Uitstootvrij de stad in: het is 5 voor 12 voor ondernemers

Veel Europese steden kiezen voor milieuzones en nul-emissie zones in het verkeer om zo de luchtkwaliteit te verbeteren en daarmee de gezondheid van hun bewoners. Milieuzones laten alleen nog maar schone voertuigen toe die minder roet uitstoten binnen de stad toe. Dat gaat niet zonder slag of stoot. Bij de uitbreiding van de milieuzones in Londen zijn grootschalige protesten. Honderden camera’s werden de afgelopen weken gestolen of vernield. Bewoners zijn het er niet mee eens dat ze straks niet meer de weg op mogen met hun vervuilende auto of daarvoor een stevige tolheffing moeten betalen.

Nederland spant de kroon met 18 gemeenten die van plan zijn in 2025 een harde nul-emissie zone in te voeren in hun binnenstad; eerst voor stadslogistiek, bootjes en scooters later ook voor taxi, touringcars en uiteindelijk de personenauto’s. Iedereen moet eraan geloven. Amsterdam heeft de plannen, en de verkeersbesluiten, ontheffingen en vrijstellingen vorige week gepubliceerd voor inspraak. Eind oktober moet blijken over er voldoende draagvlak is bij ondernemers.

Onderbouwing
De ambtenaren moeten zo’n verkeersbesluit goed motiveren. Wegen de maatschappelijke voordelen op tegen de nadelen voor de ondernemers? Ondernemers in de regio moeten zo'n 1 miljard (extra) investeren in elektrische voertuigen, laadinfrastructuur en training van chauffeurs. Een klein deel daarvan komt voor subsidie in aanmerking.
Vooral kleine ondernemers worden hard geraakt, hebben geen toegang tot lease of ‘faire’ financiering en kunnen de investeringen in laadinfrastructuur niet dragen. De dieselprijs is voor iedereen gelijk, maar dat is bij het opladen van elektrische voertuigen niet langer het geval. Grotere transporteurs zijn een kwart tot zelfs de helft minder kwijt per kWh. Voor veel kleinere ondernemers is het realiseren van een eigen laadplein of het plaatsen van zonnepanelen om zelf stroom op te wekken vaak niet mogelijk. Twee derde van de bestelvloot zit bij die kleine ondernemers. Die staan met 1:0 achter.

De onderbouwing van de nul-emissie zones is niet sterk. Onduidelijk is wat de gezondheidswinst is. Hoeveel dagen langer en gezonder leven krijgen de Amsterdammers erbij met de nul-emissie zones? TNO en de GGD hebben onlangs de impact van de Amsterdamse maatregelen doorgerekend en komt met een marginale verbetering onder aan de streep vanwege fijnstof door banden- en remmen slijtage. Dat baart zorgen.

Wil je de problemen met stadslogistiek echt aanpakken, dan is er eigenlijk maar één recept: veel minder voertuigen in de stad. Daar bereik je veel meer mee in de openbare ruimte en bij verkeersveiligheid. De stadslogistieke aanpak is niet compleet. Zo is er bijvoorbeeld nog geen overkoepelende uitvoeringsagenda stedelijke logistiek met een toekomstambitie voor de Amsterdamse stadslogistiek.

Krijg je draagvlak voor maatregelen die weinig opleveren, maar ondernemers wel veel kosten? Ik ben benieuwd hoe ondernemers gaan reageren. Het is ook voor hun de laatste kans om tot werkbare afspraken te komen. De komende zes weken moet blijken hoe groot het draagvlak. Alleen maar tegen de plannen zijn is geen optie. Uiteindelijk zullen alle ondernemers eraan moeten geloven. Nul-emissie is nodig voor het beteugelen van de klimaatverandering. Dieselen is het nieuwe roken.

Doe het voor het klimaat
Bedrijven moeten vol gas overschakelen op duurzaam transport en fossiele brandstoffen links laten liggen. Rijden op diesel wordt de komende jaren veel duurder. Verstandige ondernemers kiezen nu al voor duurzame stadslogistiek met elektrische voertuigen of voor het gebruik van schone biodiesel. Albert Heijn, Technische Unie, Sligro, Deudekom, Bidfood, PostNL, Ikea en anderen geven vol gas op schoon vervoer. Daar kun je veel van leren.

Als ondernemer moet je je nu al voorbereiden op een fossielvrije toekomst. Er is veel nodig om dat betaalbaar en betrouwbaar te realiseren. Wat is het meest geschikte en betaalbare voertuig voor jouw ritten? Hoe en waar kunnen je die voertuigen laden? Kun je bij netcongestie met de buren samenwerken? Wat betekent elektrisch rijden voor de locatie van het magazijn? Waarom zou je nog zelf bezorgen? Laat het over aan logistieke professionals En, niet te vergeten, hoe betrek je de chauffeurs bij de verandering? Zij maken of kraken de invoering. Het netwerk Logistiek020, branche-organisaties en de hogescholen kunnen helpen bij deze vragen.

Wacht niet af tot 2025 als de nul-emissie zones mogelijk ingaan. Begin vandaag al met het nemen van de juiste, slimme beslissingen. Voor je het weet kom je inderdaad niet meer de stad in. Doe het niet omdat het moet, maar omdat je als ondernemer voor een duurzame en robuuste toekomst kiest.

Walther Ploos van Amstel.
Lector Citylogistiek Hogeschool van Amsterdam