Voor de late opstaanders: Slaapmanagement!

Kent u dat? U heeft de hele avond doorgewerkt. Daarna ligt u tot een of twee uur te woelen omdat u de slaap niet kunt vatten. Wat wil je ook met het beeldscherm nog helder op het netvlies. U arriveert de volgende ochtend om kwart over negen op uw werk om door uw collega, die nog nooit heeft overgewerkt en avonden vult met het kijken naar soaps, olijk te worden begroet met: goede middag! Lichte wurg-neigingen bekruipen u. Is er in Nederland wel plek voor avond-managers?

Toen ik onlangs vanuit Berlijn terugreed, zag ik langs de kant van de weg een promotie-bord voor een Oost-Duitse provincie: 'Welkom in het land van de vroege opstaanders!' Niet direct een promotie waardoor ik, een geboren avondmens, direct op de rem heb getrapt.

Nachtmensen worden toch vooral gezien als feestvierders of werkzaam in de horeca, maar absoluut niet geschikt om werkzaam te zijn als manager. Of je moet erg veel slaap tekort gaan komen, zoals ook uit onderzoek blijkt. In een artikel op Planet Internet wordt gemeld dat 60% van de Nederlanders graag meer energie had, 44% te weinig nachtrust heeft, 25% zich zorgen maakt over de vraag of ze wel genoeg slapen en 15% is zelfs zeer moe. Vooral avondmensen hebben last van 'slaapschuld', een opgebouwd tekort aan nachtrust. Vaak proberen zij dit op te lossen door in de weekenden en op vakanties langer te slapen, een techniek die slechts ten dele werkt. Geen wonder dat een op de zes personen tijdens sociale activiteiten (bioscoop!) wel eens in slaap is gevallen.

Zakelijk gezien brengt de slaapschuld echter ook problemen met zich mee. Managers en medewerkers met een slaapschuld functioneren nog wel, maar verre van optimaal. Want het is een feit: vroeg opstaan wordt, zeker zakelijk gezien, nog altijd geprefereerd boven doorwerkers in de avonduren. Hoe laat of vroeg we wakker worden, lijkt echter genetisch bepaald te zijn. Volgens 'slaapdeskundige' (lijkt mij overigens een prachtig beroep!) Spoormaker is het beter de avondmensen in hun gewone ritme te laten functioneren, dan zijn ze veel productiever. Laat ze maar om 11 uur op kantoor komen. Slaperigheid leidt tenslotte tot slechtere concentratie, meer negatieve emoties en minder functioneren.

Oplossingen zijn voor de late opstaanders niet direct voorhanden, want de wereld is nu eenmaal niet ingesteld op hun ritme. Avondmensen die de baas niet weten te overtuigen dat om 11 uur arriveren echt beter is voor het bedrijf, moeten of accepteren dat ze structureel slaaptekort hebben, of iets anders zoeken of toch proberen het ritme stukje bij beetje te veranderen. Dat is echter nog niet zo eenvoudig, want de genetisch bepaalde slaapstructuur gooit al snel weer roet in het eten.

Bent u een avondmens? Herkent u de geschilderde problematiek? Wat zijn uw oplossingen?

CyberSale, 50% korting op een Pro-abonnement 

Verbeter je persoonlijke effectiviteit en managementvaardigheden. Begin het jaar goed en krijg toegang tot toepassingsgerichte kennis.
Upgrade uw gratis lidmaatschap, word een Pro

martine van tuinen
Deze column is mij uit het hart gegrepen! Hoewel ik gaandeweg mij starttijd heb verschoven naar 9.30 uur en daar geen noemenswaardig commentaar meer op krijg, blijf ik mij daar stiekum toch schuldig over voelen. En dat terwijl ik hier iedere avond minstens 1 à 2 uur nadat mijn laatste collega vertrokken is, de lichten uit doe.

Ik begrijp het niet: glijdende werktijden maken dat werkgevers de beste uren van hun werknemers krijgen en kunnen ook bijdragen aan een oplossing voor het fileprobleem.
Een oplossing zou kunnen zijn de onterechte discriminatie van de avondmens niet langer te pikken en opkomen voor ons belang, dat overigens geheel niet tegen het belang van werkgevers, collega's en de rest van de maatschappij is. Deze column draagt aan onze emancipatie bij. Daarom mijn dank ervoor!
Carrice
Voor mij is het een verademing deze column te lezen. Ik sluit me helemaal aan bij de vorige schrijver. Ook ik begin meestal om half 10. Gelukkig kan ik met mijn huidige werk mijn werktijden vaak aan dat ritme aanpassen. Ik werk vaak 's avonds, gedwongen door de werkzaamheden.
Ook ik voel me vaak schuldig als ik later dan anderen op mijn werk kom. Terwijl ik mogelijk meer uren maak dan de gemiddelde collega die stipt om 8 uur of half 9 fris voor zijn p.c. zit.
Harry
Herkenbaar voor mij als avond/nachtmens, als werkt het net even anders bij mij. Na een wat moeizaam opstaan 's ochtends ben ik tot het middaguur juist wel productief. De "Grote Dip" komt vaak direct na de lunch. Pas later in de middag begint de machine weer op toeren te komen, en stoomt dan weer door tot (na) middernacht.
Een tip om onze "slaapschuld" in toom te houden; net na de middag even de stoel achterover en de oogjes toe; een kleine "siesta" van zo'n 15-20 minuten (vooral niet langer!) doet wonderen! Helaas ontbreekt meestal de gelegenheid (en waarschijnlijk het begrip van collega's).
Zo vreemd is het echter niet, want in de tijd van onze (groot)ouders was het middagdutje gewoon onderdeel van het dagelijkse ritme. Dus terwijl men op dit moment in Spanje net overweegt de siesta af te schaffen, zou ik juist willen pleiten voor herinvoering van het middagdutje voor ons avondmensen in Nederland. Eens voorzichtig met je baas gaan praten over de benodigde faciliteiten...
Ton
Ik ben een vroege starter maar herken wel wat van "jullie" problemen.

