Hoe is het met de militaire weerbaarheid van de logistieke sector?

Logistieke bedrijven zijn een onmisbare schakel in crisisbestendigheid. Dat kan betekenen het leveren van reservisten, zoals elders ook gebeurt. Waar zouden de bedrijven zich nog meer op moeten voorbereiden, vraagt Walther Ploos van Amstel zich op Logistiek af als hoogleraar met een verleden op de NLDA in Breda.

Sinds het einde van de Koude Oorlog is weerbaarheid lange tijd een ondergeschoven thema geweest. Recente uitspraken van NATO-baas Mark Rutte hebben het echter weer op de kaart gezet. Logistieke bedrijven zijn een onmisbare schakel in onze weerbaarheid. Maar, zijn we wel voldoende voorbereid?

Grote vraag naar reservisten

Het ministerie van Defensie streeft naar een forse uitbreiding van het aantal reservisten binnen de Nederlandse krijgsmacht; bijvoorbeeld monteurs, chauffeurs en logistici. Binnen vijf jaar moet een derde van het totale personeelsbestand bestaan uit deeltijdmilitairen. Momenteel telt Nederland ongeveer achtduizend reservisten, maar dit aantal moet tegen 2030 groeien naar twintigduizend.

Bedrijven zoals defensiebedrijf Thales en logistiek dienstverlener Jan de Rijk Logistics leveren al reservisten die tegen kostprijs voor Defensie werken. Dit model, waarbij de private sector actief bijdraagt aan militaire paraatheid, wordt internationaal steeds vaker toegepast. Landen zoals Duitsland en het Verenigd Koninkrijk hebben vergelijkbare initiatieven, die zorgen voor een sterke verbinding tussen civiele en militaire inzet.

Inzicht als basis voor weerbaarheid

Weerbaarheid gaat verder dan militaire paraatheid; het omvat fysieke, digitale en economische bescherming. Het richt zich op het beperken van afhankelijkheden in cruciale ketens, zoals voedsel, gezondheid, technologie en transport.

Een weerbare samenleving begint met inzicht: welke risico’s dreigen, en wat zijn de mogelijke gevolgen? Hoe groot is de impact als essentiële processen stilvallen? Voorbereiding is essentieel, van preventieve maatregelen tot strategieën om verstoringen het hoofd te bieden. Bijvoorbeeld, een korte stroomuitval is te overzien, maar wat als deze weken duurt? Dergelijke scenario’s vragen om duidelijke keuzes: welke processen krijgen prioriteit, en wie neemt het voortouw?

De sleutelrol van samenwerking

Weerbaarheid vereist intensieve samenwerking tussen militaire en civiele autoriteiten, inwoners en het bedrijfsleven. Militaire paraatheid moet worden aangevuld met crisismanagement door de overheid en training voor burgers en organisaties. Daarnaast zijn voorlichting en publieke betrokkenheid onmisbaar om veerkracht op te bouwen.

Steden kunnen zich voorbereiden door voorraden van water, voedsel en medische hulpmiddelen aan te leggen, en te zorgen voor robuuste communicatiemiddelen. Evacuatieplannen, schuilplaatsen en noodroutes vormen daarnaast belangrijke pijlers. Publieke betrokkenheid bij trainingen versterkt de collectieve paraatheid.

Logistieke bedrijven als strategische partner

Logistieke bedrijven zijn een onmisbare schakel in crisisbestendigheid. Dat gaat verder dan het leveren van wat 'handjes'. Samen met veiligheidsregio’s kunnen zij een rol spelen als transporteur, leverancier of aanbieder van noodopvang. Daarnaast is het van belang dat bedrijven hun interne weerbaarheid versterken, bijvoorbeeld door noodplannen en trainingsprogramma’s voor medewerkers.

De eerste stap is het in kaart brengen van risico’s en kwetsbare processen; wat kan er allemaal fout gaan. Betrek daarbij ook partners in de keten en de buren op het bedrijventerrein: samenwerken en vooruitdenken versterkt niet alleen individuele organisaties, maar ook de regio als geheel. Dan kunnen logistieke bedrijven straks concreet bijdragen aan de weerbaarheid van Europa als het er op aankomt. Zoals een bekende militaire wijsheid luidt: “Failing to plan is planning to fail.” 

Walther Ploos van Amstel.

Lees ook: Weerbaarheid in steden organiseer je samen