Vrijwel iedere baas wil in zijn of haar omgeving kritische mensen, en niet alleen ja knikkers. Het wordt wat anders als de kritische noten erg hard worden om te kraken. Op medewerkers die het 'via de lange band' spelen zit uiteindelijk niemand te wachten. Het is daarom niet verrassend dat de meest gelezen reeks artikelen op 1minutemanager het onderwerp 'hoe bekritiseer je de baas' behandelt. Blijkbaar is hier sprake van een zeer herkenbaar probleem. In de nieuwe editie van Business Week heeft ook Jack Welch (voormalig CEO van General Electric en ooit 's werelds meest geadoreerde CEO) hier een uitgesproken mening over.
In Business Week behandelt Jack Welch, tezamen met zijn vrouw Suzy, wekelijks vragen van ondernemers en managers. Hoewel de hoogtijdagen van Jack Welch als managementgoeroe achter ons liggen, zijn adviezen zijn nog steeds van groot belang. In het 5 februari nummer komen zij met hun mening over de vraag: hoe bekritiseer je de baas? En Welch zou Welch niet zijn als hij/zij geen uitgesproken mening over de materie zou hebben.
Eerst maar eens de concrete vraag van de lezer weergeven. Het team van de betrokkene moet al twee jaar werken met een incompetente manager. 6 maanden geleden heeft betrokkene hierover geklaagd bij zijn regionale manager en volgens deze zijn ze 'working on it'. Er is echter nog niets veranderd. Nu wil de vraagsteller direct contact opnemen met de CEO. Is dit een goede stap?
Welch valt maar direct met de deur in huis: 'If you take your case to the CEO, you'll get action all right! Volgens Welch is het lot van mensen die naar de baas van de baas gaan zo bekend, dat hij eigenlijk helemaal geen zin heeft de vraag te beantwoorden! Maar ja, de vraag wordt hem wel bijna dagelijks gesteld, dus vooruit maar.
In 80 tot 90% van de gevallen zal een actie zoals de bovenstaande, dus de eigen baas passeren en naar de baas van de baas gaan om klagen, alleen de klager zijn kop kosten. Zorg dus dat je, voordat je zoiets doet, een goed vangnet hebt. Of al een andere baan! Er zijn maar weinig bazen die mensen waarderen die de hiërarchie doorbreken en zeker niet als het om klagen gaat. De meeste organisatie zijn zich volgens Welch overigens welbewust van de zwakte van een deel van hun managers. CEO's of andere hoge managers hebben niemand nodig die dat nog eens onder de neus wrijft.
Volgens Welch zijn er maar twee opties als je de baas niet meer kunt luchten of zien: weggaan of wachten tot het verandert. Alle andere opties zijn volgens hem gedoemd te mislukken.
De gedachten van Welch sluiten aan bij die zoals we die hebben kunnen lezen in de discussie die bij de drie voorgaande artikelen over 'hoe bekritiseer je de baas' is gevoerd. Enkele vragen blijven over. Zijn organisaties zich altijd zo bewust van het feit dat een deel van de managers disfunctioneert? Beseft het hogere management dat hierdoor een deel van de medewerkers (het is blijkbaar een veel voorkomend probleem!) dreigt de tijd maar uit te zitten, omdat dat eigenlijk van ze wordt verwacht? Is dat dan niet slecht 'top-management'? En, hoe lang mag topmanagement dergelijke slechte managers laten zitten? Genoeg vragen na een helder antwoord. Wat zijn uw vragen bij de benadering van Jack Welch?
CyberSale, 50% korting op een Pro-abonnement
Verbeter je persoonlijke effectiviteit en managementvaardigheden. Begin het jaar goed en krijg toegang tot toepassingsgerichte kennis.
Upgrade uw gratis lidmaatschap, word een Pro
Het lijkt mij dat je wat je vindt eerst oplost met degene die het aangaat. Als je dat met feedback kan (wat zie je, wat doet het met je en wat wil je wel) dan lijkt me dat een belangrijke stap om tot iets constructiefs te komen. Als je die feedback geeft met allerlei voorbehoud, behoedzaam en omzichtig lijkt het me minder werken, dan wanneer je dat nuchter en to the point doet.
Maar goed, gelijkwaardigheid in arbeidsverhoudingen blijft nog steeds een hot issue.
