De nieuwe economie heeft desastreuze gevolgen op de beursvloer

Inleiding

De directievoorzitter van adviesbureau Arthur D. Little Lorenzo Lamadrid stelt in een interview in NRC Handelsblad van 29 januari 2000 dat veranderingen in de economie onder invloed van ICT nog maar net zijn begonnen. De nieuwe economie (de e- conomy) heeft inderdaad een enorme invloed op traditionele en nieuwe bedrijven. Informatie is gemakkelijk toegankelijk en het door internet gefaciliteerde management op afstand zorgt ervoor dat de netwerkeconomie tot volle bloei kan komen. Arthur D. Little beargumenteert dat zelfs traditionele staalondernemingen ('Steelco') in de e- conomy moeten veranderen ('Steel.com') om te overleven. Traditionele bedrijfsprocessen worden op zijn kop g...

Alex van Groningen
Zit veel in. Maar hoe gaat die zeepbel spatten? Ik denk op de Time Warner AOL manier. Zodra er via fusies substantie is (TW) gaan de koersen van de AOL's minder hard omhoog c.q. omlaag. Mijn beleggingsadvies luidt nog steeds: koop new economy en verkoop old economy.
Auke Aukema
Koersen worden altijd al sterk bepaald door verwachtingen van beleggers. Een bedrijf kan sterk verminderde winsten bekendmaken en dezelfde dag kan de koers stijgen. Wat voor beleggers van belang is om in te schatten: Wanneer bereikt de zeepbel zijn maximale grootte?
M. Groenhuis-Horizon Consult
Het 'Zeepbel-gehalte' van de Nieuwe Economie is een dankbaar onderwerp aan het worden. Het roept een soort 'oer-reactie' op: dit kan toch zo niet doorgaan. Of sterker nog (vanuit onze Hollandse calvinistische achtergrond): dit MAG zo niet doorgaan.
Dit heeft volgens mij te maken met drie elementen:

1. We zijn nog niet vertrouwd geraakt met de volledige omkering van economische principes die zich lijkt te voltrekken. De basis voor geld verdienen hoort (voor velen) immers eigenlijk toch te liggen in de handel in tastbare materie. Daar is alles mee begonnen. Daar liggen de roots van onze welvaart. Het is al wonderlijk genoeg dat daar bovenop handel in 'lucht' is ontstaan in de vorm van aandelen, opties, valuta-handel etc. En nu moeten we tot onze schrik constateren dat de 'windhandel' de kurk is geworden van de economische groei en dat omgekeerd de handel in tastbare goederen juist daarvan afhankelijk is geworden. Jonge beurshandelaren kopen zich suf aan luxe-goederen, met geld uit de 'zeepbel-handel'. 'Foei!'

2. Het hele fenomeen 'beurshandel' is gebaseerd op een stelsel van rationele redeneringen, ratio's en 'waardeberekeningen' die nu massaal 'in de wind' worden geslagen (zoals in het artikel treffend weergegeven). De Zeepbel-voorspelling berust op de overwinning van onze traditionele beurs-wetten die uiteindelijk deze irrationaliteit tot de orde zullen roepen. Maar wellicht voltrekt het Zeepbel-effect zich wel andersom: niet de beurs blijft en de koersen crashen, maar de handel blijft en het fenomeen beurs 'ontploft'. Er is weinig fantasie voor nodig om je voor te stellen dat de consequenties van de e-commerce revolutie ook geweldige impact zullen hebben op organisatie van de beurshandel zelf. Wie corrigeert wie?

3. Bij het relatief ongestoord passeren van de Millennium-grens en de discussie achteraf over de rechtvaardiging van de kosten ter voorkoming van alle voorspelde ellende is in de Volkskrant een aardig artikel verschenen. In essentie ging dat over het geloof en zelfs een zeker 'verlangen' van mensen naar het voltrekken van doemscenario's. De populariteit van het rapport van de Club van Rome berust op hetzelfde effect. En ook al lijken de feitelijke ontwikkelingen steeds weer een ontkrachting van de zwarte voorspellingen, toch houden we graag vast aan een nieuw doemscenario voor de ontwikkelingen in de wereld. Steeds echter met als ruggegraat het onverkort doortrekken van bestaande zichtbare trends en zonder het openhouden van opties die het gevolg zouden zijn van een totale context-verschuiving. En voorspellen was al zo moelijk, zeker wanneer het de toekomst betrof.

