Basisingrediënten voor succesvolle zelfsturende teams

Het functioneren van zelfsturende teams is blijft een bron van zorg. De afgelopen, bak ‘m beet, twee tot vier jaar zijn bij diverse organisaties managementlagen weggesneden en heeft zelfsturing zijn intrede gedaan. Er zijn organisaties die ervoor kiezen om het proces naar zelfsturing zorgvuldig te begeleiden en er zijn organisaties die ervan uitgaan dat het allemaal wel los zal lopen. Die ervan uitgaan dat een cruciaal aantal medewerkers hun verantwoordelijkheid nemen en (team)zaken zich op een natuurlijke wijze (her)schikken. Daar waar aan een aantal basisvoorwaarden voldaan is, heeft een zelfsturend team veel meer kans op successen, dan bij een groep medewerkers die verschillend tegen een aantal zaken aankijken en zich dito gedragen. Het heeft in eerste instantie niet eens te maken met het halen van een gezamenlijk doel. Waarmee dan wel?

Zaken rond commitment

Belangrijk is dat alle teamleden zich committeren aan persoonlijk leiderschap. De teamleden zijn van elkaars leiderschapskenmerken en –doelen op de hoogte. De teamleden zijn zowel gericht op hun eigen groei als de ontwikkeling van alle andere teamleden. Men support elkaar daar actief bij. Verder is elk individu gecommitteerd aan het team en worden zaken die het team aangaan op de eerste plaats gesteld. Daardoor wordt het mogelijk om als team innovatief en/of strategisch te werk te gaan in plaats van te blijven hangen in de dagelijkse werkzaamheden.

Teambrand

Dit kun je de cultuur- of merkwaarden van het team noemen die intern beleefd worden en zowel intern als extern uitgedragen worden. Elk afzonderlijk lid van het team kent de merkwaarden, omdat deze in gezamenlijkheid zijn vastgesteld. Elk teamlid kent het bestaansrecht van het team en geeft actief invulling aan de visie en het halen van doelen. Elk teamlid werkt mee aan de continuïteit van het team en werkt vanuit het eigen talent en expertise mee aan het uitvoeren van de strategie. Door dit unieke teamgedrag en onderscheidend vermogen (teambrand) krijgt het team erkenning binnen de organisatie. De bijdragen aan de organisatie worden hoog gewaardeerd.

Vertrouwen

Naast een hoge mate van professionaliteit is er ook oog voor elkaars kwetsbaarheden. Het maakt niet uit of dit betrekking heeft op een tekort aan ervaring of talent op bepaalde gebieden of dat er privé iets speelt. Deze kwetsbaarheden worden altijd vanuit positiviteit benaderd; je bent er voor elkaar in goede en minder goede tijden! Elk teamlid heeft de moed om zaken op tafel te leggen en voelt zich gedragen door het team. Door deze instelling zijn problemen, gemiddeld genomen, sneller van tafel of dragelijker.

Aanspreken van elkaar en conflicthantering

Binnen zelfsturende teams die werken is er geen angst om elkaar aan te spreken op ongewenst gedrag. Men durft, op constructieve wijze, druk uit te oefenen op elkaar, zodat doelen gehaald worden. Urgentie kan door afzonderlijke teamleden verschillend gepercipieerd worden. Dit vraagt van teamleden dat zij in staat zijn om helder onder woorden te brengen waarom er in een hogere versnelling gehandeld moet worden. Iedereen is ervan doordrongen dat er ‘zonder wrijving geen glans mogelijk is’ en beseft ten diepste dat er een dag later het spreekwoordelijke ‘biertje’ met elkaar wordt gedronken.

Dagstart of andere frequente ontmoetingsvorm

De teamleden realiseren zich dat ze op elkaar betrokken moeten blijven waardoor er geen afstand tot elkaar ontstaat waardoor het team een stap terugdoet in maturity. Een dagelijks ritueel waarin zaken openlijk besproken worden en individueel ervaren problemen zonder gene in worden gebracht, is daartoe een middel. Het geeft ruimte voor discussie en het bijsturen van de strategie. In een tijdperk waarin verandering gewoon is, kan een team waarin men weet wat men aan elkaar heeft de nodige flexibiliteit aan de dag leggen en meebewegen.

Transparant zijn in communicatievormen

Als je al het bovenstaande bij elkaar optelt, dan is het overduidelijk dat teamleden moeten willen investeren in het leren kennen van elkaar en vanuit ‘wilsniveau’ gebruik maken van de aanwezige diversiteit. Daar waar de diversiteit groot is, kost het een team meer investeringstijd om op elkaar ingespeeld te raken. Wat leeft er bij eenieder, welk gevoel speelt een rol en hoe kijken de afzonderlijke individuen tegen een bepaalde zaak aan? Het bespreken van dit soort zaken vraagt om een dialoog in plaats van discussie. Het vraagt om een actief luisterende houding en de wil om elkaar echt te begrijpen om vervolgens aan een half woord genoeg te hebben. Er wordt regelmatig bewust tijd gemaakt om over de onderlinge betrekkingen te spreken in plaats van alleen maar over inhoudelijke zaken.

Levendig herinner ik me de teamoefening ‘het schip’ waarbij een team kiest voor een bepaald schip en een rol voor alle bemanningsleden. Zonder uitzondering krijgt iedereen een plek aan boord en is duidelijk gemaakt waar men naartoe vaart. Zo’n eenmalige interventie is altijd waardevol, maar geen garantie voor een succesvolle toekomst. Die is pas gegarandeerd wanneer elk teamlid aangesproken kan worden op resultaten en zich voor die resultaten als medeverantwoordelijke gedraagt. Eigenlijk lijkt een succesvol zelfsturend team qua onderlinge relaties op een succesvol huwelijk: je bent er voor elkaar in goede en slechte tijden, er zijn geluksmomenten en teleurstellingen en het ene moment krijg je lof toegezwaaid; het andere moment de zwarte piet. Het hoort er allemaal bij. Het gebouwde schip is echter zo sterk dat dit de woelige baren vol gemak bevaart.

Wil je werken aan het versterken van (zelfsturende) teams door middel van teambranding en andere interventies, neem dan eens contact met me op via paola@ombradellaterra.nl of 06-14162835.