Strategie in begrijpelijke taal (1)

De Canadese econoom Lapierre beschreef strategieën ooit als ‘dromen die op zoek zijn naar de realiteit’. Na het succes van de artikelreeks 'Missie en Visie in begrijpelijke taal' vervolg ik nu met dezelfde aanpak met een reeks over strategie, wederom ontleend aan mijn boek 'Oranje wereldkampioen, managementlessen om te winnen' dat in 2010 uitkwam en de top 20 van managementboek heeft gehaald (juni 2010).

Voetbal is oorlog
‘Oranje wereldkampioen’ is een droom voor vele Nederlandse voetbalfans. Een droom die een heldere strategie nodig heeft. Toen Rinus Michels in de jaren zeventig pers en publiek verraste met zijn oneliner ‘voetbal is oorlog’, kon hij waarschijnlijk niet bevroeden dat zijn uitspraak eeuwigheidswaarde had. Hij hield er in ieder geval de bijnaam ‘De Generaal’ aan over. Met zijn uitspraak doelde Michels zeker niet alleen op het in de jaren zeventig vrij ruwe spel op de velden, maar zeker ook op de strategische elementen in het spel. Michels creëerde als coach van Ajax een strategie die de wereld verbaasd deed staan: ‘Totaalvoetbal’. Het was een strijdwijze waarbij alle spelers konden aanvallen en verdedigen. Zelfs de keeper, vroeger toch echt een speler die niet van de lijn afkwam, verdedigde achterin vrolijk mee en was het begin van menige aanval. Terwijl op het pleintje voor de deur vroeger niemand op doel wilde staan, droomden kinderen na 1974 ervan als Jan Jongbloed de vliegende keep te spelen. De buitenspelval werd geperfectioneerd. Allemaal elementen die een revolutie teweeg bracht in het voetbal van de begin jaren zeventig. Nog steeds worden Nederlanders weemoedig als ze aan deze gouden periode terugdenken.

Niet zo gek als we beseffen dat zowel het Ajax van begin jaren zeventig als Oranje van 1974 gezien worden als behorende bij de beste 5 teams ooit, tezamen met Brazilië 1970 (Pele), Hongarije 1951-1954 (Puskas) en Real Madrid eind jaren vijftig (Di Stefano; Puskas) Het bijzondere aan al deze teams was dat zij een strategie hadden die vooruitstrevend was en uitging van een ander concept van voetballen dan de rest van de wereld. Juist daarom waren ze zo moeilijk te bespelen. Er zijn altijd goede elftallen geweest, maar slechts enkele teams wisten optimaal gebruik te maken van de capaciteiten van alle afzonderlijke spelers en tegelijkertijd een herkenbare eigen stijl te creëren.

Generaal Michels, ook bekend onder zijn andere bijnaam ‘De Sfinx’, creëerde een strategie die de onder hem vallende teams een langdurig concurrerend voordeel gaven. De tegenstanders wisten zich er geen raad mee en de spelers waren zo op elkaar ingespeeld dat ze soms lachend een wedstrijd naar de hand konden zetten. Er werd wel gezegd dat Ajax in de topjaren al met 1-0 voorstond op het moment dat de spelers de catacomben uitkwamen. Niet alleen voetballers en trainers dromen van een dergelijk voordeel op de concurrentie. Ook in het bedrijfsleven zoeken managers naarstig naar methoden en technieken om de concurrentie af te troeven, liefst gedurende tientallen jaren.

Sommige bedrijven lukt dat, zoals Apple met de I-pod, Microsoft met Windows en Google met de zoekmachine. Ook het verleden kent beroemde voorbeelden, zoals Ford met het goedkope T-model, dat auto’s voor de ‘gewone man’ bereikbaar maakte of IBM, dat bijna een monopolie had op grote computers in de jaren zestig en zeventig. Geen wonder dat managers naar deze heilige graal zoeken. De winsten zijn voor de genoemde bedrijven in deze succesperiodes enorm. Voor voetbalteams is het niet anders. Wie de heilige graal van een winnende strategie weet te vinden, is in het bezit van een garantie op succes.

Dit is het eerste deel van een vierluik over strategie in begrijpelijke taal, afkomstig uit mijn boek:

‘Oranje wereldkampioen, managementlessen om te winnen’ 2010

© Gyuri Vergouw