Eet jij vandaag kerstkliekjes of heb de restanten weggegooid?

Ons voedsel wordt steeds duurzamer geproduceerd. Scharrelvlees, EKO-melk en Tony’s Chocolonely. Toch verdwijnt de helft van dat duurzame voedsel ergens in de keten. Waarom gooien we zoveel weg?

Restjes? Mijn moeder wist er wel raad mee. Ze maakte de lekkerste broodpudding en wentelteefjes van het oude brood. Er waren vol-au-ventjes met restjes vlees en groente op zondag. Verschrompelde appels gingen in de appelmoes. En oude wijn werd in enkele maanden heerlijk wijnazijn. Zij gooide nooit wat weg.

De afvalbak
Nederlandse winkelketens en consumenten gooien samen elk jaar voor ruim vier miljard euro aan voedsel weg. Dat is 10 tot 20 procent van wat we kopen. Door laksheid, door een slechte planning en eigenlijk ook doordat we gewoon te veel geld hebben. Dat zegt de Universiteit in Wageningen.

Amerikaanse onderzoek laat zien dat in de keten van producent naar consument zelfs 50% verdwijnt. Dan kun je nog zo duurzaam produceren, maar dan maken we dat aan het einde van de keten weer helemaal ongedaan. We gooien ook steeds meer weg, omdat we vaker kant-en-klaar maaltijden en verse producten kopen.

Slimmer inkopen
Consumenten gooien veel weg omdat ze teveel inkopen en verkeerd bewaren. Simpele adviezen... Kijk voor het boodschappen doen eerst wat je nog in huis hebt en wat je daarmee kunt doen. Bedenk in de winkel of je het product echt nodig en in welke porties. Zorg voor een overzichtelijke indeling van de koelkast en keukenkastjes. Etenswaren blijven het langste goed als je ze thuis bij de juiste temperatuur bewaart.

Slimmer bevoorraden
Veel voorverpakte verse producten worden uiteindelijk niet verkocht en overschrijden de THT; de tenminste-houdbaar-tot datum. Teveel bestelde producten leveren een onnodig risico op derving op, terwijl te weinig besteld een onnodig risico op een leeg schap en teleurgestelde consumenten betekent. Goed bestellen komt heel nauw, en vraagt wiskundige technieken die op basis van actuele kassa-informatie de vraag steeds nauwkeuriger kunnen voorspellen op winkelniveau. Dat gaat niet op de achterkant van een sigarenkistje.

Sturen op houdbaarheid
En loopt iets niet zo goed een bepaalde week? Dan gooit de winkel het product in de aanbieding. Eerder en flexibeler afprijzen, iedere dag een beetje van de prijs af bijvoorbeeld, kan derving voorkomen.
De ICT-systemen zijn er klaar voor. De recent ontwikkelde GS1 DataBar Barcode is klein van formaat en kan naast een artikelcode ook informatie bevatten over de houdbaarheidsdatum, het batchnummer en andere productinformatie. Hiermee kan de planner in het distributiecentrum al berekenen of het betreffende product met de juiste houdbaarheidsdatum de klant bereikt. Mochten er producten toch vernietigd worden vanwege van de houdbaarheidsdatum, dan is het te traceren waar het in de keten is misgegaan. Ook is het mogelijk om zonder extra derving volumes te clusteren zodat minder vrachtwagenkilometers nodig zijn.

First-expired, first-out
Experts in de logistiek van levensmiddelen denken na over nieuwe technologie. Zo wordt gewerkt aan nieuwe productiemethoden en verpakkingen om de THT te verlengen. Traditioneel denkt men in de levensmiddelenketen first-in, first out. Daarom grijp ik altijd de meest verse producten achter uit het schap tot boosheid van mijn winkelchef.

De gedachte is nu first-expired, first-out. Door de temperatuur van verse producten met sensoren en RFID te volgen kan de keten zo worden bestuurd, dat altijd de artikelen met langste, echte houdbaarheid in het schap liggen. Ze zien er frisser uit en verkopen beter.

Duurzaam produceren is prima. Nu nog een duurzame keten stroomafwaarts. Het is mogelijk met de techniek van vandaag!
Eet smakelijk!

Walther Ploos van Amstel.