Governance & Compliance: de essentie

Twee van de minst favoriete onderwerpen in de managementliteratuur zijn zonder twijfel governance en compliance. En dat is eigenlijk heel vreemd, want het gaat om de essentie van integer en goed zakendoen. Daar wordt weleens lacherig over gedaan, de vraag is of dat wel zo verstandig is. Slechte governance en non-compliance kunnen namelijk enorme consequenties in zich dragen en tot hoge kosten en zware straffen leiden. Niet alleen en zozeer voor de personen die zich niet volgens de regels hebben misdragen, maar vooral voor diegenen die de rotzooi daarna mogen opruimen. Dat kan soms meer dan tien jaar duren, denk maar aan woekerpolissen. In mijn nieuwe boek 'De managementmonologen' besteed ik daarom een hoofdstuk aandacht aan de beide onderwerpen. Het is belangrijk, onontkoombaar en extreem belangrijk om hier dus wel weet van te hebben. Wat levert 'netjes zakendoen' dan (meer) op (dan niet netjes zakendoen?)? En dat met opmerkelijk succes! Het hoofdstuk wordt enorm veel gedeeld via managementpodia als managementsite.nl (waar het een hoofdartikel was), FM magazine (financials) en via LinkedIn en andere social media. Daarom op mijn eigen site 1minutemanager een korte serie die op het genoemde hoofdstuk is gebaseerd.

Klik door en lees verder:
Integriteitsprobleem wethouder,  burgemeester stapt op.
Zeven jaar celstraf voor Amerikaanse VW-directeur t.g.v. Dieselgate.
Aangifte tegen Shell-top wegens corruptie in Nigeria.

We vinden het allemaal heel erg, foei! Tegelijkertijd riep onze huidige minister van buitenlandse zaken nog niet zo lang geleden op om toch vooral niet te moeilijk te doen bij het zakendoen met totalitaire regimes. Ziedaar de spagaat waarin zowel compliance als governanceprofessionals zich dagelijks bevinden. Compliance en governance worden door managers vaak gezien als lastig, vertragend en duur. In kort bestek wil ik laten zien dat de voordelen wellicht vele malen groter zijn.

Goldfinger
‘Smoking guns. The smell of the place. Bad apples. Gatekeepers. The Sherman Act. License to Operate.’ Hoewel we op voorhand governance en compliance wellicht saaie onderwerpen vinden, doet het taalgebruik van de beroepsgroepen eerder denken aan een nieuwe James Bond-film. En misschien is dat maar goed ook. De wereld lijkt namelijk niet te kunnen zonder regels voor goed bestuur, en nog minder zonder goed toezicht op de naleving hiervan. Dan mag wat mij betreft James Bond (m/v) het voortouw nemen. Deze filmheld strijdt tenslotte met enige regelmaat (en succes) tegen organisaties die het niet zo nauw nemen met de heersende wet en regelgeving. Ach, waarom ook niet: bankiers in het kader van hun eigen code verplicht naar Goldfinger sturen?

Essentie
Governance richt zich op de wijze van besturen en beheersen van organisaties. Focuspunten hierbij zijn de verdeling van verantwoordelijkheid en zeggenschap, de interne gedragscodes voor bestuurders en medewerkers en het toezicht op de organisatie. Het begrip governance is te herleiden tot het Oudgrieks en komt voor het eerst voor in het werk van niemand minder dan Plato, die het in metaforische zin gebruikt als ‘sturen’. De doelstelling van governance is ervoor te zorgen dat er in organisaties een structuur bestaat die het goede verzekert en ongewenst gedrag vermijdt.
De praktijk leert dat organisaties pas serieus aandacht aan governance en compliance geven na een incident met (grote) reputatieschade. Vraag dat maar aan Volkswagen.

Compliance richt zich in de kern op het voldoen aan de heersende wet- en regelgeving en de interne regels en procedures. Compliance ziet toe op good governance. Het draagt zorg voor een transparant, integer en zorgvuldig besluitvormingsproces. Organisaties moeten kunnen aantonen alles gedaan te hebben om kwalijke praktijken te voorkomen en te ontdekken. En als het misgaat, moet men op gepaste wijze hierop reageren. Wanneer organisaties bewust consumenten en/of overheden misleiden, kunnen zij worden uitgesloten van markten en hangen hun fikse boetes boven het hoofd. De hand van de regelgever reikt daarbij verder dan menigeen denkt. Wie in de wereld een betaling doet in dollars of onderdelen verkoopt die onder een embargo vallen, kan hiervoor al worden aangeklaagd in de Verenigde Staten. Terwijl de trend is om regelzucht tegen te gaan schreeuwt de realiteit om meer regels. En liever nog, betere naleving en controle van die regels.

