Nooit eigen vlees keuren - certificering hbo-land deugt niet!

Kritisch zijn op je eigen werk, is slechts weinigen gegeven. Slechts zij die hiertoe in staat zijn, kunnen een stap zetten in de juiste richting. De rest blijft doelloos rondjes draaien. Om de hete brij heen, vanzelfsprekend, want wanneer het spannend wordt, is men met de staart tussen de benen er al weer tussenuit geknepen. Rare zaak, vraag om klare taal!

Reuring in hbo-land. Je zou zelfs kunnen zeggen dat de koele kikkers die normaal gesproken voorin een klaslokaal zich ophouden, uit het lood geslagen zijn. Murw is een woord dat hier op enige wijze juist op te etiketteren is. Murw; mooi woord .

Incident op incident, bouwt aan een bestendige crisis. Wie in Holland studeert, moet niet verwachten daar conclusies aan te mogen verbinden is het credo. Wie een hbo-dploma in handen heeft, moet maar afwachten of de waarde ervan de intrinsieke zal overtreffen.

Hoe het kan? Door jarenlang mismanagement – met daarin opgesloten het cruciale woord van hen die we mogen nawijzen – zijn hbo-instellingen afgegleden tot dubieuze dieptes, als we het hebben over kwaliteit, of nut, of waarde. En vergeet niet, schrijver dezes staat met de poten in de klei (ofwel anders gezegd: geeft les in het hbo) en kan dus verdomd goed aangeven wat er aan mankeert.

Maar,’’ hoor ik de kritische lezer al de eerste voorzichtige opmerking maken die bovenstaande moet logenstraffen, ‘hbo-instellingen worden toch structureel doorgelicht. Daartoe is er toch een zesjaarlijkse accreditatie door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO)?’

Ja, inderdaad. Dat is er. En daarmee is alles gezegd. Want, weliswaar is dit een onafhankelijk instituut, om de tuin leiden doen we ze allemaal. En dat nu graag, zou ik in breder verband willen bekijken, want wie man noemt, noemt ook paard.

Certificeren noemen we dit. Keurmerken. Ook daartoe is mij wel eens aangegeven bij te dragen aan – in dit geval – een ISO. Elk keurmerk sedertdien, aanvat ik met argwaan. En terecht. Want wat is de kwestie? Er komt een groepje stropdassen op bezoek dat een paar gerichte vragen gaat stellen over het borgen van je processen. Oftewel, als ik niet uitkijk met oversteken; kan iemand dan mijn werk op basis van vastgestelde procedures overnemen? Zijn er werkoverleggen? En veel en veel meer van deze blabla.

Dat is voor de NVAO niks anders, maar dan binnen je hbo-instelling.

De verbindende factor is dat de keuringsinstituten alles voorgekookt krijgen opgediend. Alle gescreende documenten en elke gehersenspoelde te ondervragen medewerker (student, etc.) wordt panklaar geserveerd. Aan de declaranten nochtans slechts de opdracht het lijstje met af te vinken aandachtspunten af te werken, een rapport te maken, somtijds een kritisch verbeterpuntje op te werpen en over te gaan tot de orde van de dag c.q. het volgende onderwerp van onderzoek. Was ik de enige geweest die deze ervaring had mogen smaken, was ik weggezet als curiosum, maar nee, afgelopen weekend werd ik overvallen via de zaterdagskrant met eensluidendheden.

Vaak wordt er voor de accreditatie een bureau ingehuurd dat de keurpraktijk praktijkt. Wanneer dan blijkt dat er onvolkomendheden zijn, smetten, ja misstanden, is het mogelijk een consultant van ditzelfde bureau in te huren om zaken op orde te krijgen. Ik ruik de mispels in mijn eigen vlees!

Brengt bij mij twee vragen naar boven: wie keurt de keurder en hoe betrouwbaar zijn alle andere keurmerken die er wereldwijd inmiddels zijn? Uiteindelijk zijn dat ook maar gewoon bedrijven waar de kachel moet blijven branden. Van de wind leven doen we tijdens de vakantie.