Gewoon niet doen. Alhoewel het maakt ook weer niet uit. Het is wat het IK wil. Hoe we het ook noemen; spiritualiteit, verlichting, geluk, vitaliteit. IK ervaart op 2 tot 3 jarige leeftijd een verkramping in het lichaam. Het is een soort gevoel van afscheiding. Neurologisch gezien ontwikkelt zich op 3 plekken in de hersens een zelfbewustzijn. Dat maakt dat we onszelf zien in de spiegel en anderen kunnen zien en onderscheiden. Die afscheiding is eigenlijk niet wat we willen. We willen verbinding, samen zijn, een zijn. Met onszelf en anderen. Dan begint de zoektocht. Het IK groeit. Het IK domineert. Het IK wat een illusie is. Pas als het IK ineenstort, is er bevrijding. Bevrijding richting verlichting. Schijnbaar. Ja, schijnbaar. Want ook die verlichting is een illusie. En dit alles is gewoon wat het is. Het is DAT. Zonder betekenis. DAT is wat we niet kunnen kennen. En DAT is meteen wat is. Alles en niets. WOW! paul970.wixsite.com/noguru/blog

Leuk geschreven. Wat ik een beetje miste in je artikel: spiritualiteit, wat is dat eigenlijk? Wat ik uit je verhaal opmaak is spiritualiteit met de hele afdeling of team regelmatig en met z'n allen beoefenen van grappige activiteiten als wandelen met lama's en bloot in zweethutten zitten.

Of is spiritualiteit (wat Wikipedia zegt): the traditional meaning of spirituality is a process of re-formation which "aims to recover the original shape of man, the image of God.... In modern times the emphasis is on subjective experience and the "deepest values and meanings by which people live"..." incorporating personal growth or transformation, usually in a context separate from organized religious institutions."

Het staat er wat ingewikkeld en hoogdravend, maar dat zou ik wel in mijn organisatie willen hebben: mensen die zelf willen groeien door na te denken over waarom ze eigenlijk doen (en vinden) wat ze doen (en vinden) én of dat wel senang is. En om beter te leren nadenken, ach, daar kiest iedereen zo z'n eigen manier en belevenis voor. Ik kijk nergens meer van op.

Dus mijn antwoorden op je vragen: ja, individuen, ja.

Wat een interessante, actuele en inspiLerende column. COMPLIMENT!

Food 4 Thought. Ondergetekende is fan van Paul de Blot, voormalig hoogleraar business spiritualiteit aan de Nyenrode University. Ik volgde de nodige werkcolleges bij hem en was in 2011 in retraite. Als je het woord "spiritualiteit" vervangt door "menselijk denken en handelen" en het woord liefde door "houden van mensen" ontstaat er ook een andere sfeer.

Ik ben al een jaar of 15 betrokken bij dienend leiderschap en ben ook religieus, maar vlieg het thema NOOIT aan vanuit religie.

Ik ben het er (ook als Hospitalityman) mee eens, dat je sommige onderwerpen beter kunt vermijden. Aan de andere kant kan het wel aansnijden van bepaalde onderwerpen ook leiden tot een betere band met de opdrachtgever. Je krijgt misschien ook de opdrachtgever die bij je past ...

Wat ik mij steeds meer realiseer, dat het gaat om MENSdenken in plaats van Systeemdenken.
Van Angelsaksisch naar Rijnlands / van controle naar vertrouwen / van power leaders naar servant leaders

In dat verband ben ik erg gelukkig met het feit dat dienend leiderschap steeds meer belangstelling krijgt en dat mensen als Marshall Goldsmith en Jan Rotmans dit omarmen.

Er is geen weg terug!

Leuk artikel! Goede ontwikkeling dat mensen verlangen naar het kunnen doen wie ze zijn. Zinvol kunnen bijdragen aan een groter geheel. In feite gaat het daarom. En dat start bij jezelf. Zelf weet je alles wat je weten moet. Maar bijna niemand durft daar op te vertrouwen. Denken dat anderen het beter weten en doen. Weer op je eigen weten vertrouwen is het begin. En wanneer één daarmee begint, zal de omgeving vanzelf in beweging komen.
Niks zweverigs aan. Een simpele natuurwet. Ik geloof niet in allerlei interessant klinkende programma’s, goeroes en rituelen. Het is vaak bedacht en macht. Terug naar je eigen basis, zeg ik. En het leven gaat weer voor je werken!

