Strategie en beleid

Columns

De overdaad aan beleidsnotities, mooie woorden, uitgebreide analyses en fraaie strategie-rapporten verwondert mij. Overal wil men het beleid tegen het licht te houden, verder ontwikkelen, bijstellen, verduidelijken en aanpassen.
Bizar! Nog meer papier, commissies, projectgroepen, hei-sessies en aanbevelingen. Heel indrukwekkend maar vergeefse moeite want de uitvoering stagneert! Papier is geduldig, zeker als het in de bureaula ligt.

Dit speelt niet alleen in bedrijven. Ik kom het ook tegen in non profit instellingen en overheidsorganisaties. Wat ik tevens tegenkom zijn de effecten van deze goed bedoelde beleidsijver: frustratie, cynisme en verlies aan geloofwaardigheid van de leiding.

De hardnekkigheid van dit probleem verbaast mij zeer. Iedereen herkent het, ook de verantwoordelijke mana...


Alfred Griffioen
Doen is mooi, maar door te doen en maar te zien waar je uitkomt zijn ook veel me-too producten of simpelweg mislukkingen ontstaan. Ik pleit daarom voor creativiteit en onderscheidendheid als basis voor het zaken doen. Het mooie is dat in dit internettijdperk onderscheidende (= unieke) producten en ook onderscheidende merkbeloften (met relevantie voor de klant) vanzelf naar boven komen drijven.

En om dan toch aan te sluiten bij Willem Mastenbroek: als je een duidelijk en goed idee hebt dan is het ook niet zo moeilijk om dit aan je aandeelhouders, medewerkers en je bank uit te leggen. Er is dan niet veel papier nodig. Maar om mensen te overtuigen dat je de beste bent zonder onderliggend bewijs, ja dat zijn holle frasen.

Mijn pleidooi is: kijk eerst op welke manier je onderscheidend bent of kunt zijn, en baseer daarop je strategie. Voor wie mijn boek dat in september hierover uitkomt niet willen afwachten, surf dan naar www.strategieversnelling.nl.
Dirk-Jan de Bruijn
Geheel eens Willem, de grootste vijand van een goed plan is immers een beter plan. Binnen de overheid zie ik alleen met lede ogen dat beleidsmakers (opweg naar de minister in een donker grijs pak!) het qua positionering, beloning, carriere nog steeds vele malen beter doen dan de collega's van de uitvoering. Wonderlijk als we beseffen dat het at the end of the day allemaal om de uitvoering gaat. Binnen Justitie is 95% uitvoering; als je door het departement loopt, heb je by far niet het idee dat het hier zou gaan om een hoofdkantoor dat de uitvoering moet supporten, moet faciliteren en moet regisseren. Mijn advies: wissel veel meer dan nu het geval is tussen verschillende onderdelen en verplicht beleidsmakers ook een substantiele bijdrage te leveren aan de uitvoering. Pas dan zou je pas echt carriere kunnen maken!
Erica Groenendijk
Dirk-Jan, je slaat de spijker op zijn kop! Beleidsmakers verdienen veel meer dan de mensen die de kastanjes uit het vuur moeten halen. Mensen die in de hitte van de strijd snel en wijs moeten handelen om acute situaties tot een goed einde te brengen worden onvoldoende gewaardeerd.
In onze samenleving wordt het hoofd-werk gezien als van een hogere orde. Het hoofd staat in de hiërarchie boven het hart en de handen. Denken wordt beter beloond dan doen. Dat geldt voor alle sectoren. Bovendien heerst er onder de hoofd-mensen vaak de misvatting dat de doeners minder slim zijn dan zij. En om die doeners nog beter in het gareel te houden en aan te sturen bedenken we procedures die doeners dwingen zich steeds meer met papieren rompslomp bezig te houden. Is het dan gek dat de dienstverlening aan de klant/cliënt/patiënt op papier prachtig geregeld lijkt maar er in de praktijk geen tijd meer is om de dienstverlening goed uit te voeren? Denken we nu echt dat al die papieren verantwoording ertoe leidt dat de zaken er beter voor staan dan voor die tijd?!
Laten we nu eens beginnen de professionals in de uitvoering de ruimte en het vertrouwen te geven om te doen waarin zij het beste zijn. Neem hun ideeën en voorstellen serieus want zij weten precies wat de knelpunten zijn en ook hoe die het beste opgelost kunnen worden. Ondersteun mensen bij die uitvoering! Nu hebben ze vaak alleen maar last van het management.
Zorg dat een goede professional meer kan verdienen dan een beleidsmedewerker. Zolang dat niet gebeurt zijn we bezig met het afgeven van dubbele boodschappen. Vinden we veiligheid belangrijk dan moeten politiemensen ook een salaris krijgen waaruit blijkt dat we als samenleving grote waarde hechten aan het werk van de politie. Zijn we van mening dat goed onderwijs de basis is van de kenniseconomie dan lijkt het me logisch dat goede docenten ook dienovereenkomstig beloond worden. In werkelijkheid is dat maar ten dele het geval.
Waarom is dat nog zo? Omdat de mensen die dichtbij het vuur /de minister/ de directie zitten over meer macht en invloed beschikken dan de mensen in de uitvoering. Zij zullen niet zomaar hun posities/status opgeven ten gunste van de medewerkers in de uitvoering. Vaak fungeren de beleidsmedwerkers als poortwachters en kunnen zo de toegang naar boven/ de directie blokkeren of op zijn minst bemoeilijken.
Alleen door serieuze misstanden/ schokkende gebeurtenissen is soms een ingrijpende verandering mogelijk. De macht van de publieke opinie is daarin een niet te onderschatten factor. Daarnaast zijn er ook altijd ondernemende mensen die met innovatieve oplossingen komen. En als de timing klopt dan kan er in korte tijd een kanteling optreden. Het aardige van internet is nu juist dat mensen met vernieuwende denkbeelden/methoden elkaar makkelijker kunnen vinden. Zo komt de dialoog op gang en creëren we met elkaar een groeiend momentum. Het is nooit te laat want iedere dag is een nieuwe kans om het anders te doen.

