Stadslogistiek in de toekomst: ook licht en elektrisch

In Nederland rijden bijna één miljoen bestelauto’s rond. Bestelauto’s worden steeds belangrijker in stadslogistiek door een groei van horeca, van online aankopen door consumenten en bedrijven, van bouw- en renovatiewerken en van een veranderende klantvraag; zendingen worden kleiner en tijdkritischer. Die groei is slecht voor de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van steden en woonwijken; opstoppingen, verkeersonveiligheid en ongezonde lucht.

Sommige steden kiezen ervoor om stadslogistiek in 2025 uitstootvrij te maken. Lichte elektrische vrachtvoertuigen (LEVV’s) kunnen voor stadslogistiek een slimme oplossing zijn, omdat ze stil, wendbaar en uitstootvrij zijn en minder ruimte in beslag nemen.

Lichte elektrische vrachtvoertuigen als alternatief

Grote bedrijven als CoolBlue, Wehkamp, Picnic en bouwgroothandel Stiho doen nu al een deel van hun leveringen met LEVV’s. Ook grotere logistiek dienstverleners als PostNL, UPS, DPD en DHL rollen in Europa netwerken uit met LEVV’s, soms zelfs zelfrijdend. Maaltijdbezorgers Deliveroo en Uber Eats groeien met de inzet van (e-)fietsbezorgers. Zelfs in servicelogistiek komt de LEVV eraan; bij Ziggo, Feenstra en Coca-Cola. In het midden- en kleinbedrijf zien we aanbieders die LEVV gebruiken, zoals City Hub, Fietskoeriers.nl, E-Bakkie en Byondo.

LEVV-LOGIC-project

Het LEVV-LOGIC-project heeft van 2016 tot 2018 onderzoek gedaan naar de inzet van LEVV’s in stadslogistiek in het MKB. Tijdens dit project hebben de Hogescholen van Amsterdam, Rotterdam en Arnhem/Nijmegen samengewerkt met logistiek dienstverleners, verladers, voertuigaanbieders, netwerkorganisaties, kennisinstellingen en gemeenten om kennis te ontwikkelen over de inzet van LEVV’s; wat betekent de inzet van LEVV’s voor de bedrijfsvoering?

De bedrijfsvoering met LEVV’s vraagt om een goede locatie van hubs in het distributienetwerk, robuuste processen, aangepaste ICT, enthousiaste en meedenkende medewerkers en een passende organisatie. Voor elke goederenstroom gelden andere eisen, zoals retourstromen of gekoeld transport voor voedsel. Behalve een goed doordracht logistiek concept is natuurlijk ook een geschikt voertuig nodig; soms is dat een LEVV, soms is dat een bestelauto. De inzet van transportmanagementsystemen maakt het mogelijk om steeds het optimale voertuig te gebruiken voor een specifieke route.

Kansrijke sectoren voor LEVV’s

Kansrijke sectoren voor de inzet van LEVV’s zijn tijdkritische leveringen, pakket en post, en kleinere zendingen in food, bouwlogistiek en servicelogistiek. Elke sector heeft eigen eisen en karakteristieken. In deze sectoren zijn grote logistiek dienstverleners dominant. Hun opdrachtgevers willen het liefst universele, nationale logistieke diensten en ICT-koppelingen. De MKB’ers kunnen als onderaannemers werken binnen de netwerken van de grote spelers. Kansrijke sectoren die nu nog in ontwikkeling zijn, zijn local-for-local retailplatforms, nieuwe postdiensten, lokale foodleveringen en online levensmiddelen.

LEVV’s zijn voor 10 tot 15 procent van de bestelautoritten in de stad een efficiënt alternatief zijn. In steden als Amsterdam en Rotterdam zou het gaan om 3000 tot 4000 LEVV’s, vooral fiets- en bromfietsachtige types. De inzet van compacte distributievoertuigen is nog een relatief kostbaar tegenover de elektrische bestelauto’s, die een groter laadvermogen, hogere maximumsnelheid en grotere actieradius hebben.

Er is nog weinig urgentie bij verladers of logistiek dienstverleners om bij stadslogistiek LEVV’s in te zetten. De verwachting is niet dat lokale overheden op grote schaal voertuigrestricties gaan invoeren. Bovendien is de elektrische bestelauto nog steeds een goed alternatief.

Overheidsbeleid

LEVV’s kunnen ervoor zorgen dat een stad bereikbaar en leefbaar blijft. Maar, de veiligheid is ook belangrijk bij LEVV’s. De voertuigen delen de stad met andere voertuigen, fietsers en voetgangers. Hiervoor moeten de infrastructuur en openbare ruimte uiteraard wel geschikt zijn. De stedelijke infrastructuur kan snel verbeterd worden door de ontwerprichtlijnen op juiste wijze toe te passen. Ook is er winst te behalen in de inrichting van de openbare ruimte. Aan de hand van twee innovatieve ontwerpkaders, Verkeer in de Stad en Functional Ambiance, kunnen de infrastructuur en openbare ruimte snel worden verbeterd. Deze methoden zijn uitgewerkt in het LEVV-LOGIC project.

Hoe kunnen MKB-ondernemers geld verdienen met LEVV’s?

Bij de inzet van LEVV’s gaat het om een nichemarkt die gericht is op lage kosten of een bewust imago. MKB’ers die succesvol LEVV’s willen inzetten moeten kiezen voor marktsegmenten met geschikte logistieke karakteristieken, zoals kleine en lichte zendingen, hoge netwerkdichtheid, tijdkritische zendingen en met voldoende mogelijkheden voor groei.

LEVV’s zijn hier goedkoper en betrouwbaar. Dit is mogelijk door lagere voertuigkosten, kortere rijtijden en de toegang tot wijken met autoluwe zones of restricties voor vrachtverkeer.

Daarnaast zijn er marktsegmenten voor logistieke of servicediensten met LEVV’s waarbij een maatschappelijk, onderscheidend of innovatief imago onderdeel is van de propositie, bijvoorbeeld met de inzet van personeel met afstand tot de arbeidsmarkt.

Voor meer informatie over LEVV-LOGIC project:

http://www.hva.nl/kc-techniek/gedeelde-content/contentgroep/levv/levv.html

Projectleider:

Susanne Balm
senior adviseur bij Hogeschool van Amsterdam – onderzoeksgroep Urban technology

Het LEVV-LOGIC-onderzoek is mede gefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).