die jaarlijks meedoen aan het onderzoek om bij de duurzaamste 10% te komen in een specifieke categorie.

Later deze week verschenen er berichten over Shell die protesteert tegen de uitslag. Over het wel of geen invloed op de uit te keren bonussen en dergelijke artikelen. Alles overziend kan ik nu de conclusie trekken dat een flink aantal wereldwijd opererende bedrijven elkaar scherp houden en een voorbeeldfunctie vervullen op het gebied van duurzaamheid. De opbrengsten van al die duurzaamheidsinspanningen voor jou en mij tot nu toe onzichtbaar blijven, omdat concrete resultaten en successen nauwelijks gepubliceerd worden. En de bijdrage en doorzichtigheid van de DJSI helpt daar al helemaal niet bij, omdat ze geen leiderschap neemt in het tonen van transparantie. Kortom: de burger lijkt er vooralsnog geen klap mee op te schieten!