Conclusie:
Het Zeepbel-scenario biedt ons nog enige rationele zekerheid in een steeds irrationeler wordende context.
We willen vanuit onze neiging tot orde en overzicht dit 'Correctie-effect' in ons hart gewoon erg graag.

In dat opzicht rest als enige hoop de gedachte dat we er wellicht nog een self-fullfilling prophecy van weten te maken...
Robin Janszen
De zeepbeleconomie is inderdaad een populair onderwerp geworden, zoals ook blijkt uit de RVU-documentaire Per Saldo (1 maart 2000 uitgezonden). Gorrila Park-oprichter Jeroen Mol noemt in Per Saldo het doorgaans gewilde bedrijfseconomische concept 'winst' in deze fase van de e-conomy 'oninteressant'. Omdat Post duidelijk aangeeft wel in persoonlijke winst te geloven (hij hoopt dat zijn ventures 'verhonderdduizendvoudigen') voedt hij de stelling van de gebroeders Perkins dat 'kleine beleggers' zo snel mogelijk hun internetaandelen moeten verkopen. De winst van Post zit 'm namelijk in de waardestijging van zijn 'ventures'. Elke VC (venture capitalist) investeert immers een bepaalde som geld in de hoop zijn aandelen voor veel geld weer te verkopen. Op het moment dat een rationalisatie plaats vindt van de toegevoegde waarde van internetbedrijven zijn de business angels uitgestapt en hebben enthousiaste beleggers hun plaats ingenomen.

De vraag van M. Groenhuis (vorige reactie) wie uiteindelijk wie corrigeert is interessant. Ontploft de beurs en blijft de handel of crashen de koersen en blijft de beurs? In mijn optiek is de beurs slechts het mechaniek dat handel mogelijk maakt, dat dit mechaniek zich ontwikkelt onder invloed van de nieuwe economie is zonneklaar. Natuurlijk blijft de handel, of dit nu via (veranderende) beursmechanismen verloopt of niet.

Alleen is de handel momenteel voor een belangrijk gedeelte gebaseerd op overspannen verwachtingen. Op het moment dat dit besef algemeen wordt, volgt automatisch een handelscorrectie. Als de beursvloer op dat moment nog steeds het leidende handelsmechaniek is, heet dit een koerscorrectie, en de zeepbel is dan gespat!
Willem Mastenbroek
Cashen & Wegwezen of Koelbloedig Doorgaan.

Voor de discussie over het artikel van Robin Janszen levert Red Herring een boeiende
bijdrage. Zie ook het artikel 'Global Business 2000' van de correspondent van
m@n@gement in Silicon Valley, Burt Rost van Tonningen.

The Internet Bubble
door Anthony B. Perkins en Michael C. Perkins

In The Internet Bubble waarschuwen de broers Anthony en Michael Perkins
voor de negatieve gevolgen van de internet hype. Met name de venture
capitalists, oftewel de engelen, worden in The Internet Bubble aangewezen
als de schuldigen. Zij zijn op zoek naar snelle deals met een hoog
rendement. "They wanna move in fast, get out quick and cash." Het
bezwaar van deze mentaliteit is dat het op papier miljoenen genereert maar
geen gezonde bedrijven oplevert.

Red Herring

De ironie wil dat Anthony en Michael Perkins de oprichters zijn van Red
Herring. Een bedrijf dat als geen ander profiteert van de internet hype - zijn
bestaansrecht ontleent Red Herring voornamelijk aan het publiceren van
gegevens over internet bedrijven. Op de website van Red Herring is
bovendien te lezen dat het bedrijf zich vooral richt op trends en
ontwikkelingen in de informatietechnologie. Behalve dat Red Herring
informatie publiceert over bedrijven die zich hierin manifesteren, probeert
Red Herring deze bedrijven nota bene bij durfkapitalisten te introduceren
via hun Venture Market.

