Kan duurzame ontwikkeling zonder persoonlijke ontwikkeling of persoonlijk leiderschap?

"Zeg nou maar gewoon wat ik moet doen om 'duurzaam' te zijn als ik morgen van 9-6 achter mijn bureau zit!" zei laatst een partner van een accountancykantoor die deel nam aan de 'sustainability leadership journey' die ik samen met Robert van den Bergh begeleidde. Tja, hij wil eigenlijk een checklist. Afvinken en klaar is kees. En de checklist opvolgen, dat is niet zo moeilijk toch? Stel je een kantoorbaan voor. Jje mailt en schrijft veel, je vergadert wat en je hebt gesprekken met klanten. Je kunt: 1. De hele dag kraanwater drinken uit de houder van www.wetapwater.com. 2. Als je iets anders wilt, dan kun je de hele dag uit dezelfde beker drinken  3. Klanten ook kraanwater aanbieden of  bijvoorbeeld 'duurzame koffie'. 4. Niet printen, alles digitaal bewaren. 5. Als het niet anders kan papier in de papierbak doen en recyclen. 6. Zonnenpanellen op het dak 7. Als je meer energie nodig hebt, kiezen voor groene energie. 8. In een elektrische auto naar de klant (wel thuis of op kantoor tanken met zonne-energie). 9. Biologische vegetarische lunch van streekproducten. 10. Een wandeling maken tussen de middag. etc...

Allemaal steengoeie acties! Maar gaat het dan niet om veel meer?
Gaat het niet ook om de diensten die ik lever als organisatie? In hoeverre denk ik echt met de klant mee en anticipeer ik op waar hij/zij tegenaan loopt of gaat lopen? Kan ik wel een overname of een beursgang adviseren/begeleiden waar ik een hoge fee voor reken die, ondanks de beloften, leidt tot een lagere productie, lagere medewerkersbetrokkenheid, botsende culturen en grote verliezen zoals bij Fortis... Het gaat toch om leren anders denken? Het groter geheel overzien.

'Doing the right thing' zei Ray Anderson Toenmalig CEO Interface Flor. Dat begint bij jezelf - Waar doe ik het voor? Wat heb ik ervoor over? Hoe kan ik het beter doen? Hoe kan ik goed luisteren naar anderen? Welke feedback heb je voor mij? Wat wil ik bereiken aan impact niet alleen aan geld of status voor mezelf? Wie kan ik dienen? Hoe kan ik een positieve impact op anderen genereren? Dan vanuit kracht en kwetsbaarheid durven samen te werken in co-creaties/sustainability joint adventures. Dan komt - zoals ik heb gezien - vanuit persoonlijke ontwikkeling of wel persoonlijk leiderschap duurzame ontwikkeling op gang. Naast de soms impopulaire, maar ook leuke maatregelen - zoals in een Tesla rijden!! - Wie durft duurzaamheid ook als proces aan te pakken? Het avontuur aan te gaan waarvan je niet precies weet waar je uit komt? Wie durft een duurzame leider te worden?