Dank u wel voor dit artikel en uw beschouwing over spiritualiteit in organisaties. Ik zou mij met mijn bedrijf Novequine, coachen met behulp van cocoaches de paarden, aangesproken kunnen voelen als paardenfluisteraar. Coachen met behulp van paarden, de dolfijnen van het land, is zo krachtig omdat het het onbewust handelen bewust maakt. Slechts 8% van ons reageren/communiceren is gebaseerd op het verbale. Bij een sessie met paarden wordt je daar zo bewust van dat je deze ervaring steeds meeneemt in vergaderingen, besluitvormingsprocessen en andere verwarringen in jouw werkzame leven. Dus mijn antwoord is ja een sessie waarin paarden je de weg wijzen heeft een blijvend effect op jouw handelen in een zakelijke sessie. Natuurlijk is er een mits, dat is zelf actief deze ervaring mee willen blijven nemen en als manager de mening van jouw medewerker belangrijk vinden.

Ik vind je kopje : kenmerkende elementen nogal negatief. Een verzameling misstanden en gekkigheden. Het lijkt ook alsof je spiritualiteit laat samenvallen met wat we New-Age noemen.

Er is volgens mij in het Westen al enkele eeuwen een spirituele traditie die tal van barmhartigheids-organisaties heeft voortgebracht die zinvolle bijdragen leveren aan de maatschappij. Je hoeft geen aanhanger van het Christendom te zijn om dit te zien. Met andere woorden: de invulling van spiritualiteit betreft niet alleen maar misstanden en dwaasheden.

Ik ben het eens met jouw criteria, de specifieke invulling van spiritualiteit met bepaalde kenmerkende rituelen en gebruiken van een bepaalde traditie kun je beter aan het individu in zijn prive-leven overlaten maar ik denk dat het zinvol kan zijn om universele waarden uit verschillende spirituele tradities te benoemen en hierover bij tijd en wijle in gesprek te zijn.

En als ik rondkijk zie ik dit ook al gebeuren. Het idee dat we de aarde doorgeven aan volgende generaties en dat dit dus iets betekent voor hoe we omgaan met grondstoffen en milieu is ondertussen al gemeengoed geworden. In de meeste gevallen is dit op de korte termijn niet handig qua geld verdienen, blijkbaar geldt hier een universele spirituele waarde. Zo zijn er tal van ontwikkelingen te noemen.

Ik ben het ook met het begin van je column eens, als adviseur ga je het onderwerp er niet te pas en te onpas met de haren bijslepen.

Het is oude wijn in nieuwe zakken en een goede boom herkent men aan de vruchten. Als het commercieel aangeboden wordt dan zou je genoeg moeten weten. Dit soort sessies werken niet op afroep en in korte tijd. Spiritualiteit / religie draagt vrucht als het geënt is in je leven en kan groeien. Dat heeft tijd en persoonlijke investering nodig en is niet te verkrijgen in hapklare verkoopbare brokken. In die laatste vorm een zinloze missie.

geweldig artikel, genoten van de blik op dit thema: gewoon RAAK. Met name de opmerking voer de "oprechte aandacht". Broodnodig, vereenzaming ten top met alle digitalisering, laten we het juist VOOR ons werken ipv tegen ons, wij zijn immers een sociaal diersoort.
En zoals het hele leven is de mens ZELF verantwoordelijk en kan wel door de omgeving tot dingen geinspireerd danwel "wijzer" te worden. Van MOETEN is nog nooit iemand beter geworden, dat beklijft veel minder. Een intrinsieke motivatie is de enige passende weg - het normaal gemiddelde over dit thema groeit, dat zal net als ieder product/dienst de bijbehorende levenscyclus zoals early adaptors etc etc kennen. Mooi om in deze tijd te leven #rijkdom (ander dan geld) #hetiswathetis #nondualiteit.