Voor Jack Welch heb ik enorm veel respect en hij heeft tijdens zijn lange carrière dan wel vele wijze dingen gezegd en gedaan, maar zijn mening die in het artikel wordt aangehaald deel ik helemaal niet. Volgens mijn ervaringen is het beslist onjuist dat in 80 tot 90 % van de gevallen de klager aan het kortste einde trekt.
Arjan haalde al een zeer belangrijk punt aan om het klagen over je baas bij zijn baas ontvankelijk te maken. Wanneer je kunt melden dat je het probleem inderdaad al hebt aangekaart met het individu in kwestie maar dat je daar bvb. straal genegeerd werd, dan heb je zeker een betere kans om er niet meteen zelf uitgegooid te worden. Maar er is meer nodig dat dat.
Zorg er in de eerste plaats voor om jouw baas vooraf in te lichten - bij voorkeur schriftelijk - over jouw voornemen om je grieven hogerop aan te kaarten. Indien hij daarop reageert zul je uit de stijl en ondertoon heel wat kunnen afleiden dat je goed van pas kan komen tijdens je gesprek. Maar stel dat hem nadien door de CEO om uitleg of toelichting gevraagd wordt zal hij je niet in diskrediet kunnen brengen door te ontkennen dat hij van jouw ongenoegen op de hoogte was.
Ten tweede moet je er bij de presentatie van je klacht op letten dat je niet overkomt alsof je jouw baas als persoon aanvalt, ook al kun je misschien duidelijk aantonen dat je door hem onheus behandeld wordt. Vermijd om hem van wat dan ook te beschuldigen en ga zeker geen scheldwoorden gebruiken om je appreciatie over hem uit te drukken. Het is zelfs goed dat je de CEO of wie dan ook die in het organigram boven jouw baas staat van bij de inleiding van je gesprek expliciet vertelt dat je niet bij hem zit om je beklag te doen over je baas of omdat je met hem niet kunt opschieten. Maar vertel gerust dat je weet hebt van bepaalde problemen of situaties die de onderneming schade berokkenen en dat je dat zorgen baart.
Zo kom ik bij het derde punt, met name de bijna wetmatige zekerheid dat iedere CEO prompt alle aandacht schenkt aan om het even welk onderwerp, van zodra hij hoort dat het bedrijf er geld door verliest en hoeveel. Je kunt je uitgangspunt dus flink wat kracht bij zetten door te berekenen hoeveel tijd je bvb. iedere dag verliest door een bepaald probleem dat steeds weer opnieuw de kop op steekt. Maar als je er bovendien kunt aan toevoegen dat je dat cijfer met 40 moet vermenigvuldigen omdat alle collega's uit jouw afdeling met hetzelfde te kampen hebben, dan weet je zo dat je een veel sterkere indruk maakt.
Er zijn ongetwijfeld nog andere dingen waar je moet op letten, maar de genoemde zijn wel de meest essentiële die het verschil kunnen maken.
Beeld je maar eens in dat iemand bij zijn CEO met het volgende komt aanzetten: "Mr. Zusofzo, ik vond het belangrijk dat u zou weten dat het niet goed loopt in onze afdeling. Sinds de komst van D. Enieuwe als afdelingsverantwoordelijke worden de machines niet meer zo goed onderhouden. Waar er vroeger maar heel uitzonderlijk eens een werkpost uitviel verlies ik nu iedere dag zeker anderhalf uur door een of andere storing. U kunt zich wel voorstellen dat zoiets niet leuk is, toch? Wat het nog erger maakt is dat ik dit wel al tien keer aan D. Enieuwe gerapporteerd heb, maar die doet er niets aan. Hij luistert niet eens en loopt erbij alsof het hem allemaal koud laat. Totaal ongemotiveerd en besluiteloos is die man."
Dat een CEO hier niet erg positief op reageert kan ik me best voorstellen. Maar het kan ook anders, zoals hierna.
