Brusselse onderzoekt toekomst huurfietsen in de stad

In 2026 loopt de concessie af van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (BHG) met Villo (JC Decaux) voor hun fietsdeelsysteem (huurfietsen in de openbare ruimte). Brussel wil vanaf dan een aantrekkelijker systeem opzetten dat beter voldoet aan de noden en wensen van de Brusselaars. Onderzoekers van TML deden een studie naar deelfietsnetwerken in andere Europese steden.

Wat blijkt uit de benchmark?

Een aantal factoren dragen bij aan een hoog gebruik van deelfietssystemen en systemen voor lange termijn fietsverhuur. De belangrijkste zijn:

• Een dicht netwerk van stations.
• Kwaliteitsfietsen aangepast aan het gebied.
• Klantvriendelijke gebruikerservaring.
• Eenvoudige, aantrekkelijke tarieven.
• Sterke identiteit die een link legt met de regio of stad.
• Een betrokken dienstverlener.
• Overheidsfinanciering gegarandeerd op lange termijn.

De echte impact van deelfietssystemen is moeilijk te beoordelen, omdat er meestal weinig duidelijke doelstellingen en evaluaties zijn. De systemen zorgen in de praktijk meestal niet voor een significante verschuiving in vervoerswijze en hebben weinig invloed op autogebruik. Het aantal ritten met deelfietsen is bijvoorbeeld doorgaans laag in vergelijking met het openbaar vervoer. Wel kunnen ze de fiets promoten en een fietscultuur op gang brengen in steden die nog aan het begin van hun fietsontwikkeling staan. De zichtbaarheid van fietsen neemt ook toe, waardoor fietsen een politiek onderwerp wordt.

Waarom moet overheid geld meebetalen?

Net als bij openbaar vervoer is de financiering van deelfietsen in de eerste plaats afhankelijk van geld van lokale overheden. Het rapport bracht deze kosten in kaart. De overheidssubsidie voor deelfietssystemen is relatief klein in vergelijking met het budget voor openbaar vervoer of weginfrastructuur, maar wel aanzienlijk en vergelijkbaar met het huidige Brusselse fietsbudget, stellen de onderzoekers.

Anderzijds zijn mobiliteitsplannen die echt ruimte maken voor fietsen en voetgangers, zoals Good Move in Brussel, effectievere manieren om het fietsaandeel te vergroten. Bovendien zijn hoogopgeleiden oververtegenwoordigd onder de gebruikers, waardoor deelfietsen vooral een overheidsinvestering voor deze groep blijven.

Aantrekkelijk maken

Voor het nieuwe, aantrekkelijkere systeem beveelt de studie een fietsdeelsysteem aan met 7.500 elektrische deelfietsen met een geïntegreerde batterij. Deze e-fietsen bieden een betere gebruikerservaring, trekken nieuwe gebruikers aan en, zo blijkt uit de ervaringen in andere steden, worden veel gebruikt.

Het voorgestelde netwerk is dichter dan nu, met 600 stations (waarvan 250 nieuwe) om de reistijd te verkorten. De onderzoekers benadrukken ook het belang van haalbare en meetbare publieke doelstellingen voor het systeem, die jaarlijks geëvalueerd moeten worden. Verder is een goede voorbereiding van de implementatie van het systeem cruciaal.

Deelfietssystemen zijn een multidisciplinair op het kruispunt van fietsbeleid, gedeelde mobiliteitsdiensten, MaaS (digitaal, big data, klantendatabases) en openbare ruimte (opladen via het elektriciteitsnetwerk, parkeren). Bovendien krijgen deelfietssystemen veel politieke en media-aandacht. Het is gemakkelijker om te communiceren over een dienst dan over een infrastructuur.

Bron: TML