Deelmobiliteit in Amsterdam: quo vadis?

Het aantal huurscooters en huurbakfietsen in Amsterdam groeit. Er staan straks 1.200 huurscooters en 750 huurbakfietsen verspreid door de hele stad. Volgens de gemeente zijn ze een handig alternatief voor de auto en vullen ze het openbaar vervoer aan. De gemeente claimt dat het gebruik toeneemt. Ook zou het duurzaam en goed zijn voor de luchtkwaliteit: “Samen maken we zo de stad schoner. En er komt parkeerruimte vrij op straat. Die ruimte gebruiken we voor voetpaden, fietspaden en groen”.

Na vele jaren te hebben gepionierd met Felyx en Cargoroo, geeft de gemeente de vergunningen nu aan andere aanbieders. Check en GO Sharing gaan samen 1.200 huurscooters aanbieden. Deze vergunningen gaan al op 1 april in. De vraag is of dat realistisch is? Wat als dat niet lukt? Ga je dan Felyx terugvragen of krijgt Check het volle pond? Huurbakfietsaanbieder BAQME gaat 750 bakfietsen aanbieden. Die vergunning gaat in op 16 juni.

Het college verleent maximaal twee vergunningen aan aanbieders van scooters met een looptijd van twee jaar, met een optie tot verlenging van maximaal 1 plus 1 jaar en mogelijkheden voor uitbreiding van het aantal. Hoe de besluitvorming daarover gaat blijkt niet uit de stukken.

Felyx en Cargoroo zijn verdrietig en boos. Ze voelen zich als grofvuil aan de kant gezet. De selectieprocedure houdt volgens hen geen rekening met de geleverde prestaties in de afgelopen jaren: “Er wordt alleen gelet op loze beloftes.” Is die boosheid terecht?

Zelf ben ik ook verbaasd. De gemeente heeft onder het motto ‘deelmobiliteit’ Felyx de afgelopen jaren veel steun gegeven bij de promotie van de huurscooters en het organiseren van ruimte in de stad. Ook heeft de gemeente samen met Felyx hard gewerkt om de overlast van geparkeerde scooters aan te pakken.
Ook Cargoroo werd gestimuleerd met deelname aan buurthubs (zoals in de Haarlemmerbuurt) en recent het opzetten van een bezorgdienst op de Zuidas. Nu ineens gaat de stekker eruit? Bijzonder dat deze ‘partners’ nu niet meer mogen meedoen.

De keuze voor GO Sharing en BAQME is verwonderlijk. GO Sharing is gestopt in de meeste Nederlandse gemeenten na een faillissement van de scooterleverancier. BAQME is een wel heel jong bedrijf, zonder ervaring in Amsterdam. De gemeente stelt geen eisen aan het financiële draagvlak van partijen en kijkt niet naar referenties. Het lijkt erop dat resultaten behaald in het verleden er niet toe doen.

In augustus werd de vergunningprocedure gestart. De eisen die aan de aanbieders zijn gesteld staan online. De criteria zijn ronduit ‘bijzonder’ en de amper twee maanden tijd die partijen krijgen voor de wisseling van de wacht is niet realistisch. De vergunningprocedure startte middenin in de zomervakantie van 2023. Anders had ik het zeker toen meteen opgemerkt… Het is nu voor Felyx en Cargoroo bijna onmogelijk om nog bezwaar te maken. Dat hadden zij eigenlijk al in de zomer moeten doen.

Hoe die procedure is verlopen is onbekend; welke aanbieders heeft welke score gehaald en hoe zijn de verschillende criteria gewogen. Alleen de uitkomst is bekend. Felyx en Cargoroo moeten weg van de Amsterdamse stoepen.

Ik was, en ben, kritisch op wat de gemeente deelmobiliteit noemt. Maar, de manier waarop Felyx en Cargoroo nu zijn afgeserveerd roept wel vragen op. Was er wel sprake van een dialoog over de criteria? Wat ‘kost’ de wissel van partijen de gemeente, de 60.000 klanten van Felyx en Cargoroo en niet in de laatste plaats de aanbieders? Er gaat zo veel ervaringskapitaal verloren.

Die vragen heb ik natuurlijk ook aan de gemeente gesteld. Op een deel daarvan heb ik een keurig antwoord gehad. Een WOO-verzoek zal de rest van de antwoorden moeten brengen. De grote vraag blijft of de aanpak bij de vergunningverlening wel echt aansloot op de uitgangspunten van het afgelopen jaar vastgestelde beleid voor deelmobiliteit. Je weet als 'partner' van de gemeente Amsterdam in elk geval nu dat je op je hoede moet zijn.

Update 2 april

Zowel Felyx als Cargoroo hebben hun kort geding verloren. Felyx mocht uit de tekst van een eerdere vergunning niet afleiden dat zij na het aflopen van de vergunning nog deelscooters mocht aanbieden, oordeelde de rechter. Het gestelde financiële belang van Felyx weegt verder onvoldoende op tegen het belang van de gemeente om zijn beleid voor deelvervoer in de openbare ruimte toe te passen en uit te voeren.

De podcast Onder Curatoren bespreekt het faillissement van GoSharing dat vorig jaar werd uitgesproken.

Walther Ploos van Amstel.