Spinnenweb
Meer regelgeving om consument en mensheid te beschermen. Gaat dat lukken? Mag ik weer even met je terugkijken in de historie? Solon, een van de zeven wijzen uit het oude Griekenland, meende dat oneerlijkheid en hebzucht door wetten aan banden konden worden gelegd. Dat leidde (toen al) tot spot van Anacharsis de Scyth. ‘Wetteksten zijn als spinnenwebben die alleen arme en weerloze vliegen vangen, maar moeiteloos worden verscheurd door sterke en welvarende vogels.’ Dat omschrijft denk ik precies wat de gemiddelde burger denkt. Die krijgt een fikse bekeuring voor fietsen op het trottoir, maar leest tegelijkertijd de onderstaande krantenkoppen

– Geheim kartel Duitse auto-industrie berekent tientallen jaren teveel aan consumenten
– Google krijgt boete van bijna € 2,5 miljard wegens inbreuk op Europese anti trustwetgeving.
– Miljardenclaim tegen ING in woekerpolisaffaire.

De lijst gaat door en door. De verlokkingen van mogelijke winsten zijn voor veel organisaties, managers en medewerkers blijkbaar groter dan de angst voor verliezen. En laten we wel zijn, als er al managers ter verantwoording worden geroepen, leidt dit zelden tot nooit tot een veroordeling of terugbetaling van onterecht verkregen gelden. Volkswagen-directievoorzitter Winterkorn kreeg na Dieselgate een oprotpremie van € 3.100 per dag tot aan het eind van zijn dagen, inclusief auto met chauffeur. De VW-onderdirecteur in Amerika is slechter af, die moet zeven jaar brommen. Vlieg of vogel, die oude Grieken waren zo gek nog niet.

Sjoemelen
Wie sjoemelsoftware laat installeren om de boel te flessen, hierover geïnformeerd is en geen actie onderneemt, is niet integer. Wie bewust side letters ondertekent om winsten op te poetsen, weet waar hij mee bezig is. Wie een bruine enveloppe met inhoud aan een hooggeplaatste ambtenaar in Verweggistan geeft, weet dondersgoed dat wat hij doet niet door de beugel kan.
Ik wil hiermee maar zeggen dat mensen zich over het algemeen zeer bewust zijn of ze normoverschrijdend gedrag vertonen of niet. Bedrijven en managers zoeken vaak de grenzen op, juist om te ontdekken waar deze liggen. Je weet soms pas waar de grens ligt als je eroverheen gegaan bent. Ik denk echter dat in 99% van de gevallen managers en medewerkers zich volledig bewust zijn of ze grenzen overschrijden of niet.

Verlokkingen
Kunnen governance en compliance professionals tegenwicht bieden aan deze altijd op de loer liggende verlokkingen van het geld? En hoe organiseer je dat dan? Hoe zorg je dat medewerkers inzien dat governance en compliance ook in hun belang zijn? Dat is nog niet zo eenvoudig. De beste garantie om een zaal zo snel mogelijk leeg te krijgen, is om te beginnen over integriteit en ethiek. Het leeft niet, ondanks dat de media er niet over uitgepraat raken. De ethische managers hebben het niet nodig, die vinden het een non-issue. De managers die het wel nodig hebben, willen het niet horen. Toch kunnen governance en complianceprofessionals mensen in de organisatie meekrijgen, zorg dragen voor de license to operate. Ze hebben daarvoor voldoende hulpmiddelen. Er zijn codes voor good governance. Er zijn stappenplannen en eisen aan goede complianceprogramma’s. Er is wet- en regelgeving en inmiddels veel ervaring met allerhande situaties die de integriteit van organisaties raken.
Maar dan? Daar zit je als governance- en complianceprofessional met medewerkers die allemaal hopen op die nieuwe order uit Verweggistan die geen doorgang kan vinden omdat niet wordt voldaan aan de strenge Amerikaanse en Europese wetgeving. Tegelijkertijd wordt intern een nieuwe saneringsronde afgekondigd wegens tegenvallende resultaten.
Dan kun je je lol op! Waar te beginnen? Hoe bereik je die medewerkers dan?

Meer hierover in deel 2, binnenkort op deze site. Wil je meer info over diverse grote vraagstukken uit het management? Lees dan De managementmonologen, verkrijgbaar via Businezz.nl, Managementboek.nl, of via Bol.com en via de beter gesorteerde boekhandels.