Strategie in begrijpelijke taal (3)

Wie de literatuur over strategie er op na wil slaan, en die is enorm, komt werkelijk duizenden definities en min of meer uitgewerkte benaderingen van het begrip strategie tegen. Het spreekt voor zich dat ten behoeve van de helderheid en van de leesbaarheid hieruit een zeer selecte keuze is gemaakt. Daarbij zijn twee uitgangspunten gehanteerd.

Ten eerste wordt in ‘Oranje Wereldkampioen’ uitgegaan van strategie als een weloverwogen plan. De strategie is vooraf goed overdacht om pas daarna tot uitvoering te worden gebracht. Het plan is er ook op gericht om de belangrijkste doelstellingen van de organisatie te bereiken en maakt daarbij bewust keuzes uit diverse mogelijkheden. Andere strategische denkrichtingen of ‘scholen’, zoals de school die strategie ziet als patroon van (spontane) acties, strategie als ideologie of strategie ontstaan op basis van consensusdenken komen hier dus niet aan bod.

Mijn tweede uitgangspunt is gebaseerd op de kwaliteit en de bruikbaarheid van de strategische gedachten en theorieën. In de afgelopen tientallen jaren hebben duizenden managers, ondernemers en geleerden zich met het onderwerp strategie bezig gehouden. Met wisselend succes. Sommige methoden worden nog steeds gebruikt, andere worden gebruikt in afgeslankte of aangepaste vorm en weer andere methoden zijn compleet vergeten of hebben zelfs bewezen niet te werken. Het spreekt voor zich dat de vakliteratuur veel rijker is dan hier ten toon kan worden gespreid.
Strategie versus tactiek

In de militaire wereld wordt wel gesteld dat strategie zich bezighoudt met de belangrijke dingen, terwijl tactiek zich bezighoudt met de details. Von Clausewitz omschrijft het mooi door te stellen dat: ‘tactiek leert het gebruik van het leger in gevechtshandelingen, strategie het gebruik van gevechtshandelingen om een oorlog te winnen.’ Vervang leger door voetbalelftal, gevechtshandelingen door wedstrijd en oorlog door WK en u hebt de link: ‘voetbal is écht oorlog’.

In essentie hoeven de begrippen strategie en tactiek in het dagelijks gebruik niet veel van elkaar te verschillen. In het zakelijke gebruik wordt de strategieontwikkeling toegeschreven aan topmanagement, terwijl tactiek vooral wordt toegeschreven aan de middenmanagement en de uitvoering aan de lagere echelons binnen de organisatie. Een belangrijker verschil in mijn ogen is echter ook het tijdsaspect. Tactiek is in essentie op de korte termijn gericht, flexibel en adaptief. Een tactiek is erop gericht om een specifiek doel te bereiken in een beperkte tijd met een bekende tegenstander. Een strategie maakt van deze tactieken een meer algemeen geldend uitgangspunt.

Dit is het derde deel van een vierluik over strategie in begrijpelijke taal, afkomstig uit mijn boek:

‘Oranje wereldkampioen, managementlessen om te winnen’ 2010

© Gyuri Vergouw