Wendbaar, switchend, flexibel...je ontkomt er niet aan in digitale tijden...

Wat wordt er verwacht van de manager van vandaag (en van de toekomst)? Dat is nogal wat want er verandert veel. In mijn eigen trainingen heb ik het in mijn boek over toekomstig leiderschap ('De schakelaar') over de 5d’s : duurzaamheid, decency (integriteit), development (ontwikkeling), digitalisering, diversiteit. Een toelichting.

-Duurzaamheid. Organisaties en dus ook hun managers zullen rekening moeten gaan houden met de klimaatverandering en in bredere zin met alle hulpmiddelen en randvoorwaarden. Duurzaamheid zal waarschijnlijk steeds meer een punt zijn waar consumenten voor kiezen. Hoe de veranderingen precies zijn, is niet bekend, maar de impact van het milieu doet zich al volop gelden. Leidinggevenden zullen hier bewustzijn over moeten hebben. Ook zoiets als een Covid-virus valt onder deze noemer, omdat het een gevolg is van onze huidige omgang met dieren en voedsel.

-Decency (integriteit). We hebben gezien dat integer handelen in de politiek en in organisaties steeds belangrijker wordt. Dit wordt mede veroorzaakt door de sociale media. Razendsnel schakelen, en dus wendbaar handelen, is ook hier belangrijk, omdat er vaak razendsnel gereageerd moet worden. De berichtgeving is snel en je reputatie is als organisatie daardoor vaak kwetsbaar. Als je imago niet integer is, is de kans groot dat consumenten of in de politiek kiezers zich van je afwenden.

-Digitalisering is momenteel volop in ontwikkeling. De wereld van organisaties beweegt meer en meer binnen de grenzen van de algoritmes, de chatbots, bitcoins en in bredere zin Artificial Intelligence. Dat heeft veel gevolgen voor werk. Het zal tot veel verandering leiden, en daarmee tot de bekende zaken als motivatie, weerstanden, onzekerheid. De leidinggevende moet daar tussen snel kunnen schakelen. Dat schakelend leiderschap (‘switchend leadership’) is noodzakelijk in de toekomst. Maar managers moeten de technische ontwikkelingen in elk geval enigszins blijven volgen.

-Development. In een steeds veranderende wereld is ontwikkelen van jezelf en medewerkers een ‘must’. Zowel op het gebied van kennis, houding en gedrag. Je wilt graag autonome medewerkers. Dan zul je ze ook moeten helpen om dat te worden. Dat kan alleen maar als iemand zich kan ontwikkelen onder een leidinggevende die perfect weet hoe hij hem of haar moet coachen.

-Diversiteit. Zeer belangrijk thema en het einde is nog lang niet in zicht. De manager van de toekomst moet dus goed om kunnen gaan met verschillen in gender, levensbeschouwing, afkomst en nationaliteit. Ook hier is het sleutelwoord weer wendbaarheid, of schakelend leiderschap. Ook bij de ontwikkeling van mensen is het nodig dat leiders schakelen. Uiteindelijk wil je zelfstandig werkende autonome medewerkers, die niet iedere keer bij jou komen vragen wat ze moeten doen. Dan zal je je stijl van ontwikkelend leidinggeven hier ook op moeten aanpassen.

Wat te doen in drukke tijden?

-De enige manier om overzicht te houden in woelige tijden is om te zorgen voor innerlijke rust. Dat overzicht en die innerlijke rust zijn nodig om je stress te reduceren. Het is bekend dat je bij een laag stressniveau beter kan nadenken en dus ook bewustere beslissingen neemt.

-Wendbaar handelen lukt als je bent als een kat; je spaart je krachten voor het juiste moment en rust goed uit in tussenfases

-Die innerlijke rust heb je ook nodig om in control te blijven. In ‘De schakelaar’ spreek ik van het ‘switching compass center’(SCC); een hulpmiddel om wendbaarder te reageren als individu en om je medewerkers daarop te coachen. Het paradoxale idee hierachter is dat relaxed sturen en coachen van jezelf en je omgeving je sneller keuzes leert maken. Wat is het SCC? Niets anders dan je kern.

In die kern  zit het bewust kiezende ‘ik’. Vanuit een rustig basisgevoel kiest het in situaties voor effectief en bewust gedrag, dat het in die situaties wil vertonen. Het ‘plant’ als het ware het gedrag. Het fijne hiervan is dat de persoon in kwestie de regie over zichzelf houdt. Hierdoor kom je energiek uit meetings en gesprekken, Het switching compass centrum is afgeleid van zowel neuro-wetenschappen als van oosterse meditatie- en tai chi-oefeningen. Het is wat Engelsen je ‘mind’ noemen. Je geest, zouden wij zeggen.

-De buitenste cirkel gaat over omgevingsfactoren. Iemand die op omgevingsprikkels onmiddellijk reageert, verliest controle, raakt het overzicht kwijt, verliest energie en is stressgevoelig. Natuurlijk moet je op je omgeving reageren, maar dat is iets anders dan je erdoor laten meezeulen. Beter is dat je bij omgevingsimpulsen even stil staat bij de gedragskeuze die je wilt maken. Dat lukt niet altijd, maar er is ook nog zoiets als ‘achteraf leren’. In een reflectie achteraf kan je checken waar je uit controle ging en waarom. Was het te voorkomen? Of was het onontkoombaar? Wat wil je de volgende keer doen?

-De middelste cirkel is de cirkel van gedrag dat je uiteindelijk vertoont, maar ook de gedachten die voortkomen uit de interactie met mensen en gebeurtenissen/situaties. Gepieker heeft vaak de functie om meer vat te krijgen op het eigen gedrag in lastige situaties. Daarbij lopen hoofd- en bijzaken vaak door elkaar. Mensen missen dan de zogenaamde ‘helicopterview’. Wie zichzelf aanstuurt vanuit het SCC heeft de kans dat hij/zij vanzelf een betere helicopterview ontwikkelt.

Om het tot rust te brengen, kan je twee keer per dag 15 minuten (of langer; niet korter) gaan zitten, telefoon uit, iedereen weg. Je ademt rustig maar bewust in en naar je buik. Je doet in die 15 minuten helemaal niets. Je laat je geest gewoon gaan, neemt geen deel aan de gedachtenstroom, onthoudt niets, handelt er ook niet uit. Je ‘kijkt’ er als het ware naar. Wanneer je merkt dat je ‘in je hoofd schiet’ concentreer je je steeds weer op je ademhaling en op de zintuiglijke waarnemingen (fluiten van vogels, een geur, het geluid van auto’s of kinderen die langs komen, de temperatuur om je heen, etc.)

Het mag misschien wat zweverig lijken, je zal er flink van profiteren wanneer je dit meeneemt in de toekomst. Veel succes ermee.

Bert Overbeek is al 30 jaar succesvol als organisatietrainer en -coach. Hij schreef een aantal top 5-managementboeken. Bert is bereikbaar via pitcher.support@hetnet.nl