Eerste stap naar Nationaal Masterplan Lopen gezet

Iedereen loopt. Vanzelfsprekend, toch? Vanaf het moment dat een kind leert staan en zijn eerste stappen zet, wordt het een voetganger. Gedurende het hele leven biedt lopen gemak, ontspanning, plezier, een gevoel van vrijheid en zelfs geluk. Naarmate we ouder worden en andere vormen van vervoer minder toegankelijk worden, speelt lopen een belangrijkere rol. Lopen brengt veel voordelen met zich mee, zowel voor het individu als voor de maatschappij. Toch is het niet zo vanzelfsprekend als het lijkt.

Er komt nu een Nationaal Masterplan Lopen. Tientallen partijen hebben gewerkt aan een eerste opzet: het contourendocument. Daarmee zetten die partijen een belangrijke stap naar een gezamenlijke visie op lopen. 

Vooruitgang en uitdagingen

In de afgelopen jaren hebben we in Nederland  vooruitgang geboekt op het gebied van lopen. Steeds meer gemeenten en provincies hebben loopbeleid, de openbare ruimte wordt voetgangersvriendelijker, en professionals in zowel het ruimtelijke als het sociale domein besteden meer aandacht aan lopen. Lopen loont:

• Een betere gezondheid. En dat is essentieel, want ons zorgsysteem staat onder een enorme en steeds verder toenemende druk. Hierbij hoort ook mentale gezondheid: lopen vermindert stress. Wandelen zorgt ook voor ontspanning en plezier. Ontspanning en gezond worden/blijven zijn de meest genoemde redenen om een wandeling of ommetje te maken.
• Meer zelfredzaamheid en kunnen meedoen. Wanneer je kan lopen en te voet toegang tot voorzieningen hebt, kan je mee (blijven) doen in de maatschappij.
• Meer ontmoeting en sociale cohesie. Lopend maak je meer contact dan als je fietst, en al helemaal dan wanneer je in de auto zit of binnen blijft. En dat is ook goed voor de ondernemers in de buurt of binnenstad.
• Meer duurzame verplaatsingen. Lopen is een schone manier van verplaatsen. Als het in de plaats komt van bijvoorbeeld een auto, zorgt het voor minder uitstoot – essentieel gezien de klimaatproblematiek – en minder geluidshinder.
• Meer ruimte voor verdichting en groen. Zonder inzet op lopen (en fietsen) zijn de verdichtings- en vergroeningsopgave in steden niet haalbaar.

Initiatieven zoals het platform Ruimte voor Lopen en de City Deal Ruimte voor Lopen hebben hieraan bijgedragen. Deze samenwerkingsverbanden werken aan meer ruimte voor lopen in onze mentaliteit, in beleid en in de openbare ruimte. Bovendien werkt Nederland samen met ruim 50 landen aan het Pan European Masterplan on Walking.

Ondanks deze vooruitgang, zijn we er nog niet. De ruimte om te lopen en de kwaliteit van looproutes laten vaak te wensen over. Veel mensen hebben geen toegang tot de juiste hulpmiddelen en zorg, waardoor lopen voor hen niet vanzelfsprekend is. Dit resulteert erin dat er minder wordt gelopen dan mogelijk is.

Nationaal Masterplan Lopen

Het Nationaal Masterplan Lopen is van en voor alle betrokken partijen: beleidsmakers, bestuurders, professionals in zorg en welzijn, ontwerpers, beheerders, werkgevers en burgerinitiatieven. Het doel is om lopen stevig te verankeren in het nationale beleid en ervoor te zorgen dat iedereen toegang heeft tot veilige en aangename looproutes. Het Nationaal Masterplan Lopen gaat bijdragen aan een gezondere en duurzamere toekomst voor iedereen in Nederland.

Het Masterplan wordt opgesteld met het idee dat lopen als basale vorm van beweging en als duurzame modaliteit een positieve bijdrage kan leveren aan zowel de gezondheid van de Nederlandse bevolking als aan de oplossing van de vele maatschappelijke uitdagingen waar Nederland voor staat.

Kernonderdelen van het Masterplan

Het Masterplan heeft vier hoofddelen:

1. Visie op lopen in 2040: Een toekomstgerichte visie die beschrijft hoe lopen er in 2040 uitziet.
2. Analyse van de huidige situatie: Een grondige analyse van lopen anno 2023, inclusief het belang van lopen voor de samenleving.
3. Concrete acties voor de komende jaren: Duidelijke en uitvoerbare acties die in de nabije toekomst worden ondernomen.
4. Samenwerkingsstructuren: Een overzicht van hoe verschillende partijen samenwerken om het Masterplan te realiseren.

Acties en strategieën

De acties in het Masterplan zijn gericht op een landelijke aanpak en ziet verschillende aspecten:

• Strategie, beleid en wet- en regelgeving: Ontwikkelen van een coherent beleid en regelgeving die lopen bevordert.
• Kennis en data: Verzamelen en gebruiken van data om beter inzicht te krijgen in loopgedrag en behoeften.
• Eigenaarschap en samenwerking: Bevorderen van samenwerking tussen verschillende stakeholders en eigenaarschap stimuleren.
• Capaciteit, vakkennis en budget: Investeren in capaciteit, expertise en financiële middelen om lopen te faciliteren.
• Instrumenten en randvoorwaarden: Creëren van de nodige hulpmiddelen en voorwaarden om mensen aan te moedigen en te ondersteunen bij het lopen.
• Inrichting en beheer van voetgangersvriendelijke ruimtes: Ontwerpen en onderhouden van veilige en comfortabele looproutes.

Toegankelijkheid voor iedereen

Het Masterplan streeft ernaar lopen voor iedereen vanzelfsprekend te maken, niet alleen voor volwassenen en mensen die goed ter been zijn. Dit betekent dat het plan werkt aan comfortabele en veilige loopruimtes die toegankelijk zijn voor iedereen, inclusief jonge kinderen, mensen die een stok, rollator of rolstoel gebruiken. Daarnaast richten het plan zich op het bieden van voorzieningen zoals toegang tot de juiste hulpmiddelen, ondersteuning en (voet)zorg voor iedereen.

Door deze integrale aanpak willen de betrokken partijen ervoor zorgen dat lopen een centrale plaats krijgt in het dagelijks leven van alle Nederlanders, en bijdragen aan een gezondere en meer inclusieve samenleving.

Bron: Ruimte voor lopen