Denkschaamte als onderdeel van moreel kompas

Columns

Rondom mijn artikel “Schaamte en disruptie” heeft de redactie een aantal interessante links geplaatst naar mogelijk verwante andere artikelen. Die toevoegingen stimuleren het denkproces en stellen me in staat om enkele onderdelen van mijn artikel nader te preciseren. 

Van de geplaatste links spreken de artikelen rond ‘Integriteit naar menselijke maat” me het meeste aan. Met de artikelen van Aart Broeks vind ik geen aansluiting omdat hij schaamtebestendigheid propageert, terwijl ik schaamte zie als een constructief verschijnsel. Dat heeft ermee te maken dat hij over maatschappelijke schaamte spreekt, en ik over denkschaamte, die vooral over jezelf gaat. Dat komt aan de orde in mijn blogbericht Voor en tegen schaamte, maar het lijkt mij te ver voeren om op Manag...

Willem Mastenbroek
Pro-lid
MORELE PANIEK

Moreel kompas, systeemdwang, schaamte en disruptie…. Waartoe leidt dit?
Tal van bekende dossiers als de toeslagen affaire, de aardbevingsschade in Groningen en de ineenstorting van Jeugdzorg en GGZ zie ik ontaarden in morele paniek. De woeste reacties van gedupeerden, de gevoelens van schaamte bij uitvoerenden, de doffe berusting bij anderen. De DOOMLOOP van meer regelgeving door politici en ambtenaren. De dooddoeners van verantwoordelijke leidinggevenden met: "Het heeft onze aandacht. We zijn in beraad over een oplossing. Het is een complexe materie. Nader onderzoek is gewenst".

De genoemde dooddoeners helpen niet. Integendeel, ze versterken de onvrede en daarmee de disruptie. Dit vergroot de kans op een breuk met het verleden en een ommezwaai naar ander gedrag: meer ruimte voor een moreel kompas en de menselijke maat.

De belangrijkste blokkade is volgens mij de systeemdwang, die in de kern de dwang is van de geldende machts- en afhankelijkheids-relaties. De zittende macht zal bij moeten draaien. De politici en de Tweede Kamer voorop. De DOOMLOOP van regelgeving moet bedwongen worden. De uitvoerende professionals zullen meer ruimte moeten krijgen.

Geef creativiteit en stoutmoedigheid een kans, zet een paar mensen aan het werk en binnen een paar dagen heb je zo’n aanpak rond. Ik durf te wedden dat er genoeg mensen rondlopen die daar concrete ideeën over hebben en die ook het gezond verstand van de mensen aan de frontlijn gebruiken.
Ben ik te optimistisch? Het geheim van zo’n aanpak: houd het simpel en transparant. Zie onze pagina over eenvoud versus complexiteit. https://www.managementsite.nl/kennisbank/management/complexiteit-versus-eenvoud-organisaties

Meer over Ethiek, integriteit, moreel kompas