Waarom we alles pikken van Apple en niets van bankiers

Waanzinnige bonussen. Uitbuiting van arbeiders. Een neiging naar arrogant gedrag. Er zijn bankiers voor minder aan de schandpaal genageld. Toch heb ik het hier niet over de financiële sector, maar over Apple. U weet wel, dat hippe bedrijf, dat revoluties heeft ontketend in de computer-, muziek- en mediabusiness. Dat producten maakt waar voor consumenten gillend dagenlang voor winkeldeuren liggen. Waarom pikken we stuitend gedrag wel van Apple en  niet van de financiële sector?

Laten we de feiten eens op een rijtje zetten. Oprichter en CEO Steve Jobs is nauwelijks dood en begraven of de nieuwe topman van Apple, Tim Cook, krijgt 1 miljoen aandelen in het bedrijf om hem enkele jaren aan het bedrijf te binden.  Dat komt momenteel neer op een bonus ter waarde van meer dan 383 miljoen dollar (264 miljoen euro). Zou hij niet ook hebben bijgetekend voor de helft? Mist Apple hier niet een belangrijke trend van de laatste jaren, namelijk dat perverse bonussen tot het verleden behoren?

Dan de onderneming in China waar Apple haar producten in elkaar laat zetten, Foxconn. De horrorverhalen over de arbeidsomstandigheden en de lage lonen aldaar zijn niet van de lucht. Het heeft zelfs geleid tot een hoog zelfmoordpercentage onder de medewerkers. De oplossing van Foxconn hiertegen, naast een beetje extra geld? Het spannen van vangnetten!

Wie denkt dat Foxconn dankzij alle negatieve publiciteit en hopelijk wat 'opbouwende kritiek' van Apple tot inzicht is gekomen, vergist zich. Oprichter Terry Gou heeft nog onlangs aan zijn topmanagement een presentatie laten geven door een dierentuin-manager. Hij is namelijk van mening dat zijn 1 miljoen werknemers het best zijn aan te sturen als dieren. Over rotte appels gesproken.

Het ergste is naar mijn mening nog dat dit allemaal in schril contrast staat met wat Apple zelf zegt over het naleven van de hoogste standaarden in de business t.a.v. social responsibility van haar leveranciers! Mooie woorden, netjes opgeschreven, papier is tenslotte geduldig. Ondertussen worden 1 miljoen werknemers, waarvan een belangrijk deel Apple producten in elkaar sleutelt, vernederd en uitgebuit. Zou CEO Cook ook op dit onderdeel worden beoordeeld? Dat is tegenwoordig namelijk wel gebruikelijk, zelfs in de financiële sector. Waarom niet alle 1 miljoen medewerkers van Foxconn $ 200,-- geven als bonus als dank voor hun inzet voor Apple? Dat is veel geld in China, en dan heeft Tim Cook nog altijd de helft van zijn bonus over! Dat zou nog eens een social responsibility statement zijn! Nu is de Apple verklaring niet meer dan een verzameling loze woorden.

Er lijkt meer aan de hand bij Apple dan we durven, of is het gewoon willen, toegeven. We willen tenslotte allemaal de laatste I-pod, I-pad of I-phone.  Als de nieuwe I-Phone het door de stalen behuizing qua ontvangst minder lijkt te doen dan verwacht, vertoont het bedrijf in eerste instantie arrogant en monopolistisch gedrag door de schuld te geven aan de consument. Precies datgene wat je totaal niet van een hip en modern bedrijf verwacht. Pas na veel kritiek ruilt Apple de apparaten om of biedt een beschermend hoesje.

Gek eigenlijk, dat wij ons totaal niet druk maken over het gedrag van Apple, maar bij vergelijkbaar gedrag van bankiers wel tegen het plafond vliegen. Apple vergelijken met bankiers laat ons een aantal dingen zien. Ten eerste dat het gedrag van de mensen behoorlijk krom kan zijn. Als het in ons voordeel is en we krijgen er een mooi hebbedingetje voor terug, dan maakt het niet uit of men apparaten of kleding in elkaar laat knutselen door kinderen of uitgebuite 'slaven'. Kritiek verstomt dan snel. Zelfs als tegelijkertijd de topman een paar honderd miljoen bonus krijgt.  Bij vergelijkbaar gedrag van banken wordt het luchtbed al opgepompt en de tent en slaapzak al klaargelegd.

Het tweede en wellicht belangrijkste punt is dat de bancaire wereld zeer gereguleerd is, waardoor er weinig concurrentie is. En als het misgaat, staat de  overheidssteun klaar. Als het goed gaat daarentegen, ontvangen managers, die zelf geen risico lopen als ondernemer, stevige bonussen. Dat zet kwaad bloed, want overheidssteun voor Apple, dat is echt een brug te ver.

Apple vertoont gedrag dat sterk begint te lijken op dat wat we eerder zagen bij bedrijven als Kodak, Philips, IBM en Microsoft. En op dat van de financiële sector! De oorzaak van de neergang ligt zelden in de laatste fase van het bedrijf, maar juist in de meest succesvolle periode, op het moment dat monopolistisch gedrag wordt vertoond. Juist daarom moet Apple NU intern ingrijpen! Want hoe smakelijk en verleidelijk de Apple's er uit mogen zien, overmoed ligt op de loer. Dat weten we al sinds Adam en Eva.

Mijn adviezen aan de CEO en medewerkers van Apple:

1. Walk Your Talk, maak serieus werk van social responsibility en reken de CEO hier ook op af. Zorg voor betere werkomstandigheden bij je (belangrijkste) leveranciers. Haal anders je business weg. Je kan je niet blijven verschuilen achter het mantra dat hier sprake is van 'een toeleverancier' en een 'groeimodel'. Wie is nu van wie afhankelijk? Die bonus voor Cook, waarom die niet 50/50 delen met de medewerkers van Foxconn? Dat zou nog eens een social responsibility statement zijn!

2. Schudt de medewerkers wakker, want arrogantie ligt op de loer. De Android van Google/Samsung et cetera werkt, uit eigen ervaring, echt lekkerder dan de I-phone. Betere ontvangst, sneller, lichter. Voor je het weet, verkoop je alleen nog maar licenties, zie Kodak.

3. Vergeet niet waar jullie vandaan komen. Ook Apple was midden jaren negentig op sterven na dood en moest gered worden. Reddende engel toen? Bill Gates! Enige nederigheid is dus op zijn plaats.