Blog vanuit Rio+20 Door: Eco Matser, Klimaatspecialist van Hivos

Sumba, een eiland in de Indonesische archipel, ligt heel ver weg van Rio de Janeiro in Brazilië. Sterker nog, het ligt zo’n beetje aan de andere kant van de wereld. Op Sumba heeft 70% van de mensen geen elektriciteit en zitten de bewoners ’s avonds in het donker. Contact met de rest van het eiland, laat staan met de rest van de wereld is dan erg moeilijk.

In Rio de Janeiro daarentegen zijn de nachten bruisend en verlicht en van isolatie is ook geen sprake. Afgelopen week was Rio zelfs voor even het centrum van de wereld:120 wereldleiders en 50.000 mensen uit zo’n 200 landen kwamen naar deze stad om Rio+20 de VN duurzaamheidsconferentie bij te wonen. Deze top is het vervolg op de Earth Summit in 1992, die ook in Rio werd gehouden. Tijdens die conferentie werd de noodzaak voor duurzame ontwikkeling onderkend en werd de combinatie armoede, biodiversiteit en klimaatverandering op de wereldagenda gezet. Nu, 20 jaar later moest de bijeenkomst opnieuw leiden tot een nieuwe impuls aan een duurzame ontwikkeling.

Ik, Eco Matser, ben klimaatspecialist bij ontwikkelingsorganisatie Hivos en ben hier in Rio om te pleiten voor toegang tot energie en snelle overstap naar duurzame energie. Ons initiatief ‘Sumba, 100% renewable energy’ gebruik ik daarbij als een voorbeeld. Dit initiatief is vorig jaar opgezet door Hivos. Samen met de Sumbanese bevolking, Indonesische overheden, bedrijven en instellingen wereldwijd zal het Indonesische eiland binnen tien jaar van 100% duurzame energie worden voorzien. Een case die perfect past binnen het VN thema van 2012: 'sustainable energy for all’.

Volgens de oorspronkelijke VN afspraken zou in 2030 iedereen op de wereld moeten beschikken over duurzame maar ook betaalbare en schone energie. De vraag op Rio+20 was wie dat gaat doen en waar het geld vandaan moet komen. Helaas schoten die onderhandelingen nog helemaal niet op. Maar daarentegen zijn er wel legio goede initiatieven gedeeld en inspiratie opgedaan.

Sumba is volgens ons een goed voorbeeld voor de problemen en oplossingen rondom toegang tot energie. De bewoners van Sumba zijn veelal erg arm, de landbouw brengt weinig op en ruilhandel is nog heel gewoon. In de afgelegen dorpen is het ’s avonds donker, hoogstens hebben de mensen een klein petroleum lampje. Het gebrek aan energie betekent niet alleen geen verlichting ’s avond maar ook geen energie om producten te bewerken, telefoons of radio’s te gebruiken etcetera. Daarom is toegang tot energie zo cruciaal voor de ontwikkeling van een land. Dit is niet alleen in Sumba zo, het is het dagelijkse probleem van zo’n 1.3 miljard mensen!

Oplossingen liggen eigenlijk voor de hand. Op Sumba schijnt de zon, er is genoeg wind voor windmolens, er zijn riviertjes die gebruikt kunnen worden voor kleinschalige waterkrachtcentrales en de poep van dieren kan gebruikt worden voor biogas. Door het eiland binnen 10 jaar te voorzien van 100% duurzame energie, hopen we dat Sumba als voorbeeld kan dienen voor andere vergelijkbare gebieden.

Misschien zou je verwachten dat het gebruik van duurzame energie voor de Sumbanezen nieuw is. Dat zeker niet zo. Mijn eerste bezoek aan Sumba zette dit beeld helemaal recht. Men is zich op Sumba zeer bewust van de geschiktheid van duurzame enerige voor dit afgelegen eiland. Het probleem zit veel meer in het gebrek aan technische kennis en de investeringen. Hivos helpt de Sumbanezen hiermee. Momenteel werken we samen met de Indonesische overheid aan een plan van aanpak om de ambities waar te maken. Ook het Indonesische beleid is er duidelijk over: duurzame energie moet een groot deel van de huidige fossiele energie (vooral olie) in Indonesië gaan vervangen. Maar het omzetten van deze beleidsdoelen in de praktijk kan nog wel wat extra impulsen gebruiken!

Omschakeling naar duurzame energie is niet alleen belangrijk voor het milieu. Het is ook essentieel vanuit gezondheidsoogpunt. Zo leidt bevallen in het donker tot extra risico’s en de rook van houtvuurtjes om te koken betekent dat miljoenen vrouwen sterven door aandoeningen aan de luchtwegen.

Met Sumba in het achterhoofd heb ik deze week bijgedragen aan de onderhandelingen op Rio+20. Om aan de andere kant van de wereld mee te helpen met nieuwe afspraken en aanvullende financiering om te zorgen dat we verder kunnen werken op Sumba. Ondanks dat er geen harde afspraken gemaakt zijn op de VN top zelf, ben ik meer dan ooit geinspireerd geraakt om door te gaan. Ik heb veel ambitieuze plannen gehoord, gedreven organisaties ontmoet en goede contacten opgedaan. Allemaal met dezelfde missie: duurzame energie voor iedereen!