Veel publieke organisaties worstelen met het daadwerkelijk tot stand brengen van een Lean verbetercultuur. Deze bijdrage gaat over voedend leiderschap en de tegenkrachten binnen overheidsorganisaties.
De geconditioneerde professional
Een verbetercultuur verlangt het omarmen van onzekerheid. In onzekerheid huist verwondering en creativiteit, wat groei voedt. Het vraagt vertrouwen en ruimte voor eigenheid. En juist daar zijn publieke organisaties niet op ingesteld. Sterker, met de bureaucratie wordt juist dit bestreden. Tot op de dag van vandaag. En niet zonder reden.
De bureaucratie is ooit bedacht om burgers te beschermen tegen willekeur, incompetentie en vriendjespolitiek. Creativiteit en eigenheid werden gezien als risico op afwijkend gedrag. Een stelsel van stricte hiërarchie, functione...
Je schrijft : "De voedende leider zorgt dat iedereen zijn natuurlijke plek in de systemische ordening heeft. Er is duidelijkheid over de richting en erkenning voor een ieders toegevoegde waarde." Ik realiseer me dan dat ik nu nog niet zoveel voedende leiders ken, vooral omdat zij doorgaans zelf ook, op zijn minst deels, onbewust gestuurd worden in het complexe sociale systeem...met cyclische eigenschappen en nesteling in de cultuur.
Oké, het is misschien niet eenvoudig om voedend leiderschap te ontwikkelen, maar jij doet in ieder geval wel een inspirerend appèl. Ik voeg er de volgende opmerking aan toe, om de gemiddelde leider mentaal wat te ontlasten: het gaat vooral om collectieve bewustwording, en dan is een logische volgende stap in onze cultuur: communicatieve zelfsturing. Lees 'Logica van het gevoel' van Arnold Cornelis.
In de tussenliggende tijd is er heel veel veranderd:
1. Dienstverlening aan de burger is sneller, goedkoper en klantvriendelijker.
2. Communicatie tussen overheid en burger is opener en duidelijker.
3. Interne en externe verantwoording van beleidsuitvoering en financiële middelen is sterk verbeterd.
4. Meer sturing op output (productbegrotingen) in plaats van input en throughput.
5. Via delegatie en mandaat meer ruimte voor beslissingen op lagere ambtelijke echelons, waardoor effectiever en efficiënter handelen mogelijk is in situaties waar dat bestuurlijk en door burgers gewenst is.
6. Natuurlijk is er nog meer... ;-)
Na bijna veertig jaar werken binnen en voor de overheid op (interim-) management- en directieposities moest mij dit even van het hart.
Dat de overheid moeilijk te veranderen is, vind ik een mythe.
Voedend leiderschap? De ambtenaar als kind aan de borst? Ik krijg er de kriebels van.