Over de geboorte van een indrukwekkende leider

In oktober 2021 verscheen mijn boek 'De moed van Jesjoea'; een historisch boek over de figuur Jezus van Nazareth. Een boek dat veel vertelt over learning & development en leiderschap in zijn tijd, maar ook laat zien hoe de verhouding mythe-wetenschap in die tijd was.

De invloed van Jesjoea van Nazareth op onze cultuur is niet te onderschatten. Zelfs in wetenschap en in spirituele stromingen van onze tijd zien we ideeën die verwant zijn aan de zijne. Of hij goed begrepen is, valt nader te bezien. Of hij zichzelf zou herkennen in het beeld dat wij van hebben, ook daarover valt te twisten. In het kader van de kerst hieronder een fragment, dat een onalledaagse conclusie trekt uit zijn geboorteverhaal.

Je kunt het vinden in 'De moed van Jesjoea', dat uiteraard overal te bestellen is. (Zie ook: https://www.managementboek.nl/boek/9789403636023/de-moed-van-jesjoea-bert-overbeek )

'Laat ik eens een scenario geven van de conceptie en geboorte van Jesjoea. Niet hèt scenario, maar een mogelijk scenario. Mirjam en Yosef vrijen maar hebben geen gemeenschap. In het vuur van hun vrijage krijgt Yosef een ‘buitenbaarmoederlijke’ zaadlozing, die op de vagina van Mirjam terecht komt; iets dat volgens een recent Amerikaans onderzoek zo'n 0,8% van de vrouwen overkomt.

Vervolgens wordt zij -net als 20 eeuwen later 120 vrouwen in de USA- zwanger zonder gemeenschap te hebben gehad. Ze vertelt het Yosef en die heeft als gevolg hiervan grote bedenkingen over het huwelijk. Hun relatie bekoelt.

Om te voorkomen dat de bekoeling tussen Yosef en Mirjam zichtbaar is, of erger, dat zichtbaar wordt dat Yosef Mirjam niet trouwt, terwijl ze wel een kind krijgt, verlaat ze haar dorp om bij een tante en oom of iets dergelijks op visite te gaan, die toevallig ook net een engel op visite hebben gehad en die ook net zwanger is. Geen betere plaats om heen te gaan dan daar, in haar omstandigheden. Ruim 100 kilometer verwijderd van haar woonplaats Nazareth.

Na drie maanden van grote twijfel is Yosef eruit. Zijn liefde voor Mirjam is sterker dan zijn trots. Hij besluit deze jonge vrouw tot de zijne te maken en de verantwoordelijkheid voor het kind op zich te nemen.

De alternatieven zijn simpel. Òf deze wonderlijke gebeurtenissen hebben simpelweg nooit plaatsgevonden en ze zijn mythes omtrent de geboorte van een grootheid uit die tijd; òf het is gewoon helemaal of gedeeltelijk waar zoals het er staat. Met engelen en heilige geest en al. De hemel heeft zich dan daadwerkelijk bemoeid met de geboorte van Jesjoea. Nieuw was dat niet, want dat had ze immers ook al gedaan met de zwangerschap van Sara in het Oude Testament.

Die wonderbaarlijke gebeurtenissen kunnen best gebeurd zijn àls er een godheid is, wat met de wetenschappelijke methode noch te bewijzen, noch uit te sluiten is. Het gaat hier om geloofsovertuigingen, om beliefs. 

Of er een intelligent designer is, is een vraag die tot vermoeiende discussies leidt. Welles-nietes-spelletjes, die drijven op vooronderstellingen en het aannemelijk maken van zaken die we niet precies weten. Wat in die discussies tegenover elkaar staat, zijn zekerheden die we simpelweg niet hebben.'

Een ander fragment, verderop in het boek, dat wat eerdere hoofdstukken samenvat:

'Er zijn veel elementen in het geboorteverhaal van Jesjoea (Jezus) die aan het Oude Testament en andere klassieke literatuur doen denken, en soms lijkt het er zelfs op dat evangelisten helemaal niet bezig waren met een historisch verhaal. Het zou zomaar kunnen dat ze Jesjoea wilden eren met linken naar oudtestamentische verhalen. Ik hou, dit alles in acht nemend, het volgende verhaal voor mogelijk.

In Nazareth woonden Yosef en Mirjam. Het tweetal was nog niet getrouwd maar ze waren al wel uitgehuwelijkt. Dat ging voor de vader van de bruidegom met kosten gemoeid. Er moest een bruidsschat betaald worden. Nadat dit geregeld was, bleek Mirjam zwanger. Dat kan van een andere man geweest zijn, maar ook van Yosef zelf. Ze hoefden daarvoor geen gemeenschap te hebben gehad. Een innige vrijpartij met wat seksuele handelingen (maar zonder penetratie) had sperma in de vagina van Mirjam kunnen brengen. Ook dat zou hebben verklaard dat Yosef verbaasd en verdrietig was over de zwangerschap.

Yosef overwoog haar in het geheim te verstoten, omdat hij van mening was dat het kind niet van hem was. Mirjam was daarover in de war. In een kleine gemeenschap als die van Nazareth met tussen de 200 en 400 zielen zou een voorechtelijke zwangerschap een schande zijn geweest. Dus vertrok zij naar haar familielid Elisabet, de moeder van Yochanan oftewel Johannes de Doper.

Jesjoea werd geboren in Nazareth of Bethlehem. Het kan allebei. Was het Nazareth, dan zijn we snel klaar. Geen reis naar Bethlehem en Egypte, geen kindermoord, geen offer van duiven in Jerusalem. Jesjoea was dan gewoon het eerste kind van een timmerman uit Galilea, om wiens geboorte later allerlei verhalen zijn bedacht. Was het Bethlehem, waar ik vanuit ga, dan rijzen er vragen over de historische kanten van de volkstelling, over de kindermoord en over de wijk naar Egypte, maar ze kunnen in principe hebben plaatsgevonden.  Dat er, als je daarvan uit wil gaan, veel complicaties zijn, daarover gaat het volgende hoofdstuk in het boek'.

https://www.managementboek.nl/boek/9789403636023/de-moed-van-jesjoea-bert-overbeek