Dank voor de eerste reacties. Een korte, selectieve reactie mijnerzijds (ik zit namelijk op een berg nu, gewoon vakantie, geen retraite!);

Ronald, je hebt volledig gelijk, er zijn veel barmhartigheidsorganisaties en die verdienen een beter lot dan ik beschrijf. Ik denk bijv. aan het Leger des Heils. In het artikel beschrijf ik echter niet dergelijke zeer belangrijke en zinvolle organisaties, maar meer de wijze waarop niet van origine barmhartige organisaties met spiritualiteit omgaan en/of hoe commerciële uitingen van spiritualiteit invulling geven aan het begrip. Dat is een verschil. Ik zeg vaak: wil je direct spiritueel zinvol bezig zijn, doneer dan een flink bedrag aan het Leger des Heils!
Emmy, ik ben zeker niet op voorhand tegen paardenfluisteren, ik zoek alleen wel naar het concrete resultaat. Je geeft dat mooi aan in jouw reactie. Hulde daarvoor. Ik ben nog niet geheel overtuigd, maar misschien hoeft dat ook niet. Ik ben namelijk vaak nog veel minder overtuigd van veel niet-spiritueel getinte methoden en technieken die in managementland de ronde doen!
Rolf, ook een goed punt, spiritualiteit is veel meer dan leuke dingen doen met het team. Alleen is dat wel vaak de uiting die ik zie. Ik denk dat terug naar de basis van spiritualiteit geen kwaad kan.
Koos: ik denk dat de wijze waarop over het onderwerp gecommuniceerd wordt zeker aandacht verdient, dit geldt ook voor bijv. Dienend leiderschap. Dat het vaak anders moet, daar zijn wij het wel over eens, maar het blijkt een lastig, menselijk probleem om zowel de juiste terminologie als de juiste toon aan te slaan.
Editha: terug maar de eigen basis. Mee eens. Veel mensen blijken daar echter toch hulp bij nodig te hebben of die te zoeken. Wellicht soms tegen beter weten in?
Paul: WOW!

Je benadering is uiterst kritisch. Met hetzelfde gemak kun je het ook positief benaderen. De onderstroom is er met zekerheid in het nieuwe leiderschap en in nieuwe organisaties. Dat kun je toewijzen aan spiritualiteit of gewoon aan vernieuwend inzicht gebaseerd op universele wetten, meer mensgericht, zingevende activiteiten, autonomie en passende kennis en vaardigheden. Deze kennis is eigenlijk helemaal niet nieuw maar o.a. door de industrialisering verloren gegaan in de alsmaar meer eisende samenleving. Dat er coaching of training nodig is om tot inzicht te komen hoeveel zo'n (meer spirituele of menselijkere) aanpak tot meer plezier en betere prestaties leidt is hetzelfde als elke andere inhoudelijke of persoonlijke ontwikkeling. Veelal vergt het wel een traject waarbij je uit de waan van de dag stapt om je brein de ruimte en rust te geven om die inzichten ook te kunnen bevatten. Zelfs dan is het voor weinigen blijkbaar weggelegd om er in de praktijk echt iets mee te doen. Kijk maar met hoeveel enthousiasme men boeken leest en aan bijeenkomsten deelneemt van Covey, Tichelaar, enz. en wat men er vervolgens in hun eigen organisaties (niet) mee doet. Ik wens iedereen een spirituele ontwikkeling toe met inzichten die je meer rust, vrijheid, plezier en geluk geven en bijdragen aan je leiderschap en gezamenlijke resultaten. Spiritualiteit in deze context staat voor mij helemaal los van religie.

Beste Gyuri,

Ik heb me ook een tijd beziggehouden met spiritualiteit. Niet als beoefenaar, maar als beschouwer, toeschouwer. De meeste antwoorden kreeg ik via -heel vreemd- een boek Arthur, koning eens en voor altijd, van Terence H. White. Niet om het heroïsch wapengekletter, maar om de reorganisatie van Engeland en het verandermanagement van de Oude gebruiken naar de Nieuwe gebruiken. Een managementroman dus. Ook met veel mystiek, abracadabra, occult gedoe en alles wat je in je artikel benoemt.
Maar het ging erom wat er van Engeland terechtkwam. Het resultaat. Niet de weg er naar toe. En er was inderdaad iets met vragen, door Merlijn, en Arthur, die de antwoorden gaf. Ook de antwoorden die je niet voor kunt stellen.

Het gaat om het individu. De letterlijke vertaling is dan ook; niet-deelbaarheid. Je kan het namelijk niet delen. Het hoort alleen bij jou. Het gaat namelijk niet alleen om individuele identiteit of imago, het fenomeen idool zit ook in je. Die gaat automatisch richting spiritualiteit.
Als spiritualiteit door management of organisatie dogmatisch wordt, is het geen spiritualiteit meer, alleen maar wetenschap of wetgeving. Als er dan ook nog sprake is van macht en sanctie, is het foute wetenschap, zie 1984 George Orwell.

