Trends adviesbranche: het einde van de organisatieadviseur?

Cover stories

Hoewel sommige organisatieadviesbureaus hopen dat binnenkort de hoogtijdagen van voor de crisis zullen terugkeren, zijn we definitief in nieuwe tijd aanbeland. Er is sprake van een structurele crisis in de adviesbranche, die is ontworpen voor een wereld die niet meer bestaat. In tijden van zelfsturing, burgerinitiatieven en nieuwe nuchterheid is het uurtje-factuurtje hopeloos achterhaald. Willen organisatieadviseurs nog een rol hebben in de 21e eeuw dan moeten zij zich opnieuw uitvinden. Of zichzelf opheffen.
In dit artikel zet ik de actuele ontwikkelingen op een rij en onderzoek ik de gevolgen voor de adviesbranche.
In het tweede deel van dit artikel, laat ik zien welke vooronderstellingen in het management- en adviesvak op de schop moeten en waarom het einde van de organisatieadviseur na...

Mees de Lind van Wijngaarden
Lid sinds 2019
Interessant artikel waar ik me grotendeels in kan vinden!
Ik zie zelf een totale verscheidenheid aan culturen van organisaties - in profit en overheidssfeer - die zich van oudsher laten adviseren. Zowel onderling verschillend als intern uiteenlopend. dat varieert van zeer behoudend traditioneel hiërarchisch, mechanistisch, op efficiency en controle gericht gemanaged tot vooruitstrevend open op zelfsturing en medeverantwoordelijkheid gericht. Die variëteit zie ik ook bijvoorbeeld bij de invulling van Het Nieuwe Werken en van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen, dat beide in meer pure zin een flinke stap voorwaarts zou moeten behelzen wat betreft optimale organisatie. Diezelfde variëteit zie je terugkomen in de cultuur en benadering van organisatieadviesbureaus, waarbij het ene zich laat leiden door een drang naar een duurzamere samenleving en business modellen en culturen en de andere gewoon zoveel mogelijk winst wil maken door aan te sluiten bij wat de markt vraagt (of wat zij de markt nog op dat moment kan verkopen...). Als geheel kun je denk ik zeggen dat er o.a. met HNW en MVO en zaken als zelfsturing sprake is van een voortdurende evolutionaire ontwikkeling wat betreft het spectrum aan culturen en de verdeling daarbinnen. Een revolutionaire beweging van egocultuur naar de organisatie als een duurzaam ecosysteem, zoals Otto Scharmer dat met zijn Theory U beoogt, lijkt voor de markt als geheel maar ook voor de meeste afzonderlijke organisaties, nog ver weg te liggen. Mogelijk dat er wel zich in de komende 5 jaar een kritieke massa ontwikkelt waarbij, mede door een belangrijke verschuiving in de sfeer in de samenleving en overheid van verzorgingsstaat naar dragende-/participatiesamenleving, de nadruk weer meer op WIJ komt te liggen en er een tipping point ontstaat in de ontwikkeling van dat duurzame ecosysteem. Maar dat zal dan m.i. zeker ook gekoppeld zijn aan een belangrijke verschuiving van waarden en leefstijl in de privésfeer, in het bijzonder bij bestuurders, managers en aandeelhouders. En bij een loslaten van het aanhoudende paradigma van de groei economie.
Leon Dohmen
Pro-lid
Dag Lenette,

Ik vind dit geen sterk artikel en het begint al in de eerste alinea:

Onzekerheid en complexiteit (eerste zin) die je aanpakt met "je boerenverstand gebruiken, dingen eenvoudig houden en zorgen dat het echt werkt (laatste zin)."

Je weet niet wat er gaat gebeuren, je weet dat het ingewikkeld is en je lost dit op door een eenvoudige oplossing te bieden. Dat vraagt om meer toelichting.


Een trend die zeker de grote ICT-adviesbureaus parten speelt is de toenemende concurrentie van Indiase dienstverleners die op de Nederlandse markt zijn toegetreden.

Verder schets je een algemeen en te stellig beeld van de problematiek die ik deels herken in de praktijk maar vaak ook weer niet. Zo kan het isoleren van een of meer issues en zich hierop concentreren (zie alinea Klassiek paradigma bij opdrachtgevers) nog altijd een goede aanpak zijn. Alleen moet je niet denken dat dit altijd zo zal werken.

