Het gelijk aan je kant krijgen: een kwestie van de goede hormonen inzetten!

Bij een intakegesprek mopperde mijn coachée er flink op los. Hij komt bij een ander groot bedrijf vandaan waar ze meesters waren in het bezuinigen op allerlei processen. Diverse keren heeft hij al zijn best gedaan zijn ideeën over hoe er honderdduizenden euro’s bespaard kunnen worden, bij zijn nieuwe werkgever, met veel verve over de bühne te krijgen. Tevergeefs. Hij vertelt me hoe hij tijdens een vergadering zijn plan inbracht en al snel de grond onder zijn voeten voelde wegzakken. Omdat hij in zichzelf geloofde, verhief hij zijn stem, liet nauwelijks collega’s uitpraten en schakelde door naar de vijfde versnelling om de aanwezigen van zijn gelijk te overtuigen. De emotie neemt het over van de ratio, de spanning loopt op en de rem is onvindbaar – evenals het in contact zijn met jezelf en het contact met de aanwezige collega’s.

In situaties die met stress, angst of wantrouwen te maken hebben, maakt het lichaam cortisol aan. Daarmee sluit je hersenfuncties af die te maken hebben met complexe denkprocessen als het uitvoeren van je strategie, het bouwen aan vertrouwen en begrip hebben voor anderen. Het is de schuld van de amygdala, het oudste hersengebied, dat het lichaam beschermd tegen gevaar. In bovenstaande case beschermd dit hersengebied de coachée tegen het verlies van kracht, omdat zijn goede bedoelingen niet begrepen worden. Het resultaat is dat hij niet in staat is om zijn emoties te reguleren en de gaps te hanteren die bestaan tussen zijn eigen verwachtingen en de realiteit.

Bij dit soort gebeurtenissen vallen we terug in één van de vier reacties: vechten (blijven argumenteren over je gelijk), vluchten (op je schreden terugkeren en je verstoppen achter de groepsconsensus), bevriezen (je losmaken van je betoog en er het zwijgen toedoen) of bevredigen (aansluiten bij de tegenstand door akkoord te gaan).

Alle vier reacties zijn schadelijk, omdat ze voorkomen dat er eerlijk en productief informatie gedeeld wordt over een goed idee of een opinie. Uit eigen ervaring kan ik vertellen dat de vechtrespons de meeste schade aanricht in werkrelaties en helaas wordt deze communicatieve respons veruit het meest ingezet. De stoffen adrenaline en dopamine komen hierbij vrij; deze zijn verantwoordelijk voor een geluksgevoel, dominantie en soms onoverwinnelijkheid. Bij elke nieuwe vechtsituatie komen deze stoffen vrij. Jammer genoeg heeft dat nogal een impact op de mensen om je heen als je deze stijl frequent toepast; het vermindert de impuls om samen te werken.

Gelukkig bestaat er een ander hormoon dat evenals adrenaline een goed gevoel geeft en dat is ‘oxytocin’. Deze stof wordt geactiveerd door menselijk contact en het brengt de jongere hersengebieden in stelling, de prefrontale cortex, waardoor we in staat zijn te vertrouwen en ons openstellen voor het delen van …. ideeën en opinies. Nieuw leiderschap betekent vooral ook dat jij je bewust bent van het brein en de daarin aanwezige processen en jezelf en anderen aanspoort de aanmaak van oxytocin te vergroten ten koste van cortisol en adrenaline. Hoe pak je dat praktisch aan?

Vergaderorde

Laat iedereen brainstormen over hoe vergaderingen effectiever en productiever verlopen. Neem daarin de wijze van communiceren mee. Bespreek samen welke regels vanaf ‘nu’ gehanteerd worden. Grote kans dat één van de uitkomsten is dat mensen met ideeën extra tijd krijgen om dit toe te lichten zonder dat dit direct veroordeeld wordt en van tafel verdwijnt. Dit soort regels vermindert de tendens om terug te vallen in schadelijke communicatiepatronen. Reflecteer en evalueer met de groep hoe deze wijze van vergaderen bevalt en hoe dit in de toekomst verder te verbeteren.

Geef iedereen spreektijd

Wanneer je vergadert, weet je vooraf wel wie het meest aan het woord zal zijn en de vergadering domineert. Creëer daarom de kans voor iedereen om invloed te hebben. Vaak hebben de mensen die weinig van zich laten horen waardevolle informatie. Door de vraag op tafel te leggen wie van de aanwezigen belangrijke informatie, perspectieven of ideeën heeft, wordt duidelijk wie er spreekruimte moet krijgen. Zet de agendapunten op flip-over en zet achter de agendapunten namen van degenen die gehoord moeten worden. Het is handig om open vragen te stellen als ze aan het woord zijn, omdat ze er letterlijk aan moeten wennen om langer aan het woord te zijn en ruimte te krijgen.

Empathie

Span je, zeker bij face to face situaties, heel bewust in om minder te praten en meer te luisteren. Hoe meer je leert over de gedachtegang en perspectieven van de ander des te meer je ze op een dieper niveau begrijpt en dit ook kunt laten blijken door positieve bekrachtiging. Ga ervan uit dat door te investeren in de ander dit wederkerigheid oplevert. Je investering betaalt zich dubbel en dwars terug.

Weet dat zelfs de grootste haantjes zich goed voelen bij het aanmaken van oxytocin en hun gedrag aanpassen. Contact maken en (h)echte samenwerking voorkomen onnodige conflicten en tijds- en productiviteitsverlies.