Erica Groenendijk
www.hartzaken.nl
Erik Dirven
Willem, chapeau bas!!

In deze context ook een mooie uitspraak van John Stumpf (CEO Wells Fargo);

"It's all about culture.
I could leave my strategy on an airplane seat for my competitor to find it.
.......It would not make any difference."

De essentie van het woord 'cultuur' in deze quote is synoniem voor "hoe wij de dingen DOEN" en daarmee is het punt dat Willem hier maakt wat mij betreft spot on.

Het is inderdaad de scheiding tussen het DENKEN en het DOEN die het bedrijfsleven parten speelt.

Waarom het toch nog steeds gebeurt?
Daarover ben ik het helemaal eens met Dirk-Jan de Bruijn en Erica Groenendijk; het gaat om het vasthouden aan macht, gebrek aan vertrouwen en angst om controle te verliezen. En er zijn GROTE mensen voor nodig om dat probleem te durven oplossen. De vraag is of het zal lukken, maar de maatschappelijke trend stemt hoopvol, want mensen willen wat ànders.

Alfred, mbt jouw commentaar; Mastenbroek ontkent volgens mij niet dat er geen creativiteit en onderscheidendheid nodig is om tot een goed idee te komen. Hij bepleit alleen dat de totstandkoming daarvan wellicht meer via de route van het DOEN (gezamenlijke beleving) moet plaatsvinden ipv door een (beperkte) 'elite' die het in afzondering gaat bedenken en opschrijven voor anderen.
Dat laatste suggereert namelijk dat sommige individuen de wijsheid in pacht hebben en anderen zich niet met deze geestelijk 'hogere orde' kunnen (of mogen) bezighouden.
Een prachtig artikel daarover in NRC Next Opinie van 5 aug jl.; 'Hervorm de oeroude democratie' over de regenten cultuur in de politiek. In het bedrijfsleven is het niet anders.

Ik hoop dat je boek op die problematiek inhaakt, ipv slechts beschrijven dat je een onderscheidende strategie nodig hebt. Dat is namelijk een enorme open deur. De vraag HOE je een plan tot DOEN brengt is veel belangrijker dan de briljantheid van het plan. En dat is wat Willem betoogt. Niet het WAT maar het HOE is waar het uiteindelijk om draait.


