Zaken doen in.....Zuid-Afrika (4)

1minutemanager was wederom op reis dwars door Zuid-Afrika, het WK voetbal 2010 is tenslotte weer aanstaande. Het mooie van drie opeenvolgende jaren naar eenzelfde land gaan is dat je de verschillen zo goed weet te zien en te duiden. De veranderingen worden direct zichtbaar op het moment dat je door een stad loopt of door een gebied rijdt. In het kort: veel politie-controles, positieve veranderingen in de centra, nog steeds uitzichtloze situaties voor grote delen van de bevolking...maar om met Obama te spreken...er is hoop!Een van de grote voordelen van een regelmatig bezoek aan eenzelfde land of stad, is dat je de veranderingen zo mooi kunt zien voltrekken. Voor het derde jaar op rij bezocht ik Zuid-Afrika en dan vooral de West- en Oostkaap provincies. Juist dan zie je de stap voor stap verbeteringen die soms zelfs een bewoner ontgaan. Vergelijk het met uw eigen vakantie. U bent 3 weken weg en plots ziet u dat een gebouw bijna helemaal is afgebouwd, een nieuwe weg is aangelegd of een pand is afgebroken of van eigenaar gewisseld.

Dat is ook in hoge mate te zien in het centrum van Kaapstad. In de ruim twee jaar dat ik nu bezoeken heb gebracht is er enorm veel veranderd, al zal een inwoner daar wellicht anders over denken. Mijn eerste bezoek begon ook wat teleurstellend, want wie op zaterdagmiddag begint met een wandeling door de belangrijkste winkelstraat van Kaapstad, Long Street, komt van een koude kermis thuis. Het is er uitgestorven en naargeestig. Doe je deze wandeling op vrijdag of zaterdagochtend, dan is het een springlevende en jonge straat, waar de investeringen in nieuwe restaurants en cafe's in volle gang is. Tjonge, wat is die straat in 2 jaar tijd 'ge-upgrade'. Frisser, veiliger, beter. Met natuurlijk ook wel het verlies van enkele karakteristieke winkeltjes, zoals een tweedehands platenzaak, die het niet volhoud en waar nu een hypermoderne lounge-bar zit. (Hoek Kloofstraat)

Maar gelukkig, de hoofdstraat kenmerkt zich door vele eigenzinnige winkels, waaronder de beste muziekwinkel voor Afrikaanse muziek. Kijk je verder in de stad dan valt natuurlijk de bouw van het nieuwe stadion in de stad, met uitkijk op Robben-eiland op. Zuid-Afrika gaat naar mijn mening absoluut op tijd zijn voor wat betreft de organisatie en oplevering van stadions voor het WK voetbal 2010.

Op het gebied van veiligheid valt er altijd veel te zeggen. De verhalen over criminaliteit zijn soms afschrikwekkend. De hardheid van het bestaan voor de arme bevolking is daar dan ook debet aan. en de horrorverhalen over overvallen e.d. zijn verschrikkelijk. Maar goed, ook in Nederland en België kunnen we meepraten over de meest idiote moord en slachtpartijen.

De verschillen tussen arm en rijk zijn nog steeds enorm. Dat is en blijft een heikel thema, ook en vooral met de blanke bevolking. Een bordje gericht op toeristen in het culinaire dorpje Franschhoek preekt wat dat betreft boekdelen: 'Geef niets aan bedelaars, want daardoor zorgt u ervoor dat het bedelaars zijn'. Pardon? Met bijna 60% werkloosheid zou de (blanke) Zuid-Afrikaanse bevolking iets meer de hand in eigen boezem mogen steken.

Wat heel zichtbaar is, is dat de zakelijke activiteiten zich vrijwel geheel rond de grote steden concentreren, en dan met name rond Kaapstad. Bekende advies-, accountants-, juridische- en reclamebureaus duiken steeds vaker in het straatbeeld op.Opmerkelijk is de enorme groei van de omzetten van de supermarkten, zoals Pick-'N-Pay, die afgelopen jaar een groei van gemiddeld meer dan 25% kenden. Langzaam maar zeker wordt 'normaal' boodschappen doen ook voor bredere lagen in de bevolking bereikbaar. en daar zit 'm de crux voor Zuid-Afrika. De middenstand en het MKB, ondernemerschap en durf en kennis om een business op te zetten. Uiterst moeilijk, want hoe leer je een bevolkingsgroep die tientallen jaren geen enkel initiatief mocht nemen de vaardigheid dit wel te nemen. Een voorbeeld: twee jongens vroegen mij afzonderlijk hun voetbalteam in een township te sponsoren. Dat doe ik graag. De eerste kwam niet op de afspraak. De tweede zou mij mailen. Ik heb niets meer gehoord. Een (Nederlandse) trainer vertelde mij dat hij was verzocht een team uit een township te verbeteren, door alle topmensen uit het stadje. na de eerste training bleef slecht de helft van de spelers over. Na twee trainingen nog maar een derde. De trainingen waren te zwaar en/of serieus. ook dat is iets waar je absoluut mee rekening moet houden als je zaken wilt doen in Zuid-Afrika.

De absolute randvoorwaard voor succes in Zuid-Afrika is de ontwikkeling van een middenklasse, gedomineerd door de nu arme zwarte onderklasse.  Alleen dan kan Zuid-Afrika zich op termijn staande houden en alleen dan is het mogelijk dat de veiligheid voor de bevolking zal toenemen.

N.B. vooral de Kaap-provincies zijn bereisd, de situatie rond bijv. Johannesburg en Durban kan heel anders zijn.