Omdat ik 's ochtends al om half 8 achter mijn beeldscherm schuif, ben ik eerder kan veel anderen afgewerkt. Maar bij het aantrekken van de jas wordt me dan wel eens, door een halftiener, de vraag gesteld of ik misschien een middag vrij heb.

Het werkt twee kanten op.
Gyuri
Meer dan 1000 bezoekers in drie dagen, een nieuw record dankzij: slaapmanagement! Een onderwerp dat gezien de reacties van Ton, Harry, Carrice en Martine soms veel los kan maken. Met de geschetste problematiek is in ieder geval iets aangekaart dat voor velen erg herkenbaar is. Zoals zo vaak is bespreekbaar maken en duidelijk maken wanneer je wat doet erg belangrijk. Niemand doet dat voor je. Groot gevaar voor avondmensen is in ieder geval dat niemand ziet wat je 's avonds voor de organisatie doet, terwijl dat voor de grote groep die 's ochtends tegelijkertijd begint. Zelf ooit meegemaakt dat ik in de weekenden vaak doorwerkte, maar dat k dan wel de enige op kantoor was..dat zag niemand, en dus telde het niet...niet zo handig dus...verder zal er nog heel wat water door de Rijn moeten stromen voordat avondmanagers werkelijkheid worden, denk ik. Terwijl het voor zaken als filebestrijding, bereikbaarheid e.d. juist zeer interessant kan zijn. Dank voor de reakties, ze zetten aan over dit onderwerp vaker te berichten.

Gyuri
Heidi
Tot het moment dat avondmensen binnen organisaties worden geaccepteerd, is het misschien interessant te kijken wat melatonine voor je kan betekenen. Dit stofje in je lichaam beinvloedt namelijk je dag- en nachtritme. Met een doe-het-zelf testje, die je kan aanvragen in ziekenhuizen met een slaappolie, kan je hier meer inzicht in en individueel advies over krijgen. (Aangezien het tijdstip van inname en de hoeveelheid melatonine belangrijk is, is het niet aan te raden hier zelf mee te experimenteren).
Evert
Ik ben zelf een uitgesproken avondmens. Dat betekend dat ik mijn best moet doen om om 09.00 aanwezig te zijn. Als het heel laat is geworden neem ik af en toe een ochtend e-mail verlof, kom ik later uit mijn bed, werk de hele e-mail uit mijn inbox weg en heb dubbel zoveel gedaan als op een normale ochtend omdat ik niet suf gekletst wordt door collega's (die om 07.30 starten) hun ei ongevraagd in mijn werktijd kwijt moeten. Ik kan echter ook vol energie en met plezier, als de 07.30 medewerker al lang slaapt, tot middernacht een aantal zaken afhandelen die voor het bedrijf van belang zijn.

Volgens mij gaat het er veel meer om dat je de mensen zodanig in een bedrijf in zet, dat ze zowel qua werkzaamheden/capaciteiten als qua werktijden zoveel mogelijk doen wat bij hun talenten en hun natuurlijke ritme past. Dan is je medewerker optimaal in zijn doen en krijgt je als werkgever maximale waar voor je geinvesteerde geld. Staat wel iets tegen over: Je moet als leidinggevende wel durven los te laten en mensen op resultaten ipv op uren / aanwezigheid te beoordelen......
Peter Sierksma
Allemaal zeer herkenbare zaken, gebeurtenissen en processen. Wel is het zo dat ons gedrag en zeer zeker ook ons ritme sterk (mede)beinvloed kan worden door wat we eten en wanneer we dat eten. Een afterlunch dip wordt enerzijds veroorzaakt door gewenning, maar anderzijds ook door de hoeveelheid koolhydraten en vetten die een gemiddelde kantinejunk naar binnen werkt. Ook een aantal 'gezonde' boterhammen met kaas geven al snel een behoorlijke systeembelasting, waardoor er meer energie in het verteren gaat zitten dan er gebruikt kan worden voor het werk.
Zelf merk ik dat ik door mijn voedingspatroon te wijzigen ik veel prettiger en helderder opsta 's morgens, nauwelijks of geen behoefte meer heb aan koffie en gedurende de dag ook veel beter geconcentreerd en fit.
Mensen die geinteresseerd zijn kunnen altijd kontakt opnemen voor een gratis voedingsadvies /-analyse, zonder verdere verplichtingen of bijbedoelingen
Gyuri
Wie tips heeft zoals Heidi, Evert en Peter, laat het me weten, dan kan ik deze opnemen in een vervolg van het artikel Slaapmanagement 2. Enkle zeer interessante tips zijn al binnengekomen, maar hoe meer hoe beter.
Alvast bedankt,

