Het verrassend moderne leiderschap van Jezus van Nazareth

Wie goed leiderschap nastreeft in zijn leven, kan veel leren van de groten uit de geschiedenis. Mede hierom schreef ik het boek over de historische Jezus, 'De moed van Jesjoea'. Het kwam onlangs uit en het is toegankelijk voor iedereen die iets met leiderschap heeft.  Gelovig of niet gelovig maakt niet uit, want het gaat om de historische Jesjoea. Wie was die man destijds en wat kenmerkte zijn leiderschap? In ieder geval zijn ontwikkelingsgerichte instelling, zijn veranderingsbereidheid en zijn moed. Daarover een fragment.

'Er is alle reden om aan te nemen, dat de discussies die Jesjoea had met de gevestigde geestelijkheid hem beroemd in de regio maakte, zoals ook Jochanan de Doper beroemd was. Mattheüs laat zien, dat die beroemdheid toenam naar mate de jaren vorderden. De opbouw is dat hij eerst discipelen selecteert, dat hij dan zijn boodschap begint te vertellen rondom het Meer van Galilea, waardoor er een schare fans ontstaat daar, dat hij daarna door Galilea ‘toert’, en af en toe moet uitwijken vanwege het feit dat hij anders niet alleen kan zijn, of dat de tetrarch Herodes of de Farizeeën het op zijn leven voorzien hebben.

Zo steekt hij het meer wel eens over, zoekt hij de kalmte van de natuur op of verblijft in de streken rondom Tyrus en Sidon. Zijn thuishaven is echter het huis van Shemon Petrus in het idyllisch gelegen Kapernaüm, dat minder vredig was dan het lijkt met zijn Romeinse legioen en zijn strenge belastingambtenaren, die in de bijbel tollenaars worden genoemd.

Dat zijn naam bekend is bij de machthebbers, kan je als historicus aanvechten, maar dan moet je goed duidelijk maken waarom. Ik zie er geen reden toe. Het beeld in de evangelieën is dat van een even beminde en gehate volksheld die de liefde preekte in plaats van het geweld, maar heel goed begreep dat ze hem en zijn mensen met geweld uit de weg zouden ruimen.

Ook Flavius Josephus noemt Jesjoea even, maar in een paar regels, en dit zet sommige historici op het spoor dat hij van weinig betekenis is geweest. Er kunnen echter hele andere redenen zijn geweest om hem niet zo vaak te noemen. Zo veilig was het namelijk niet, om over hem in een Romeinse context uitgebreid te verhalen. Misschien had hij zelfs een expliciete opdracht om het niet te hebben over Jesjoea.

Ik geloof dat Jesjoea’s reputatie zich in Galilea gaandeweg ontwikkeld heeft tot die van een volksheld, die de arme massa’s erg aansprak. De mensen, die door de Romeinen onderdrukt werden, smachtten naar een leider die hen van de Romeinen zou bevrijden, iemand die bovendien beloofd was in de religieuze geschriften. Vanwege zijn briljantie in de geloofsdiscussies met de gevestigde geestelijkheid was Jesjoea erg geliefd bij het volk. Het laat zien, dat leiderschap past bij de situatie, cultuur en tijd waarin de groep haar leider kiest.

Na zijn redevoeringen in Galilea komt er een moment dat hij zijn leerlingen vertelt, dat ze op zekere dag naar Jerusalem zullen gaan. Daarvoor is wel een reden aan te wijzen. Jesjoea is teleurgesteld in het geheel van de reacties op zijn verhaal in Galilea. De steden van het land hebben zijn boodschap niet serieus genomen. Zijn ‘wie niet voor mij is, is tegen mij’ klinkt hier nadrukkelijk in door. Jesjoea staat ook hier weer op Joodse grond. Het koninkrijk van vrede, dat via Israel de andere volkeren zal bereiken, kan alleen maar tot stand komen, als het hele volk zijn Messias erkent.

Op het moment dat Jesjoea zijn leerlingen vertelt dat ze naar Jerusalem gaan, heeft hij vastgesteld dat de dorpen Betanië, Chorazin en Kafernaüm zijn boodschap niet aangenomen hebben. Niet in zijn geheel. Dat moet hem diep geraakt hebben. Het was in zijn beleving dan ook niet minder dan een drama.

Dit betekende immers, volgens de profeten, dat het vredesrijk niet in dat ‘hier en nu’ gevestigd ging worden. De Romeinse onderdrukking zou blijven, de torenhoge belastingen zouden het volk in de ban houden. Geen bevrijding, maar gevangenschap. Geen vervulling van het ideaal van een wereld die in vrede met elkaar zou leven, waarin de leeuw en het lam naast elkaar zouden liggen. Niettemin zal de boodschap van dat vredesrijk in de nabije toekomst doorgaan, moet Jesjoea gedacht hebben.

En daarvoor moest Judea worden aangedaan, en meer specifiek: Jerusalem. En hij wist dat zijn reis naar die stad zijn einde betekende. Daarvoor hoefde hij geen profetische gave te hebben. Logisch denken was voldoende. En om dan toch te gaan, vereist veel moed. En hoe je ook naar leiderschap kijkt, altijd weer zie je dat moed een belangrijke voorwaarde is.'

https://www.managementboek.nl/boek/9789403636023/de-moed-van-jesjoea-bert-overbeek

Bert Overbeek is organisatietrainer, teamcoach, executive coach en schrijver. Hij is bereikbaar via bert_overbeek@hotmail.com