Maken flitspalen het verkeer echt veiliger?

Amsterdam is vol, vies en hectisch. Vier op de tien Amsterdammers zegt zich onveilig te voelen in het verkeer. Mede daarom heeft de gemeente de maximumsnelheid van tachtig procent van de Amsterdamse straten verlaagd naar 30 km per uur. Bijna een half jaar later gaat het Openbaar Ministerie de maximumsnelheid nu ook echt handhaven. Maken die flitspalen het verkeer echt veiliger? Niet als je niets doet aan het verhardende gedrag in het verkeer.

In 2022 waren de meeste verkeersgewonden en -doden fietser. Fietsers die omkomen in het verkeer, worden vooral aangereden door automobilisten. Bij de fietsgewonden gaat het vooral om eenzijdige ongelukken of valpartijen of fietsers die met elkaar in botsing komen. Een maximumsnelheid van 30 km per uur zorgt voor twintig, misschien dertig procent minder verkeersongevallen, zegt de wethouder. Dat scheelt leed.

Een pijnpunt is dat er wel erg veel uitzonderingen gelden. Neem het openbaar vervoer, dat nog steeds 50 km per uur mag rijden. Taxi’s mogen dat dus ook. Daarnaast vallen veel wegen erbuiten. De maximumsnelheid van tachtig procent van de straten is aangepast, maar dat zegt natuurlijk niks over hoeveel verkeer dat is. Drukke straten als de Wibautstraat en de Westerdok achter het Centraal Station blijven namelijk 50 km per uur. Het verkeer past zijn snelheid aan op de omgeving. De weginrichting moet uitnodigen om rustiger te rijden. Dat gebeurt niet. Dan is er niet tegenop te handhaven. En razen de snelle fatbikes en e-bikes links en rechts langs je heen.

Het lijkt wel oorlog op straat. Verkeerslichten en zebrapaden voor voetgangers verdwijnen met een beroep op 'schijnveiligheid'. Maar, hoe de verkeersambtenaren het verkeer dan wel weer veilig maken is onduidelijk. Het nieuwe Meerjarenplan Verkeersveiligheid had er allang moeten liggen...

Zolang Amsterdam inzet op het monomaan faciliteren van overmobiele haasthedonisten wordt Amsterdam nooit een fijne stad. Daar helpen 30 km per uur, autoluw, bruggen over het IJ, knippen en bredere fietspaden en -straten niets aan. Intussen lopen en fietsen we steeds meer; op korte afstanden zelfs 40% meer dan in 2019!

De menselijke maat mist. Andere steden denken wel na over een samenhangende aanpakt. Oslo, in Noorwegen, werkt aan Vision Zero, waarmee de stad streeft naar verkeer zonder doden of zwaargewonden.

Mijn ervaring met de Gemeente Amsterdam, en de verkeersplannen, is dat ze ergens mee starten, maar nooit doorpakken. Maken flitspalen het verkeer echt veiliger? Helaas niet. Daarvoor is toch echt een samenhangende aanpak nodig. Als je voorrang geeft aan de Amsterdamse verkeersanarchie dan wordt de stad minder inclusief, minder leefbaar en niet leuker.

Zijn er overigens al resultaten bekend over de impact van de 30 km per uur maatregelen? Ik kan nergens iets vinden over de monitoring, de resultaten en voorlopige lessen. Of is het allemaal een kwestie van 'wennen'?

Luister terug op BNR vanaf 17 minuten.

Walther Ploos van Amstel.