Tegenspraak: lastig, maar belangrijk

Een opvallende afwezige in de longlist voor managementboek van het jaar 2016 was Tegenspraak van Peter van Lonkhuyzen. In mijn ogen zeer ten onterechte, want Van Lonkhuyzen bespreekt een van de belangrijkste vaardigheden voor managers van dit moment, het omgaan met tegenspraak. En dat op een, zoals je van een journalist mag verwachten, toegankelijke en onderhoudende manier. Voor mij het belangrijkste managementboek van 2016.

'...het gaat om de individuele keuze die leiders maken, de keuze om wel of niet met tegenspraak aan de gang te gaan en hem wel of niet serieus te nemen.' (pag. 26) Het werkt niet als je niet wilt. Dat is in essentie de kernboodschap van Tegenspraak.

Dat niet iedere manager staat te springen op tegenspraak moge duidelijk zijn. Voor je het weet wordt het een procedureel instrument dat iedere verandering tegen gaat. En leidt het tot betere prestaties? In organisaties met extreem kritieke situaties in ieder geval wel, zoals Van Lonkhuyzen met voorbeelden uit de luchtvaart, gezondheidszorg en politie afdoende aantoont. Toch prettig om te weten dat het aantal doden tijdens operaties drastisch is gedaald, met tot wel 60%, sinds de invoering van een heldere procedure om de operatie of de handelingen stop te zetten als iets mis dreigt te gaan. Een procedurele mogelijkheid die iedere betrokkene ter beschikking staat, niet alleen de chirurg.  Het boek staat sowieso bol van aansprekende voorbeelden en onderzoeksresultaten die de voors maar zeker ook de tegens van tegenspraak helder bespreken.

Neem bijvoorbeeld het onderzoek naar de succesratio van Himalaya-expedities, waarbij gekeken werd of de klimmers uit autoritaire of egalitaire culturen afkomstig waren. Bij autoritaire culturen was er, zo was de vooronderstelling, sprake van meer eenduidig leiderschap. Bij egalitaire culturen was er sprake van meer tegenspraak.

De uitkomst? De autoritair aangestuurde teams bereikten vaker de top van de berg. De kosten waren echter ook hoog, deze teams moesten onderweg namelijk ook meer  dodelijke slachtoffers betreuren. Breng dit eens naar de eigen situatie: Vervang bereiken van de top van de berg door hoogste omzet (per vennoot/medewerker). Wie of wat zouden dan de 'dodelijke slachtoffers' zijn?

Tegenspraak biedt voldoende stof tot nadenken en belicht het onderwerp op velerlei wijze en is zeker niet alleen een pleitbezorger. Dit boek zou standaard op elke directietafel dienen te liggen, als spiegel voor het eigen functioneren, als waarschuwing of als continue herinnering aan het (mogelijk) belang van tegenspaak.

Tegenspraak
Hoe je beter wordt van dwarsliggers

Peter van Lonkhuyzen
Uitgeverij Haystack