Een optimistische blik op de toekomst van Artificial intelligence...we mogen meer gaan spelen!

Wat gaat AI doen? Veel. Maar er is een interessant boek verschenen, dat namen geeft aan de mens die in deze moderde AI-wereld leeft. Homo ludens en homo syntheticus. De spelende mens, dus, en dat spelen gebeurt met synthetische media (AI-bewerkingen van beeld, geluid, tekst en memes). Het boek ‘Echt nep’ laat in een optimistisch toekomstbeeld zien wat Artificial Intelligence kan betekenen.

Menno van Doorn, Sander Duivestein en Thijs Pepping, een paar Nederlandse experts op het gebied van AI en psychologie, schetsen een scenario van de mens in het AI-tijdperk. En mocht je het nog niet weten, wij zijn die mens. Het AI-tijdperk is geen toekomstverhaal meer, het is een verhaal uit en over het hier en nu.

De schrijvers laten zich meevoeren aan de hand van filosofen en wetenschappers uit heden en verleden. Hun perspectief is dat AI ons in staat zal stellen om beter te ‘spelen’ met de realiteit dan in het verleden, simpelweg omdat de techniek dat gemak biedt. Speelden we al dan? Oh ja. Denk maar aan de toneelstukken in het oude Griekenland, aan de verhalen die overgeleverd zijn in de vorm van mythen en verhalen over goden.

Het boek volgt de psychologische stroming, die vertelt dat de mens meer uitgaat van zijn eigen verhalen over de werkelijkheid, dan van de werkelijkheid zelf. Hoewel er een ‘echte wereld’ is, nemen we die wereld gekleurd waar en niet alleen dat, we nemen hem tegenwoordig vaak waar op een scherm, niet in het echt. En dat gebeurt dan in een verhaal, bijvoorbeeld een nieuwsbericht. Daarmee proberen we een beeld op te roepen.

AI gaat ons helpen om meer te spelen met de werkelijkheid, zeggen de schrijvers. We zullen duidelijker gaan krijgen wat fake is en echt. En met de tools die AI biedt kunnen we die werkelijkheid opleuken. Of het nu gaat om de objectieve of de subjectieve werkelijkheid, de werkelijkheid van gedeelde subjectiviteit (zoals mythen, wetten en spirituele of religieuze verhalen) of de synthetische werkelijkheid (werkelijkheden die we scheppen met beeld, geluid, tekst of memes), we kunnen er onze verhalen mooier en boeiender maken, en daarmee de realiteit zelf. Denk aan foto’s waar je je rimpels mee weg kunt halen, of waar je jezelf in prachtige landschappen kan plaatsen, En denk aan Teams waarbij je je achtergrond kunt veranderen.

De generatie Alfa, de jeugd van vandaag de dag, is opgegroeid in een wereld waarin het onderscheid tussen scherm en werkelijkheid veel minder duidelijk is dan in de generaties X, Y en Z. Dat leidt bij die generaties nog wel eens tot angstbeelden. Het kan niet goed zijn, hoor je er, dat we geen onderscheid meer kunnen maken tussen nep en echt.

Maar volgens de schrijvers kunnen we dat als mensen heel goed. Die angst hoort bij de introductie van nieuwe techniek. We kunnen beter naar de positieve kant kijken van deze ontwikkeling. Mo Gawdat zegt dat ook in zijn boek ‘Griezelig slim’ en er zijn meer mensen die optimistisch zijn. Carlotta Perez, een andere grootheid in deze materie, ziet bijvoorbeeld grote mogelijkheden bij bestrijding van klimaatproblematiek.

Toch is een pas op de plaats geen slecht idee. We moeten echt waakzaam blijven en beseffen dat mensen techniek ook altijd verkeerd gebruiken. Maar positieve geluiden zoals in ‘Echt nep’ kunnen we goed gebruiken. En en passant leren we zo ongeveer begrijpen door dit soort boeken hoe we veilig en positief kunnen omgaan met de nieuwe technieken. De schrijvers hebben een zeer informatief en bruikbaar boek geschreven. En we hebben het nodig. Het bewijst bovendien dat het naast de ‘schermcultuur’ nuttig is om gebruik te maken van de ‘leescultuur’. Want het overzicht dat zo’n boek biedt vind je niet op internet en ook niet in Chat GPT; hoe geweldig die uitvinding ook is.

Bert Overbeek is al 30 jaar trainer en coach (meer dan 100 organisaties en 12 000 trainees) en bovendien schrijver. Zijn werk in Learning & Development verenigt de degelijke traditionele methodes met nieuwe ontwikkeling op het gebied van AI, inclusiviteit en het brein. Ook duurzaamheid en integriteit spelen ook een rol. (pitcher.support@hetnet.nl)