Als spiritualisme je bewuster, gezonder en evenwichtiger kan maken, zodat je jezelf minder blokkeert en daardoor ook anderen inspireert, kan je op een zelf-actualiserende wijze betere prestaties neerzetten. Even logisch dat het niet bijdraagt door in je blote kont je directeur-goeroe te gaan zitten verafgoden. Organisatie- en managementleer zullen nooit iets met kabbala te maken hebben.

Bedankt voor je mooie productie!

Weer een korte reactie:
Peter: ja het artikel is kritisch, maar zeker niet meer kritisch dan eerdere bijdragen van mijn hand, die onder meer de realiteitswaarde van managementmodellen (90% is onzin) bespraken. Zie bijvoorbeeld Het dodo-effect en mijn artikelen over managementmodellen. NB ik garandeer je dat veel vakgenoten extreem veel kritischer over het onderwerp zijn dan ik! Ik ben ook zeker niet tegen spiritualiteit, maar probeer wel te zoeken naar wat je zeker wel en zeker niet moet doen in dit kader. Dat is ook de essentie van deze site. Kritisch, zoekend naar wat werkt wel. Ik meen ook duidelijk te hebben gemaakt dat ik denk dat spiritualiteit niet weg te denken is uit mensen en organisaties, de vorm en wijze waarop wij ermee omgaan is weer iets anders. Klakkeloos juichverhalen volgen is zeg maar 'niet helemaal mijn ding.
Birgit/Peter/Marcel: inderdaad, ik denk dat spiritualiteit erg individueel bepaald is. Laat het individu dus ook eigen keuzes hierin maken. Leg niets op.
Ik zie het artikel ook meer als een uitdaging of oproep om op zo zinvol mogelijke wijze spiritualiteit in organisaties (al dan niet) te 'gebruiken'. Die behoefte is er, zoveel is wel duidelijk!

Ook op het gebied van spiritualiteit is er kaf onder het koren. Ook in organisaties. En eeuwenlang al verwordt spiritualiteit op mensonterende wijze tot sektarische toestanden. Maar we moeten het kind niet met het badwater weggooien. In de mens zelf is er kennelijk - en gelukkig maar - een onuitroeibare drang naar het ont-dekken van zin- en betekenisgeving aan het bestaan en aan het eigen leven. Een paar voorbeelden: De meest fervente niet-spirituele mens vraagt op diens sterfbed toch naar de zin en betekenis ervan. In individuele gesprekken is er toch altijd een diep innerlijk zielsverlangen naar zin- en betekenisgeving. Sinds de mensheid hier op aarde rondloopt, is men op zoek naar de verbinding met de meerdimensionale werkelijkheid. Het wordt tragisch en verwerpelijk als men de invulling van spiritualiteit aan de ander oplegt, de ander manipuleert, indoctrineert, tiranniseert, enz.

Is er dan een spiritualiteit mogelijk, die de ander vrijlaat en respecteert? Is er een eenheid mogelijk in verscheidenheid, met respect en waardering voor de rijkdom van diversiteit? Is er een vitale spiritualiteit mogelijk in universele verbondenheid o.b.v. vertrouwen in jezelf, de ander en in de toekomst? Is dat ook mogelijk in en zinvol voor organisaties?

Voor mij is het antwoord op die vragen: Ja. En heb ik daar concrete invulling aangegeven. Door een Multi Mens Model te ontwikkelen, waar iedereen zich in kan herkennen, door universele verlangens, persoonlijke eigenschappen en drijfveren te benoemen, waar iedereen zich in kan vinden en die men persoonlijk inkleurt. En dat werkt ook in en voor organisaties. Het leven is meer dan de horizontale levenslijn. Er is ook een verticale, waardoor je een plusteken krijgt. Dat verdiept en verrijkt je leven enorm en leidt ertoe dat mensen zich hun eigen luisterrijke toekomstperspectief bewust(er) worden. Zo blijkt in de praktijk. Een organisatie zonder spirit is dus een gemiste kans.

In mijn ogen gaat spiritualiteit over het innerlijke van de individuele mens. Het is dan ook een eerste verantwoordelijkheid van de persoon zelf.

Inhoudelijk gaat spiritualiteit o.a. over: los laten van bestaande om ruimte te maken voor het nieuwe dat nog niet helemaal of helemaal niet bekend is. Ondernemers kunnen met de inrichting en werkwijze van het bedrijf rekening mee houden dat de innerlijke groei van de werknemer maximaal wordt gestimuleerd.

Het gaat om ruimte voor experiment