De ZZP-er: Zwakzinnige Zonder Pensioen?

Zelfstandige Zonder Personeel (ZZP-er)? Zwakzinnige Zonder Pensioen zult u bedoelen! Wie wil nog ondernemer worden in Nederland? In tijden van crisis vangen juist de kleinere ondernemers de klappen op. Nee, wie momenteel met zelfstandig ondernemers zonder (of met!) personeel praat over de kredietcrisis, krijgt boosheid, teleurstelling en woede te horen. Is ondernemerschap in Nederland ondanks alles nog wel aantrekkelijk?

Bij niet-ondernemers bestaat weinig inzicht, laat staan begrip, voor de positie van ZZP-ers. Vaak wordt geringschattend over deze toch uit inmiddels zo’n 550.000 mensen bestaande doelgroep gesproken. ZZP-ers, dat zijn daadwerkelijk zelfstandige, ondernemende Nederlanders. U weet wel, van die types die ons land ooit op de wereldkaart hebben gezet en bedrijven als Philips, Unilever of DAF uit de grond hebben gestampt.

Is dat zelfstandig ondernemerschap wel zo eenvoudig als het in eerste instantie lijkt? Nadat ik 10 jaar lang als ZZP-er door het leven ben gegaan kan ik rustig stellen: Nee! Maar als je het aan mensen met een vaste baan vraagt wel. ‘Jij bent tenminste eigen baas’, ‘jij hebt niets te maken met politieke spelletjes’ en erger nog ‘jij mag tenminste beginnen wanneer jij wilt’.

Wat zelfstandig ondernemen dan eigenlijk precies inhoudt, tja, dat weet je dus pas als je zelf ooit die stap genomen hebt. Vaak vanuit de gedachte dat ondernemen leuk is en meer uitdaging biedt dan werken voor een (grote) baas. Echter, langzaam maar zeker hoor ik van collega ondernemers ook sterke tegengeluiden. ‘In Nederland ben je als ZZP-er eerder een zwakzinnige zonder pensioen dan zelfstandige zonder personeel', hoorde ik onlangs, ‘want het wordt je hier haast onmogelijk gemaakt nog normaal je brood te verdienen. Als het maar even tegenzit, krijg je de afdeling procurement op je dak die je even vertelt dat jouw kostprijs omlaag moet, terwijl het bedrijf daarna doodleuk bonussen uitkeert’.

Toch moet de aantrekkingskracht van het vrije ondernemerschap groot genoeg zijn, want voor 2010 wordt verwacht dat liefst 1 miljoen Nederlanders ZZP-er zijn. Wat is dat dan toch, die enorme aantrekkingskracht voor een leven vol risico's en met uiterst onzekere 'returns'? Waarom is ondernemer zijn toch zo'n aanlokkelijk perspectief, terwijl het inkomen uit de vaste baan vaak aanmerkelijk hoger is?

Hoe gaat u als ZZP-er om met deze moeilijke tijden? Valt er nog wel wat te lachen? Is er nog een perspectief met groei, succes en tevredenheid te vinden? In een tweede artikel in deze reeks ga ik in op het leven van de ZZP-er in tijden van recessie.

Met dank aan Martijn Botermans voor de inspiratie.