VLW ronde tafel over corona en goederenvoer: voorzichtig optimisme

Op 12 maart 2020 aan het begin van de Corona-uitbraak zei premier Rutte: "Feit is dat je in een crisis als deze met 50 proces, van de kennis 100 procent van de besluiten moet nemen en de gevolgen daarvan dus ook moet dragen". Deze 50 procent bleek nog een milde overschatting als het gaat  om de kennis over de mogelijke gevolgen van COVID-19 voor het goederenvervoer.

Vandaag was de tweede ronde tafel van de Vervoerslogistieke Werkdagen 2020. Onderwerp van gesprek was corona en goederenvervoer.

De afgelopen maanden is er veel informatie verzameld, geanalyseerd en gepubliceerd om de feitelijke ontwikkelingen in het goederenvervoer en logistiek te monitoren. In verkenningen is vooruitgekeken wat op korte en langere termijn in verschillende scenario’s de gevolgen van de coronacrisis op het goederenvervoer kunnen zijn.

Wat weten we nu over de gevolgen van de coronacrisis voor het goederenvervoer in Nederland en welke kennis is nodig en beschikbaar voor de overheid om besluiten te kunnen te nemen over benodigde beleids/steunmaatregelen ?

In deze ronde tafel gaven deskundigen vanuit bedrijfsleven, onderzoek en overheid hun visie op welke kennis en informatie je nodig hebt om de juiste maatregelen te nemen en daarover in discussie gaan. De deskundigen waren:

• Matthijs Jacobs (CBS) en Johan Visser (KiM) over de huidige situatie/monitor
• Arnaud Burgess (Panteia) over ontwikkeling langere termijn
• Machiel Bode (ING) over ‘levensvatbaarheid’ logistieke bedrijven
• Sieds Halbesma (Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) over de benodigde kennis en informatie voor de juiste beleidskeuzen bij de overheid (overheidsvisie
• Rogier Spoel (EVOFENEDEX) over de benodigde kennis en informatie voor de juiste beleidskeuzen bij bedrijven en overheid (verladersvisie).

Van zwart naar licht grijs: optimisme?

Het algemene beeld was dat de zwarte scenario’s voor de sector die in de eerste weken van de pandemie naar buiten kwamen gelukkig iets minder erg blijken uit te pakken in de logistiek en het goederenvervoer. De generieke en specifieke maatregelen hebben hun effect niet gemist. De betrokken ministeries en het bedrijfsleven hebben in korte tijd in goede samenwerking heel wat van de grond gekregen.

Toch moet gewaakt worden voor te veel optimisme omdat het beeld ook heel divers is over de verschillende deelmarkten. In de containervaart en de luchtvracht zijn de tarieven fors opgelopen en voor de containerrederijen gloort een topjaar qua winsten. Daarentegen is het bijvoorbeeld in de automotive en het transport van aardolie en aardolieproducten nog steeds een slechte markt omdat de vraag naar auto’s en autobrandstoffen is ingestort.

Volledig herstel in omzet zal tot ver in 2022 duren en herstel in vervoervolumes waarschijnlijk pas in 2025. Dat trage herstel komt niet alleen door corona. De groei in de internationale handel was al voor de coronacrisis duidelijk vertraagd en specifieke ontwikkelingen zoals de energietransitie, circulaire transitie en de stikstof impasse leiden tot afnemend vervoer van bulkgoederen bij de maritieme overslag, de binnenvaart en het spoor.

Opslingereffect?

Bij de ronde tafel waren zo'n 30 deelnemers aanwezig die hun vragen via de chat functie konden inbrengen en daar werd goed gebruik van gemaakt. Naast de verkenningen op macro economische leest vanuit Panteia kwam vanuit de zaal door Jan Fransoo nog een aanvulling vanuit de logistieke hoek. Zijn verwachting was en is dat de pieken en dalen in logistiek en transport nog wel wat extremer zijn vanwege allerlei voorraadveranderingen. Dat is gebaseerd op informatie over voorraadveranderingen in de VS.  Helaas is dergelijke informatie in Europa niet beschikbaar en ook al bij de financiële crisis in 2009 is er gepleit om meer inzicht hierin te krijgen.

Na de zomer is er een forse groei op gang gekomen in de aanvullingen van de voorraden waardoor het op sommige routes nu capaciteitstekorten zijn en de wachttijden oplopen. Ook in de Rotterdamse haven en in het intermodale achterland vervoer per spoor en binnenschip is het containervervoer weer aangetrokken. Het gevaar bestaat dat na de voorraadaanvulling en de e-commerce boom van Black Friday, Cyber Monday, Sinterklaas en Kerst het begin 2021 weer heel erg stil kan vallen. Belangrijke notie om de ontwikkelingen goed te monitoren en tijdig te reageren.

Jan Francke
KiM Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid

Figuur: CBS