Vriendelijke groet,
Leon Dohmen
Erwin Hemmen
Grotendeels eens. Alleen echte specialisten die executiekracht hebben, zaken voor elkaar krijgen en de organisatie echt tot resultaten weet te brengen, hebben toekomst. Zelf gebruiken wij al 4 jaar het woord consultant niet meer. Zo voelen wij ons ook niet. Wij voelen ons zelf commercieel specialist, die ook echt zorg draagt voor commercieel toegevoegde waarde in een organisatie. Dit in de vorm van resultaten.
Groet Erwin Hemmen
www.accelerationgroup.nl
Grimbert Rost van Tonningen
Pro-lid
Ik denk dat inderdaad het tijdperk uurtje factuurtje grotendeels voorbij is. Er is een belangrijke reden, we zijn na vijf jaar crisis gevoelig geworden voor discount denken: beter lage kosten en de op een na beste oplossing dan een onzekere mogelijkheid voor de beste oplossing met behulp van (te) dure adviseurs. Bovendien telt tempo in deze onzekere digitale tijden, advies van stuurlui aan de wal kost teveel tijd
Lenette Schuijt
Auteur
Beste Leon
ICT-adviesbureaus zijn niet in alle opzichten te vergelijken met organisatie-adviesbureaus. Gebrek aan ICT-kennis in veel organisaties leidt nog steeds tot inhuur van adviseurs en projectleiders. Overigens doen de vele blunders met ICT-projecten bij de overheid vermoeden, dat er ook hier sprake is van een mismatch. Opdrachtgevers die hun verantwoordelijkheid niet nemen, ICT-adviesbureaus die een project niet naar tevredenheid van de klant afronden. Het is de afhankelijkheid van ICT expertise die maakt dat het einde hier nog niet direct in zicht is.
Vriendelijke groet, Lenette
Vincent Vrooland
Lid sinds 2019
Ik zie een paar tegenstrijdigheden en enkele boude veronderstellingen in dit artikel. Ik ken de uitspraak van Mastenbroek: beleid omlaag en actie omhoog. En daar zit meer muziek in. Wellicht geeft dat minder ruimte voor adviseurs met eigen modellen maar meer ruimte voor adviseurs die beweging en energie kunnen faciliteren. Het idee dat bedrijven tegenwoordig over meer veranderkennis beschikken zou eens onderzocht moeten worden. Ik vermoed dat dat flink tegenvalt. Waar komt anders die massale mode vandaan om alles op te leanen? Een niet besproken trend is dat bedrijven gewoon minder geld willen uitgeven, zoals ze ook massaal op arbeidskosten besparen. En weer een ander idee: zijn we niet terecht gekomen in een golf van neoliberale flinkigheid waarin de ondernemer of de directie minder behoefte heeft aan begrippen als management-modellen of veranderkundige begrippen als draagvlak of participatie? Een heel andere visie zou kunnen zijn dat de ideeën in organisaties en die van adviseurs steeds verder uit elkaar lopen. Waar de een vecht voor survival is de ander druk aan het psychologiseren geslagen. En dan die kennisvoorsprong van adviseurs. Je ziet toch ook de trend dat al die nieuwe bureaus een klein onderdeel van een bestaand model uitpikken en dat als ultieme waarheid en oplossing uitventen? Dat laatste levert twee onderdelen waarin ik het met je eens ben. Adviseurs moeten meer kennis van zaken hebben zowel op het werkgebied van hun klantorganisaties als van hun eigen vak en rol.
Huibert de Man
Er zit een lastige spanning in het artikel. Aan de ene kant zitten we met opdrachtgevers die gewoon 'resultaat' willen zien en jij geeft aan dat we ons als adviseurs ons aan zo'n resultaat moeten committeren, en niet aan de zijlijn moeten blijven staan. Maar aan de andere kant zeg je ook terecht dat vraagstukken dermate complex en dus ook onbegrijpelijk worden dat je niet uit kunt gaan van 'maakbaarheid'. Hoe kun je resultaten beloven en tegelijk weten dat de wereld maar heel beperkt maakbaar is?
Natuurlijk hebben we betrokken doeners nodig die meehelpen waarde te creëren voor klant en samenleving (niet altijd hetzelfde trouwens). Ik zou die geen adviseurs noemen, maar dit terzijde. Daarnaast heeft een tijd als de onze juist mensen nodig die de complexiteit helpen duiden, die nieuwe perspectieven ontwikkelen, creatieve ideeën genereren, ongehinderd door resultaatdwang. Met alle beperkingen van de managementconcepten en hypes weten we dat die vaak wel een voertuig zijn van vernieuwing, omdat ze een taal bieden aan managers en anderen om zaken anders te bekijken en anders te handelen. Dat het vaak ook een natte maakbaarheidsdroom is, doet daar niets aan af.

Ik kan met grotendeels in je diagnose van het adviesvak vinden, maar met resultaatgerichte betrokken doeners alleen komen we er niet. Zeker niet in de huidige crississituatie. Wijsheid, inzicht en creativiteit zijn nodig. En dat vereist mensen die zich niet laten inhuren om voorspelbaar resultaat te boeken.
Eva van Sloten
Lid sinds 2019
Column over ditzelfde onderwerp: https://www.managementsite.nl/moderne-organisatieadviseur

Meer over Organisatieadvies en consultancy