De O van Oplossingsgericht Management

Is oplossingsgericht management niet gewoon een pleonasme? Management is toch altijd oplossingsgericht? Of zou dat in in ieder geval moeten zijn. Maar ja, we weten allemaal wel beter. De praktijk is weerbarstiger dan de theorie. Loglega Coert Visser heeft over het onderwerp een boeiend boek geschreven: 'Doen wat werkt, oplossingsgericht werken in organisaties', dat in veel situaties houvast kan bieden. De achtergronden van het oplossingsgericht werken worden aan de hand van dit boek hier kort beschreven.

Toegegeven, toen ik voor het eerst over oplossingsgerichtmanagement en -werken hoorde dacht ik even dat ik het niet goed had gehoord. Wat zou deze methode kunnen toevoegen wat nog niet te vinden was in de reguliere management literatuur (bijvoorbeeld de zgn. Appreciative Inquiry)? Als adviseur/manager werk je toch altijd oplossingsgericht? Zou dit artikel daarom niet beter als kop 'De O van Open deur' moeten hebben? Nee dus. Vooral doordat weblogcollega Coert Visser er in slaagde over dit onderwerp een inhoudelijk sterke site vol te schrijven, die meermaals per week wordt ververst, raakte ik gefascineerd. Hier moest ik het fijne van weten: waar hebben we het nu eigenlijk over?

De herkomst van het oplossingsgericht management ligt in de psychotherapie. Begin twintigste eeuw was de psychotherapie vooral op zoek naar wat mis was met mensen, naar de oorzaken. Veel tijd en aandacht ging uit naar probleem duiding (analyse, diagnose, behandeling en evaluatie) voordat overgegaan kon worden tot het werken aan de oplossing. In veel gevallen werd zelfs geconstateerd dat problemen juist in stand werden gehouden door de manier waarop mensen trachten hun problemen op te lossen. De aanpak werd zodoende het probleem.

In de jaren vijftig ontstond een nieuwe aanpak, die zich niet zozeer ging richten op het vinden van de oorzaken van problemen of op het gedrag dat problemen in standhield. In plaats daarvan werden cliënten geholpen hun doelen te definiëren en datgene te doen wat hielp die doelen te bereiken. Wat die doelen ook mochten zijn. Of zoals het wel wordt genoemd, van defect-gerichtheid naar succes-gerichtheid. Maar wel stapje voor stapje en niet via grootschalig geplande veranderingen.

De essentie van oplossingsgericht werken is daarbij samen te vatten in de volgende drie grondregels:

- Als het niet kapot is, repareer het dan niet

- Als je weet wat werkt, doe daar dan meer van

- Als iets niet werkt, doe dan iets anders

En daar ligt nu juist het bedrieglijke van de aanpak. Want hoe eenvoudig het er ook allemaal uitziet, het werken volgens de oplossingsgerichte aanpak kan behoorlijk lastig blijken te zijn. We weten tenslotte allemaal hoe moeilijk het soms is om zelfs ook maar kleine veranderingen in organisaties door te voeren. Er zijn altijd wel weerstanden, veranderende omstandigheden of uiteindelijk moet er toch een schuldige aangewezen worden, et cetera.

Visser schrijft over deze aanpak in zijn boek op boeiende en makkelijk leesbare wijze en hij geeft tal van voorbeelden en inspirerende technieken, zoals 'de wondervraag', 'cheerleading' en 'schaalwandelen'. Dat maakt zijn boek tot een zeer bruikbaar geheel, want in veel van de vergelijkbare literatuur wordt de eenvoud van de aanpak al snel weer ingewisseld voor moeilijk taalgebruik. Niet voor niets won Visser met zijn boek de 'Gidsprijs 2006'. Een indicatie van de voorbeelden uit het boek illustreert op wel zeer beeldende wijze zowel de techniek van oplossingsgericht werken als de leesbaarheid van het boek: 'Erickson werd eens gevraagd om te praten met een patient in een psychiatrische inrichting die zei dat hij Jezus Christus was. Met deze man was geen land te bezeilen als men niet erkende dat hij niet inderdaad Jezus was. Erickson ging met de man praten. Hij zag dat er in het ziekenhuis een verbouwing gaande was en zei: "Ik ben Milton Ericson. Ik begrijp dat u een timmermanszoon bent? In dit ziekenhuis wordt nu veel getimmerd en men kan wel wat hulp gebruiken. Wilt u helpen?" De man reageerde positief Hij ging helpen met timmeren. Zijn klachten verminderden en na enige tijd kon hij het ziekenhuis zelfs verlaten om te gaan werken in de bouw. Erickson was niet in discussie gegaan met de man, had geen diagnose gesteld en had in plaats daarvan gebruikgemaakt van toevallige omstandigheden om een simpele oplossing te bereiken.'

Conclusie, het boek 'Doen wat werkt, oplossingsgericht werken in organisaties' van Coert Visser biedt dankzij de eenvoud van de aanpak en het heldere taalgebruik een verfrissende blik op deze resultaatgerichte aanpak.

Doen wat werkt

Oplossingsgericht werken in organisaties

Coert Visser, met bijdragen van Gwenda Schlundt Bodien

ISBN 9013015573

Prijs: € 29,50