Circulair shoppen: consumenten willen graag meedoen

In 2024 heeft de Hogeschool van Amsterdam, samen met Thuiswinkel.org, onderzoek gedaan naar circulariteit in e-commerce. De resultaten staan in een whitepaper. De whitepaper biedt een overzicht van de belangrijkste bevindingen uit een grootschalig consumentenonderzoek, een analyse van de 334 grootste Nederlandse webwinkels en een handelingskader gebaseerd op literatuuronderzoek en inspirerende voorbeelden uit de praktijk.

Het onderzoek richtte zich op de mate waarin webwinkels circulariteit en duurzaamheid al hebben omarmd en de kansen om deze transitie te versnellen. Met de invoering van strengere Europese regelgeving en de toenemende vraag naar duurzame producten is het cruciaal voor webwinkels om hun bedrijfsmodellen hierop aan te passen.

Waarom kiezen voor circulair ondernemen?

De Europese Unie ontwikkelt strengere regels rond duurzaamheid en circulariteit, wat webwinkels dwingt tot duurzamer opereren. Tegelijkertijd worden consumenten zich steeds bewuster van de milieu-impact van hun aankopen. Webwinkels die duurzaamheid serieus nemen, kunnen zich onderscheiden, klantloyaliteit vergroten en bijdragen aan een duurzamere sector. Nieuwe circulaire businessmodellen, zoals verhuur of recycling, bieden bovendien concurrentie- en kostenvoordelen.

Consumenten willen best kiezen voor circulariteit. Zo heeft 43% van de respondenten weleens producten gehuurd in plaats van gekocht, en verwacht 66% dit in de toekomst te doen. De aan- en verkoop van tweedehands producten is wijdverbreid, met 80% van de consumenten die dit al eens gedaan heeft en 88% die het in de toekomst overweegt te doen. Ook de interesse in refurbished producten is opmerkelijk: 40% heeft al eens refurbished producten gekocht en 72% is van plan om dit te doen.

Daarnaast heeft 35% van de consumenten producten laten repareren bij het bedrijf waar ze deze gekocht hebben, met een aanzienlijke 79% die dit van plan is. Tenslotte heeft 40% van de consumenten producten ingeleverd voor recycling bij het bedrijf waar ze gekocht zijn, en overweegt 85% dit in de toekomst te doen.

Belangrijkste inzichten uit het onderzoek

Het onderzoek analyseerde de klantreis van aankoop tot hergebruik en identificeerde twee focusgebieden:

1. Strategische interventies: gericht op bedrijfsprocessen.
2. Consumenteninterventies: gericht op het stimuleren van duurzaam consumentengedrag.

Strategische interventies

De belangrijkste fases in de klantreis en bijbehorende inzichten:

• Kopen: Hoewel 67% van de webwinkels duurzame producten aanbiedt (zoals gerecycled materiaal), vormen deze slechts 2% van het totale assortiment. Circulaire modellen zoals verhuur, made-on-demand of tweedehandsproducten zijn nog schaars. Transparantie en innovatie bieden kansen.
• Levering en Retour: Hoewel 86% van de webwinkels duurzame bezorgopties promoot, richt slechts 30% zich op duurzame verpakkingen. Daarnaast informeert 72% over duurzaam retourneren, vooral in sectoren met hoge retourpercentages, zoals mode.
• Gebruik en Onderhoud: Onderhoudsdiensten worden door 59% van de webwinkels aangeboden, terwijl 34% hervulbare producten aanbiedt. Webwinkels met fysieke winkels zijn actiever in reparatiediensten. Meer zichtbaarheid en communicatie zijn nodig.
• Inzameling en Hergebruik: Slechts 20% communiceert over inzamelprogramma’s voor gebruikte producten. Hier liggen kansen om klanten actief te betrekken bij circulaire processen.

Consumenteninterventies

Uit het consumentenonderzoek blijkt dat de intentie om circulair te leven stijgt, vooral bij categorieën waar hergebruik en reparatie al gebruikelijk zijn. Webwinkels kunnen dit stimuleren door:

• Voorlichten: Transparantie over duurzaamheidsinitiatieven en productimpact. Momenteel heeft 50% van de webwinkels een speciale duurzaamheidssectie, en 12% gebruikt keurmerken.
• Trainen: Aanbieden van tutorials en workshops, zoals reparatie- of recyclingtips.
• Overtuigen: Gebruik van beïnvloedingstechnieken, zoals sociale bewijskracht of initiatieven zoals “We planten een boom per aankoop.”
• Stimuleren: Beloningen voor duurzaam gedrag, bijvoorbeeld kortingen of gratis reparaties.
• Straffen: Sancties voor onduurzaam gedrag, zoals een boete voor overmatige retouren.
• Beperken: Verminderen van toegang tot niet-duurzame producten of invoeren van striktere retourregels.
• Faciliteren: Makkelijker maken van duurzame keuzes, bijvoorbeeld door filters voor duurzame producten of abonnementsmodellen.
• Herstructureren: Inzetten van technologie, zoals AR voor virtuele passen of fysieke inleverpunten voor hergebruik.

Circulair ondernemen als strategisch voordeel

Webwinkels die circulariteit omarmen, versterken niet alleen hun bijdrage aan een duurzamer milieu, maar ook hun concurrentiepositie. Door strategische en consumenteninterventies toe te passen, kunnen ze de klantreis verduurzamen en consumenten stimuleren tot bewuster gedrag. Om deze overgang te ondersteunen, worden de volgende aanbevelingen gedaan:

1. Bereid je voor op nieuwe wetgeving: Analyseer bedrijfsprocessen zoals productaanbod, verpakkingen en retouren om te voldoen aan strengere Europese duurzaamheidsregels.
2. Leer van koplopers: Gebruik best practices en vergelijk jezelf met duurzamere webwinkels via rankings zoals de Twinkle100.
3. Standaardiseer communicatie: Maak duurzame producten beter vindbaar en werk aan een uniforme manier om duurzaamheid te communiceren, in samenwerking met relevante partijen.
4. Focus op consumenteninterventies: Combineer strategische aanpassingen met acties die consumenten motiveren om circulaire mogelijkheden te benutten.
5. Experimenteer en onderzoek: Test verschillende methoden, zoals A/B-testing, om te ontdekken welke interventies het meest effectief zijn voor jouw doelgroep.
6. Gebruik kennisnetwerken en programma’s: Werk samen met kennisinstellingen, benut subsidies en volg acceleratieprogramma’s zoals de e-learnings van e-Academy of Thuiswinkel.org.

Deze stappen helpen webwinkels niet alleen om te voldoen aan regelgeving, maar ook om zich te onderscheiden en een actieve rol te spelen in de transitie naar een circulaire economie. De overgang naar een circulaire e-commerce biedt volop kansen. Door hierop in te spelen, voldoen webwinkels niet alleen aan Europese regelgeving, maar onderscheiden ze zich ook met een vooruitstrevende en duurzame aanpak. Het is tijd om de transitie naar circulariteit werkelijkheid te maken.

Bron: Thuiswinkel

Lees ook: Circulair shoppen is zoveel meer dan recycling