De Amsterdamse burgemeester Halsema is na een lange vakantie terug in Amsterdam dat steeds vaker botst met Den Haag. Halsema is daarvoor niet bang en zegt: 'Stad dreigt geen republiek te worden'. Toch dreigen Nederlandse weiger-wethouders met een staking. De kloof tussen steden, nationale overheden en Europese Unie blijkt een obstakel te zijn voor lokale verduurzaming. Maar is je dan terugtrekken binnen de stadsmuren het beste antwoord? 

In oktober week was ik in Aalborg (DK) voor het congres 'European Conference on Sustainable Cities & Towns' van het 30-jarig ICLEI waarbij maar liefst 2.500 steden zijn aangesloten. Alle grote duurzaamheidsthema's kwamen voorbij; energie, mobiliteit, circulariteit en brede welvaart. De congresvoorzitter merkt op dat er geen deelnemers van de nationale overheden waren. 

De kloof tussen de steden, nationale overheden en de Europese Unie blijkt een obstakel te zijn voor lokale verduurzaming. Althans, dat was de ondertoon van de vele panels. Met name de financiering van initiatieven voor verduurzaming is een probleem voor steden (naast een groot gebrek aan gekwalificeerd personeel). Amsterdam verwacht dat de investeringen om de stad aardgasvrij te maken oplopen tot zo’n 40 miljard euro. Een wethouder van de gemeente Utrecht hield een vurig pleidooi voor meer nationale belastingen die voortaan direct naar de gemeenten zouden moeten.

Zoals een goed congres betaamt was er een eindverklaring: de Aalborg Conditions. Een interessante eindverklaring met een grote rol bij verduurzaming voor steden, lokale ambtenaren en politici en voor bewoners. Helaas met weinig aandacht voor de rol van private partners (bedrijven en investeerders) bij die verduurzaming en de samenwerking met andere overheden. Een lichtpuntje is het Deense initiatief Kommunekredit dat publieke en private partners bij elkaar brengt voor financiering van duurzame projecten; hoe kun je publiek-privaat de economie versterken?

Drie dagen Aalborg liet me verwonderd achter. Trekken de steden niet een te grote broek aan? Vergt verduurzaming van energie, van mobiliteit, van het bedrijfsleven, brede welvaart en de circulaire economie niet veel meer kennis, geld en samenwerking die veel verder gaat dan de gemeentegrenzen? In de metropoolregio's, bij de provincies, de landelijke overheden (en kennisinstellingen) en bij Europa.

De 'Republiek Stad' uitroepen is geen antwoord op de grote duurzaamheidsvragen (en andere problemen). Samenwerking tussen steden, als Amsterdam, en de overheden buiten de stad is een startvoorwaarde. Maar, dat is een boodschap die ze in de 'bubbel' Amsterdam niet willen horen. De kloof wordt alleen maar groter lijkt het.

Walther Ploos van Amstel.