Sinds begin 2022 is het aantal vrachtfietsen volgens schattingen van Transport en Logistiek Nederland (TLN) bijna verdrievoudigd tot 10.000 exemplaren (ter vergelijk: in Nederland rijden meer dan 1 miljoen bestelauto's rond).

Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) bracht in het rapport ‘Kansen voor de vrachtfiets in de stadslogistiek’ het potentieel van de (elektrische) vrachtfiets in kaart. Naast het optimaliseren van logistieke processen en het verlagen van kosten, draagt de vrachtfiets bij aan duurzaamheidsdoelstellingen en fungeert deze als een marketinginstrument. 

Stadslogistiek verduurzamen

Zowel in Nederland als internationaal is er een breed aanbod. In het rapport belicht de RVO verschillende voorbeelden en praktijkervaringen met vrachtfietsen in stadslogistiek. Door toenemende verkeersdrukte en dichtslibbende binnensteden stappen steeds meer bedrijven over op dit wendbare en efficiënte vervoermiddel. Uit onderzoek van het KiM uit 2022 blijkt dat een elektrische vrachtfiets, bij een één-op-één vervanging, 10 tot 15% goedkoper is dan een bestelbus. Naast de aanschafprijs spelen ook operationele kosten, zoals energieverbruik, parkeerkosten en onderhoud, een belangrijke rol in de keuze.

Een elektrische vrachtfiets stoot gemiddeld 88% minder CO₂ uit dan een dieselbestelauto en 65% minder dan een elektrische bestelauto. Hierbij is rekening gehouden met emissies die vrijkomen bij zowel de productie van het voertuig als de opwekking van (vooralsnog) niet-duurzame elektriciteit. De vrachtfiets levert een bijdrage aan een duurzame stadslogistiek.Een bijkomend voordeel van de vrachtfiets is het mogelijk voorkomen van parkeerkosten.

Vrachtfietsen kunnen goed ingezet worden binnen een straal van 10 tot 20 kilometer; voor bijvoorbeeld lokale leveringen. Wanneer de aflever- en servicelocaties geclusterd zijn in een compact gebied en in voetgangersgebieden en binnensteden kan de fiets op een efficiënte manier ingezet worden. Succesvolle inzet vraagt om goede logistieke planning en clustering van de werkzaamheden. Gemeenten kunnen het gebruik van vrachtfietsen verder stimuleren via regelgeving, zonering en extra laad- en losfaciliteiten.

Een stadsvriendelijk alternatief

Voor veel ondernemers is duurzaamheid een belangrijke reden om over te stappen op vrachtfietsen. Daarnaast wordt de vrachtfiets als een vriendelijker en beter passend vervoermiddel in de stad ervaren dan een bestelbus. Sommige bedrijven kiezen bewust voor vrachtfietsen vanuit een sociaal-maatschappelijke visie, bijvoorbeeld om werkgelegenheid te creëren voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Overheden kunnen overwegen dit aspect mee te nemen in beleid ter stimulering van vrachtfietsgebruik.

Technische uitdaging

De techniek is nog een uitdaging. Gebruikers geven aan dat vrachtietsen frequent onderhoud nodig hebben bij intensief gebruik. De kosten en het ongemak die dit met zich meebrengen kunnen bedrijven ervan weerhouden om vrachtietsen in te zeten in hun logistiek proces.

Get Bike Service gebruikt IoT-technologie om gegevens te verzamelen over het gebruik en de conditie van de iets. In plaats van vaste onderhoudsintervallen wordt het onderhoud gebaseerd op het aantal gereden kilometers. Na elke 1.000 kilometer vindt er (preventief) onderhoud plaats. Hierdoor kunnen de onderhoudskosten en onverwachte stilstand omlaag gebracht worden. Uit de ervaringen in de post- en pakketbezorging blijkt dat componenten zoals de remmen en de banden sneller slijten bij intensief gebruik. Producenten geven aan dat een groei van aantal verkochte vrachtfietsen nodig is voor doorontwikkeling van deze componenten; kip-en-ei?

Een mogelijke drempel voor ondernemers is de discussie over onder meer een rijbewijsplicht voor vrachtfietsen en de positie op het fietspad. De RVO waarschuwt dat dergelijke regelgeving de aantrekkelijkheid van vrachtfietsen kan verminderen. "Het is essentieel om bij nieuwe wetgeving ook de huidige voordelen van vrachtfietsen te behouden, zodat de positieve impact niet verloren gaat," stellen de onderzoekers van RVO.

Bron: RVO

Lees ook: Vrachtfietsen en LEVV's: zijn ze echt kansrijk in stadslogistiek?