Erik Dirven
www.kianga.nu
Willem Mastenbroek
De reacties spreken voor zich. Men baalt van al dat beleid dat niet of nauwelijks verbonden is met het doen. Men baalt ook van het gedoe eromheen dat ik samenvat met de term ‘beleidsijver’: gewichtig geneuzel met experts, analyses en rapporten. Nog sterker: men baalt ook van de lieden die dit maar vol blijven houden.

Tja wat is dat toch, dat volhouden? De mythe dat woorden en papier tot ‘doen’ zullen leiden? Daar kan je toch met droge ogen niet meer in geloven. Macht, status en prestige dan? Dat zal best maar dan wel macht die snel aan het slijten is. En prestige dat omslaat in ongeloofwaardigheid.

@Eric, bedankt voor het citaat van John Stumpf. Right on target!

@Erica, ik citeer je: “Het aardige van internet is nu juist dat mensen met vernieuwende denkbeelden/methoden elkaar makkelijker kunnen vinden. Zo komt de dialoog op gang en creëren we met elkaar een groeiend momentum.” Helemaal mee eens. Niet voor niets is het motto van ManagementSite: Platform om kennis en ervaring te delen. Wil grenzen verkennen en blokkades doorbreken. Kritisch, wars van hypes, altijd op zoek naar wat wél werkt
Lex van Haarlem
GEEN GOED ADVIES VOOR DE IDEALE SCHOONZOON
Het antwoord op de vraag en de verbazing van Willem Mastenbroek: “waarom blijven we maar doorgaan met papieren voornemens, nader analyses en weer nieuwe notities?” is pijnlijk eenvoudig, en geeft hij indirect zelf al met zijn credo: “al doende leert men en wordt men beter” (zie ook de voetnoot).

Het antwoord op Willems vraag is: “degenen in de gevestigde orde, die met papieren voornemens, nadere analyses en weer nieuwe notities bezig zijn, hebben in de afgelopen periode van ca 30 jaar de ervaringskennis opgedaan en gecultiveerd dat zij precies daarbij welvaren. Of anders gezegd: “zij willen helemaal niet leren (zie ook de voetnoot) en hoeven niet beter te worden, want zij voelen zich al goed”.
Immers dat is precies wat je met de door Willem gesignaleerde beleidsijver en de vele rapporten bereikt: daarmee verandert er de-facto niets, en dat nog wel onder het formele motto dat het écht moet veranderen. De stiekeme en informele wens om gewoon door te gaan met meer van hetzelfde wordt hiermee tegelijkertijd gemaskeerd en gehonoreerd.
Het is als met work-aholics die er een algemeen aanvaarde gewoonte van maken om zich te beklagen over de enorme werklast en vervolgens over gaan tot de orde van de dag.

Maar het gaat nog verder: adviseurs en managers op beleidsniveau, die de zaak wel degelijk willen veranderen en dat metterdaad willen doen op de straight-forward manier zoals Willem in zijn column aangeeft - “een goede strategie is bovenal goed herkenbaar voor degenen die het moeten waarmaken, waaronder het middenmagement en de uitvoerende professionals” - lopen in de situatie zoals die in de afgelopen decennia is gegroeid, inderdaad een gerede kans hun plaatsje op het pluche kwijt te raken.
Ofwel, om serieus met die straight-forward benadering zoals Willem hem omschrijft, aan de gang te gaan, moet je niet gehecht zijn aan je plekje op het pluche.

Geen werkbaar advies dus voor het type van de ‘ideale schoonzoon’, om het zo maar eens te zeggen.

VOETNOOT
ik ga er vanuit dat Willem in dit credo onder leren niet alleen het zogenoemde éénslagsleren, maar ook tweeslagsleren en bewustwording verstaat, hetgeen naast het operationele handelen uiteraard ook vraagt om bewuste reflectie op ervaringen die tijdens het handelen worden opgedaan.

Meer over Besturen en organiseren