An Open Letter
To: Internet Company Investors
From: Anthony B. Perkins & Michael C. Perkins
Re: Sell Now! The bottom line to our analysis is very simple.

With very few exceptions, everyone of the 133 public Internet
companies listed in our Internet Bubble portfolio is overvalued. Our
advice to Internet investors is equally simple: If you hold any of
these stocks, it's time to sell. Yes folks, if the Internet gala hasn't
ended by the time this book hits the streets, it will probably end
sometime soon thereafter. So it's time to get out.

As we write these words, we can already hear the screams. Your
highest-pitched jeers will accuse us of being Internet industry
naysayers, unbelievers in "The New Economy", and downright
traitors to our hometown here in Silicon Valley. And believe us, we
will feel your pain. The internet boom has created billions in new -
largely paper - wealth for thousands of entrepreneurs and
investors, so why would anybody want to stop the party now?

Well, we hate being party poopers, but it's time to step out of the
Internet reality-distortion field and sober up a little. It's time to
discern what's real and what's fluff. And it's time to take action on
what we know to be true.

Bron: http://www.omroep.nl/rvu/per-saldo/refresh.html
Cees Busé
Mijn reactie op de stelling:

'De huidige internethausse op de beurs is een zeepbel die op termijn onvermijdelijk uit elkaar spat, zodra de onderliggende economische veranderingen op hun werkelijke waarde worden geschat'.

Ik ben het deels met de stelling eens. Veel koersen van internet bedrijven zijn overgewaardeerd, met name de koersen van de e-shops. De reden is duidelijk in het artikel neergezet. Toch vind ik niet dat je alle internetbedrijven over één kam moet scheren. Ik maak zelf onderscheid tussen e-shops, search engines en e-commerce software, en met name de software bedrijven zijn interessant. Iedere zichzelf respecterend bedrijf wil kosten wat het kost het Internet op om haar producten en diensten aan te prijzen. Geen van deze bedrijven zijn in staat om dit zelf uit te voeren en zal dit moeten uitbesteden. Op dat moment komen de software bedrijven om de hoek kijken en zal deze dienst aan hun verkopen. Grote nationale bedrijven en multinationals moeten mee met de new e-conomie en zullen daarom allianties aangaan met de software bedrijven of het simpelweg kopen.
Dus, wil je profiteren van koersstijgingen van internetbedrijven, investeer dan in e-commerce softwarebedrijven die marktleider op hun gebied zijn. Hun koersen zullen stijgen omdat deze bedrijven vaak wel vanaf de beursintroductie winst maken, hun producten als warme broodjes over de toonbank gaan, gewilde alliantiepartners zijn of worden overgenomen.

Alex van Groningen
Is er zoiets als een werkelijke of objectieve waarde? Kan er een voor iedereen geldende waardebepaling worden gedaan van (internet) aandelen? Gelukkig niet. Het verschil van inzicht in waarde is de basis van onze economie, van handel.
<br><br>
Waarde trekt zich verder ook vaak maar weinig aan van harde cashflows, winsten of de andere eigenschappen van het aanbod. Zo heb ik op mijn toilettafel dure flessen aftershave hebben staan die waarschijnlijk net zoveel 'waard' zijn als een goedkoop flesje geurwater van de Hema. Wat zal er gebeuren met de aftershave industrie als iedereen tot dit inzicht komt? Zal deze aftershavebel eens gaan klappen?
<p> Terug naar de beurs:
Robin Janszen zal zijn internet aandelen hebben verkocht. Hij vindt ze overgewaardeerd. Als er nou veel mensen komen zoals hij dan wordt het aanbod groter dan de vraag en dalen de koersen. Een kwestie van tijd?
<p>
De meeste beleggers denken vooralsnog precies het tegenovergestelde en kopen er nog steeds lustig op los. De koersen knallen omhoog. De heldere boodschap van de markt is: internet aandelen zijn ondergewaardeerd (en old economy bedrijven als Ahold zijn overgewaardeerd).