Gyuri
King Wullur (www.hcvs.nl)
Late reactie: mooi voorbeeld van hoe middelen/maatregelen het uiteindelijke doel voorbijschieten. "Vroeg opstaan" is oorspronkelijk bedoeld om méér tijd/ruimte/energie/... te krijgen. Totdat "vroeg opstaan" door de "beheerszuchtige" managers/... tot norm wordt verheven en waarvan het naleven daarvan belangrijker is geworden (met alle bizare gevolgen van dien). Oplossing (gezien vanuit de organisatie/bedrijf)? STOP! (Step back, Think, Organize, Proceed). Afvragen wat je eigenlijk wilt (visie op gewenste resultaat), wat je nu eigenlijk aan het doen bent (huidige realiteit) en de juiste stappen nemen die je wel leiden naar je doel (actiestappen).
Floortje
Wat een verademing dit artikel. Ben zelf ook een ontzettend avondmens en heb erg veel moeite om 's ochtends mijn bed uit te komen. En omdat ik soms zelfs tot 2 uur 's nachts doorwerk (en in de weekenden) verergert de situatie eigenlijk ook nog steeds meer(ik werk voor een Amerikaans bedrijf dus in verband met tijdsverschillen is dat vaak erg handig). Soms denk ik dat een week vrij nemen misschien wel de enige oplossing is om weer bij te komen en in een normaal ritme te belanden, maar dat vind ik dan weer zonde, en zielig voor mezelf om eerlijk te zijn. Vroeg-komers hoeven hun vrije dagen ten slotte ook niet in te zetten om te herstellen. Hoewel ik niet wil generaliseren valt het me op dat laat-komers vaak degenen zijn die altijd bereid zijn om over te werken, en dat vroeg-komers stipt om 5 uur naar huis willen. Alleen al om deze reden vind ik het onbegrijpelijk dat er in West-Europa zo'n vroege-vogel cultuur heerst. Omdat ik manager ben heb ik de vrijheid om later te komen, en dat doe ik af en toe door aan het team door te geven dat ik een ochtend thuis werk, het zogenaamde emailverlof waarover iemand het hier eerder al had. Ik heb hiermee precies dezelfde ervaring: ik verzet 2 keer zo veel werk ondanks dat ik een uur later op sta omdat ik alleen al niet steeds wordt 'lastig gevallen' door allemaal weekendpraatjes en niet-urgente vragen. Door dit soort acties zet ik overigens ook mijn vraagtekens bij wat het team eigenlijk tussen 8 en 9 uitvoert als ik er niet ben. Kletsen? Koffie drinken? Toch blijf ik het gevoel houden dat ik het goede voorbeeld moet geven door om 9 uur op kantoor te verschijnen, omdat ik WEET dat het sociaal niet geaccepteerd is om later te beginnen. Dat is toch eigenlijk te gek voor woorden!
J.M.
Hallo,

Dit probleem is geheel nieuw voor mij maar loop er helaas nu gigantisch tegenaan. Ik heb 10 jaar in de horeca gewerkt en nu een nieuwe baan aangenomen waarbij ik iedere ochtend 5 dagen in de week om 5 uur op moet staan. Ik heb zojuist een functioneringsgesprek achter de rug en mijn baas heeft de nodige problemen met mijn slaapprobleem. Ik moet nu van haar oplossingen bedenken voor dit probleem aangezien zij geen van haar managers kan missen op de werkvloer. Heeft iemand van u misschien tips om beter op te kunnen staan? Als ik kan aantonen dat ik er al het mogelijke voor heb gedaan dan zou dit zou mij erg kunnen helpen. Alvast bedankt!

Groeten J.M.
Concert recensie: Jose Gonzalez, Paradiso Amsterdam 15 mei 2006
[...] Het zal je maar gebeuren. Je brengt een CD uit en een reclamebureau gebruikt het nummer enkele jaren later in een commercial (voor een TV-merk) die enorm aanslaat. Van een nobody wordt je in enkele weken een superster. Het overkomt Jose Gonzalez momenteel met het nummer ‘Heartbeats’ van zijn cd ‘Veneer’. Een mooi en lief liedje, een beetje zoals David Gates & Bread er een patent op hadden in de jaren zeventig. Een live optreden van deze gitaarvirtuoos in een uitverkocht Paradiso bleek echter een dusdanige verzoeking, dat 1minutemanager een doodzonde pleegde als recensent en er na 7 nummers de brui aan gaf. Saai, eentonig, mooi gespeeld en gezongen, maar slaapverwekkend. [...]