"Mr. Zusofzo, als beginpunt wil ik duidelijk stellen dat het niet mijn bedoeling is om hier wie dan ook achter zijn rug te komen zwart maken of persoonlijk aan te klagen; ook niet D. Enieuwe die sinds kort verantwoordelijk is voor de afdeling waarin ik al jaren werk en waarbinnen de situatie zich afspeelt waarover ik het zal hebben. Wel maak ik me zorgen over het stijgende aantal storingen die zich de laatste tijd voordoen en waarop D. Enieuwe geen grip lijkt te krijgen. Ik heb hem nochtans al meerdere keren op de hoogte gebracht maar misschien leg ik het wel niet goed uit of heeft hij meer ondersteuning en hulp nodig om het probleem op te lossen. In ieder geval is het zo dat er vroeger maar heel uitzonderlijk eens een machine uitviel, terwijl ik nu per dag gemiddeld anderhalf uur stilstand heb. Als ik goed heb gerekend dan kost dat de firma telkens ruim 60,00 euro aan loonkosten en verloren gegane grondstoffen. Neem dat getal maar 40 keer - elke operator in mijn afdeling heeft namelijk hetzelfde voor - en dat 5 dagen per week, dan kom ik uit op een verlies van 12.000,00 euro per week. Dat is toch een enorm bedrag om zo zonder meer verloren te zien gaan, vindt u ook niet?".
Ik zou wel eens willen zien welke CEO het in z'n hoofd zou halen om de medewerker te ontslaan die met zo'n verhaal komt aanzetten.
Ben zeer benieuwd wat u ervan vindt.
Wellicht is het beperkte aantal reacties te verklaren door het feit dat er voorafgaand aan dit artikel al een aantal onder dezelfde titel 'hoe bekritiseer je de baas' op deze site was verschenen. Ik denk dat je een aardig onderwerp aanstipt door er geld aan te koppelen, hetgeen mij ook beter lijkt dan klagen zonder gerelateerde kosten. Toch blijft het link te klagen, zie hiervoor ook andere reacties. Je moet zeer sterk in de schoenen staan en wel een erg sterk dossier hebben opgebouwd om je zin te krijgen. De relatie tussen directeuren onderling kan bijvoorbeeld hecht zijn, terwijl ook kunnen de kosten van afscheid nemen van een directeur ook erg hoog zijn tegenwoordig. Soms neemt men zwakkere eigenschappen dan maar 'voor lief'. vriendelijke groet, Gyuri
Want bij het lezen van jouw reactie is mij iets heel bijzonder opgevallen. Zowel bij jou als bij Jack Welch, evenals bij enkele anderen lijkt het thema "je baas bekritiseren" per definitie catastrofaal te eindigen. Jack zei al dat het de klager in 8 of 9 gevallen op 10 zijn kop kost, wat ik sterk overdreven vind. Maar hoor ik jou nu zeggen "Klopt, behalve als de klager sterk in z'n schoenen staat en een flink dossier heeft. Dan is het de baas die er z'n hachje bij inschiet, behalve als hij en de andere directeuren dikke vrienden zijn of ook als voor het bedrijf de kosten om hem de bons te geven te hoog zouden zijn". Als ik de redenering van Jack aan de jouwe koppel dan kent het bekritiseren van je baas dus bijna zeker een radicaal en extreem einde. Vreemd dat die gedachte bovendien bijna reflexmatig bij jullie opkwam. Ik ben heus niet aan het muggenziften of met semantiek aan het spelen, maar ik las ook nog dat je volgens jou sterk in je schoenen moet staan "om je zin te krijgen". Ben ik naïef wanneer die uitspraak bij mij de vraag oproept "Hoezo, je zin krijgen. Is dat dan waar het de klager eigenlijk om te doen is?". Ik zou het ten zeerste betreuren. Ik had namelijk altijd begrepen dat een klacht eigenlijk een negatieve ingesteldheid is die je best zo snel mogelijk transformeert tot een positieve gedachte, met name dat elke klacht een opportuniteit biedt om iets te verbeteren.
Wat me van jou totaal verbaast is dat je de “boodschap” van een zéér discutabele CEO, die werkelijk enorme drama’s heeft achter gelaten, zomaar doorgeeft. Als een soort “blanco” doorgeefluik. Dat ben je natuurlijk niet. Je bènt en blijft persoonlijk verantwoordelijk voor wat je “doorgeeft”. Don’t shoot the messenger is voor mij dan ook een “no-no”.
Er was ooit een site met de titel “For whom the bell tolls”, waar mensen die getroffen werden door JW’s laatste stunt (vrij vertaald “elimineer de bottom 15% van de organisatie”) vlak vóór of nàdat hij met pensioen ging. Je verft je op deze manier in de hoek van Panorama, Story en Privé.
Jammer, want ik vermoed dat je véééél meer in huis hebt.
Jos Steynebrugh
Marketing & Innovatie Consulent
<a href="http://www.changeenhancement.nl" rel="nofollow">www.changeenhancement.nl</a>
Vriendelijke groet,
Gyuri